De aanvullende pensioenen na de wet-vandenbroucke

I. De aanvullende pensioenen : een sociale noodzaak

Vaak worden repartitie (ook omslag genoemd) en kapitalisatie als twee tegenstrijdige financieringstechnieken beschouwd, die ondanks hun verschillen elkaar toch aanvullen.

Het gaat er niet om repartitie en kapitalisatie via sowieso steriele twistgesprekken tegen elkaar uit te spelen, maar voor elke categorie van personen na te gaan welk van beide het meest geschikt is voor welk deel van de pensioenfinanciering.

Wijlen professor Jean-Jacques Gollier ging in zijn boek "L'Avenir des retraites" uitvoerig in op dat debat over repartitie en kapitalisatie en in plaats van die twee termen verkoos hij het begrip distributie (distribueren wat men ontvangt) en reservering (reserves aanleggen voor toekomstige verbintenissen).

In die optiek weerspiegelen de repartitiesystemen slechts een heel relatieve solidariteit. De ouderen krijgen immers onmiddellijk het grootste stuk van de taart toebedeeld, zonder zich over het lot van de volgende generaties te hoeven te bekommeren. Kapitalisatiesystemen waarborgen beter de renten van de toekomstige generaties.

De sociale verdiensten van beide systemen mogen dan ook niet te overhaast tegen elkaar afgewogen worden. J.-J. Gollier weerhield dan ook vier criteria om de doeltreffendheid van de pensioenstelsels te bepalen:

Al naar gelang van de omstandigheden zal men kiezen voor de financiering die de optimale kapitalisatiegraad biedt, aangezien elke constructie aan verschillende doeltreffendheidscriteria beantwoordt en dus eigen voor- en nadelen heeft. Dat leidt tot het bestaan van gemengde stelsels waarbij het pensioen niet op één manier wordt gevormd, maar uit verschillende bestanddelen bestaat op grond van de specifieke kenmerken en toekenningsvoorwaarden ervan.

De rol en de plaats van het pensioen via kapitalisatie (met name in de tweede pijler) is in die context dus heel duidelijk en de noodzaak ervan op macro-economisch vlak dient dan ook onderstreept te worden.

De werknemers

Het rust- en overlevingspensioen is gefinancierd in repartitie. Het regime wordt gefinancierd via de inkomsten van het globaal beheer van de sociale zekerheid, welke essentieel voortkomen uit bijdragen aan de sociale zekerheid (65 % van de inkomsten) en van een Staatssubsidie.

a) Rustpensioen

De normale pensioenleeftijd is 65 jaar voor de mannen en 63 jaar voor de vrouwen. De pensioenleeftijd voor de vrouwen wordt geleidelijk gelijkgeschakeld met die van de mannen en bedraagt ook 65 jaar vanaf 1 januari 2009.

Het pensioen kan vervroegd worden opgenomen vanaf 60, zowel voor de mannen als voor de vrouwen, op voorwaarde dat een minimale loopbaanduur kan worden aangetoond. Zo moet de loopbaan in 2004 minimaal 34 jaar bedragen. Deze loopbaanvoorwaarde wordt opgetrokken tot 35 jaar vanaf 1 januari 2005.

Het rustpensioen van de loontrekkenden wordt berekend aan de hand van de verdiende lonen tijdens de beroepsloopbaan en van de duur van de loopbaan. De duur van de loopbaan bevat de daadwerkelijk gepresteerde jaren, maar ook de gelijkgestelde inactiviteitsperiodes (o.a. periodes van werkloosheid en arbeidsongeschiktheid omwille van ziekte of invaliditeit).

Een volledige loopbaan bedraagt 45 jaar voor de mannen en 43 jaar voor de vrouwen. Ook deze loopbaanduur voor de vrouwen wordt geleidelijk gelijkgeschakeld met die van de mannen en zal 45 jaar bedragen in 2009.

Verder bedraagt de vervangingsratio voor een gezinspensioen 75 % en voor een alleenstaandenpensioen 60 %. Echtgenoten die beiden recht hebben op een pensioen, kunnen opteren voor 2 alleenstaandenpensioenen indien dit gunstiger uitvalt dan 1 gezinspensioen.

Voor elk jaar van de loopbaan wordt een gedeelte van het pensioen opgebouwd op basis van de reële, fictieve (voor de gelijkgestelde periodes) en forfaitaire lonen die overeenstemmen met dat jaar, volgens de volgende formule :

Het loon dat in rekening wordt gebracht voor de berekening van het pensioen is evenwel geplafonneerd. Het loonplafond wordt jaarlijks geïndexeerd en wordt tweejaarlijks geherwaardeerd in functie van de reële verhoging van de loonkosten. Voor 2002 bedraagt het loonplafond 39.367,70 euro.

b) Overlevingspensioen

Het overlevingspensioen bedraagt 80 % van het gezins-rustpensioen van de overledene. Wanneer de echtgenoot overlijdt vooraleer hij daadwerkelijk op pensioen is gegaan, wordt het overlevingspensioen berekend op basis van een theoretisch gezinspensioen.

De zelfstandigen

Het rust- en overlevingspensioen voor de zelfstandigen is gefinancierd in repartitie. De financiering vindt plaats via het globaal beheer van de sociale zekerheid voor de zelfstandigen. De bijdragen worden voornamelijk gedragen door de zelfstandigen zelf (65 % van de inkomsten) en via een staatssubsidie.

a) Rustpensioen

De bepalingen met betrekking tot de pensioenleeftijd zijn dezelfde als die voor de loontrekkenden. De normale pensioenleeftijd bedraagt in 2004 65 jaar voor de mannen en 63 jaar voor de vrouwen. Het pensioen kan worden opgenomen vanaf 60 jaar op voorwaarde dat de loopbaan minimaal 34 jaar bedraagt. Voor de zelfstandigen wordt, per jaar vervroeging, een reductie van 5 % toegepast op het rustpensioen.

Een volledige loopbaan bedraagt 45 jaar voor de mannen en 43 jaar voor de vrouwen. Verder bedraagt de vervangingsratio voor een gezinspensioen 75 % en voor een alleenstaandenpensioen 60 %.

Het loon dat in rekening wordt gebracht voor de berekening van het pensioen is evenwel geplafonneerd. Het loonplafond wordt jaarlijks geïndexeerd. Voor 2003 bedraagt het loonplafond 43.587,20 euro.

Opdat één euro betaald door de zelfstandige een gelijk pensioen zou opleveren als één euro betaald door en voor een loontrekkende, wordt het pensioen verkregen volgens de hierboven vermelde formule nog vermenigvuldigd met een coëfficiënt die per ministerieel besluit wordt vastgelegd. Op die manier wordt het feit gecompenseerd dat er voor de zelfstandigen geen werkgeversbijdragen worden betaald.

b) Overlevingspensioen

Het overlevingspensioen bedraagt 80 % van het gezins-rustpensioen van de overledene. Wanneer de echtgenoot overlijdt vooraleer hij daadwerkelijk op pensioen is gegaan, wordt het overlevingspensioen berekend op basis van een theoretisch gezinspensioen.

Het overheidspensioen

Het rustpensioen voor de ambtenaren wordt beschouwd als een uitgesteld loon. Dit pensioen wordt toegekend zonder dat een persoonlijke of patronale bijdrage voor de financiering ervan te voorzien. Het overlevingspensioen daarentegen wordt gefinancierd via een bijdrage van 7,5 % op het volledige brutoloon van de ambtenaar.

a) Rustpensioen

Degenen die minstens 5 jaar in overheidsdienst zijn, kunnen hun pensioen opnemen vanaf ten vroegste 60 jaar (behalve voor enkele specifieke categorieën) in het speciale regime van het overheidspensioen.

De ambtenaren die definitief arbeidsongeschikt zijn verklaard, hebben onmiddellijk recht op een rustpensioen (en dus niet op invaliditeitsvergoedingen) zonder leeftijdsvoorwaarde noch voorwaarden inzake de loopbaanduur.

Naast de daadwerkelijk gepresteerde dienstjaren, worden ook sommige periodes van afwezigheid in rekening gebracht voor de berekening van de loopbaanduur.

In tegenstelling tot het regime van de loontrekkenden en de zelfstandigen, wordt het referentieloon niet geplafonneerd. Het pensioen bekomen volgens de hierboven vermelde formule is evenwel naar boven toe begrensd. Dit maximumpensioen bedraagt 75 % van het referentieloon. Dit heeft tot gevolg dat een volledig overheidspensioen wordt bekomen na 45 jaar dienst (75 % van 60 = 45).

b) Overlevingspensioen

In tegenstelling tot de regimes van de loontrekkenden en zelfstandigen, hebben naast de echtgeno(o)t(e) ook de uit de echt gescheiden echtgeno(o)t(e) en de wezen recht op een overlevingspensioen.

Niettegenstaande de pensioenproblematiek sterk gelijklopend is voor de zelfstandigen en de werknemers, valt de verdere analyse van de situatie van de zelfstandigen buiten het bestek van dit cahier. In hetgeen volgt wordt bijgevolg enkel het werknemerspensioen verder besproken.

De eerste pijler hervalt tot een basispensioen

Omwille van de toepassing van het loonplafond voor de berekening van het wettelijk pensioen en omwille van de onvolledige loopbanen (deeltijds werk, langere studieperiode, .) bedraagt het gemiddelde rustpensioen voor een alleenstaande ongehuwde man met een zuivere loopbaan als werknemer 839,40 euro per maand; voor een vrouw in gelijkaardige gezinstoestand en eveneens een zuivere loopbaan als werkneemster is dit 693,29 euro. De uitkeringen van de wettelijke pensioenstelsels maken het str ikt onontbeerlijke mogelijk, maar niet altijd het noodzakelijke en nog minder de extra's die het leven aangenamer maken. Een recent onderzoek in Vlaanderen liet trouwens uitschijnen dat de verwachtingen die de burger heeft inzake zijn toekomstig pensioen merkelijk hoger liggen.

Mannelijke alleenstaande werknemers met een volledige beroepscarrière en wier loon gedurende hun gehele loopbaan het berekeningsplafond¹ voor het wettelijk pensioen overschreed, hebben hiermee een maandelijkse uitkering van 1.470,52 euro verworven, voor vrouwelijke alleenstaanden is maximaal 1.503,27 euro voorzien². Het verschil tussen de theoretische maximale rustpensioenen en de reëel uitgekeerde rustpensioenen is groot! Een reden voor de werknemer om te voorzien in een bijkomend inkomen, dat het wettelijk pensioen aanvult.

Voor 2003 bedraagt dit plafond 40.898,30 euro.

Het verschil tussen het maximumrustpensioen voor een mannelijke en voor een vrouwelijke werknemer komt nog voort uit de verschillende maximumloopbaanduur die voor beide geslachten wordt gehanteerd (45 jaar/ 43 jaar). In 2009 moet dit structureel verschil zijn weggewerkt.

Planbureau, Planning paper nr. 82, De pensioenhervorming, november 1997.De geschetste evolutie doet bij steeds meer werknemers de vraag rijzen naar de legitimiteit van het repartitiestelsel, en zet de betere verdieners ertoe aan uitwijkmogelijkheden te zoeken buiten het socialezekerheidsstelsel voor de werknemers, door zich te vestigen als zelfstandige. Hierdoor kan het financieel evenwicht van het repartitiesysteem nog meer onder druk komen, zodat de overheid zich de vraag moet stellen of de tijd niet gekomen is om het verzekeringsprincipe (evenredigheid tussen bijdragen en uitkeringen) terug te versterken.

Als de wig tussen het wettelijk pensioen en het loon, dat tijdens de beroepsloopbaan is verdiend, groeit, wordt het des te meer maatschappelijk aanvaardbaar dat bedrijven voor hun werknemers aanvullende voorzieningen instellen, waarbij een bedrijfspensioen wordt opgebouwd dat overeenstemt met het loon en de duur van de arbeidsprestatie. Het is ook logisch eerst diegenen van wie het loon het referteloonplafond nu al doorbreekt daarbij te betrekken.

Bovendien noopt de stijgende concurrentie tussen de ondernemingen deze ertoe kwalitatief hoogstaand personeel aan te trekken. De aanvullende sociale voordelen worden door dezen vaak beschouwd als een competitief element binnen het remuneratiepakket.

De sociale zekerheid mag haar taak niet te buiten gaan, anders dreigt ze ineen te storten. Die taak bestaat erin voor een sociale basis te zorgen o.a. door het financieren van pensioenen die het noodzakelijke inkomen voor een fatsoenlijke oude dag waarborgen. De sociale zekerheid, die verder moet blijven voorzien in de vitale behoeften van wie "door ouderdom arbeidsongeschikt" is geworden (aldus de definitie van de Wet van 19 juni 1996 tot interpretatie van de Wet van 20 juli 1990 tot instelling van een flexibele pensioenleeftijd), kan worden aangevuld door particuliere aanvullende stelsels al naar gelang van de collectieve (binnen de tweede pijler) of particuliere (binnen de derde pijler) behoeften.

Het is precies de evenwichtige uitbouw van deze drie pijlers, waarbij diverse mechanismen (solidariteit of eigen verantwoordelijkheid), financieringstechnieken (omslagstelsel of kapitalisatie) en beleggingsinstrumenten (vastrentend of risicodragend) aan bod komen, die waarborgen kan bieden met betrekking tot het behoud van de koopkracht na het bereiken van de pensioenleeftijd.

De jaren waarin politieke stromingen een exclusieve keuze nodig achtten tussen het ene of het andere systeem behoren nu gelukkig tot het verleden.

Deze ondernemingsgewijze georganiseerde aanvullende pensioenstelsels vormen de tweede pijler van de pensioenopbouw. Zij werken met kapitalisatietechnieken, individuele of collectieve. Om diverse redenen vormt deze tweede pijler een noodzakelijke aanvulling op het wettelijk pensioen van de eerste pijler.

Tweede pijler : een noodzakelijke aanvulling op de eerste pijler

Zoals eerder aangestipt is er consensus gegroeid over de stelling dat het toekomstig globaal pensioeninkomen het best gewaarborgd wordt door het aanwenden van een mix van repartitie- en kapitalisatietechnieken. In België wordt het wettelijk pensioen in repartitie gefinancierd, terwijl het aanvullend pensioen berust op kapitalisatie.

In de tweede plaats laat, specifiek in België, de budgettaire situatie, gekoppeld aan de fiscale en parafiscale druk, weinig marge om - nu reeds - nog meer wissels op de toekomst te trekken en te hopen dat de verhoging van de uitgaven voor wettelijke pensioenen integraal door overheidsgeld betaald kan worden.

In de sociale zekerheid worden geen reserves opgebouwd. Bij gebrek aan gekapitaliseerde pensioenreserves zullen de pensioenuitgaven een steeds groter aandeel opeisen van het Bruto Binnenlands Product (B.B.P.), een indicator voor de welvaart van het land. De verhouding van de pensioenuitgaven ten opzichte van het B.B.P. beliep 10,6 % in 1996. Bij ongewijzigd beleid zou ze klimmen naar 11,7 % in 2020, tot 12,8 % in 2030.

Assuralia berekende in 1993, ter gelegenheid van de Ronde Tafel voor de Pensioenen van toenmalig minister F. Willockx, dat indien de overheid niet onmiddellijk en op structurele wijze zou ingrijpen in de regelingen van het wettelijk pensioen, de stijgende uitgaven tussen 1994 en 2038 een belangrijke stijging van de bijdragen op het brutoloon van de werknemers zouden voor gevolg hebben, tenzij andere financieringsmiddelen zouden worden aangewend.

Een actualisering van deze berekening in 1997 legt volgende tendens bloot: in 1997 eist de financiering van het wettelijk pensioen 19,84 % van het brutoloon van een privé-werknemer op; dit is de som van de werkgevers- en werknemersbijdragen, aangevuld met de overheidssubsidie. Zelfs na de matigende recente pensioenhervorming, ingevoerd door de Wet van 26 juli 1996 "tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels", zal de pensioenlast nog steeds nood hebben aan bijkomende financiering, zodat het geciteerde bijdragepercentage tegen het jaar 2027 zou evolueren naar 32,9 % van het brutoloon der werknemers, wat een stijging van de bijdragelast met bijna 66 % zou uitmaken.

Het Planbureau bevestigt deze trend, maar houdt het bij een meer optimistische schatting⁵: door de ratio te berekenen van de jaarlijkse pensioenbestedingen ten opzichte van de loonmassa, komt het Planbureau tot een maat voor het bijdragevolume dat elk jaar de pensioenbegroting in evenwicht moet houden. De genoemde ratio stijgt van 18 % in 1995 naar 23 % in 2050.

Wat ook het precieze cijfer weze, de nood aan bijkomende inkomsten voor het pensioenstelsel wordt duidelijk aangetoond. De stijging, in absolute cijfers, van het aantal 60-plussers en, in relatieve cijfers dan, van het aantal begunstigden in verhouding tot de bijdragenbetalers, zal leiden tot nog zwaardere inhoudingen op de lonen en zodoende tot een stijging van de arbeidskost. En de relatie tussen arbeidskost en werkloosheid is in de loop der voorbije jaren op afdoende wijze aangetoond.

Om deze trend te breken zijn twee soorten maatregelen volstrekt noodzakelijk. Zij vullen mekaar bovendien aan: het gaat om de structurele aanpassing van onze wettelijke pensioenstelsels, met daarbij inbegrepen de ambtenarenstelsels, en de verdere uitbouw van de tweede pijler voorzieningen.

De scherp aangevoelde pensioenproblematiek heeft recentelijk geleid tot twee structurele maatregelen.

Een structurele innovatie in de 1 e pijler betreft het Zilverfonds , een opbouw van een demografische reserve gelanceerd door de minister van begroting. Het is de bedoeling dat dit fonds geleidelijk reserves opbouwt om de betaalbaarheid van de wettelijke pensioenen veilig te stellen. Dit fonds wordt opgebouwd d.m.v. niet-fiscale inkomsten, bijvoorbeeld inkomsten uit de verkoop van de licenties voor de 3 e generatie mobiele telefonienetwerken, éénmalige ontvangsten zoals onder meer opbrengsten ten gevolge van niet-ingewisselde biljetten bij de overgang naar de euro, inkomsten uit privatiseringen en/of budgettaire surplussen. De aan het Zilverfonds geaffecteerde fondsen bedroegen begin 2004 9.443 miljoen euro .

Er is sprake van een reserve van 115 miljard euro tegen 2030 wanneer de pensioenproblematiek het meest nijpend zal zijn. Achter het zilverfonds schuilen ook begrotingsoverwegingen want het is de bedoeling dat het fonds belegt in overheidsobligaties, activa die volgens de Europese begrotingsnormen in mindering van de staatsschuld mogen gebracht worden.

Verder is het de bedoeling dat de 2de pijler gedemocratiseerd wordt door de wet betreffende de aanvullende pensioenen ( WAP ). Dankzij deze wet is de toegankelijkheid van de 2 de pijler verbeterd in het bijzonder voor de arbeiders en voor de KMO-sectoren. Deze wet wordt uitvoerig toegelicht in hoofdstukken IV, V en VI.

Planbureau, Planning paper nr. 83, Perspectives financières de la sécurité sociale à l'horizon 2050, november 1997, geciteerd door A. Dellis en P. Pestieau in Trends Review van 15 oktober 1998, "De echte crisis in de sociale zekerheid".

Voordelen van de 2de pijler ten opzichte van de 3de pijler

Verder heeft de 2de pijler een aantal onmiskenbare voordelen tegenover het individuele sparen van de 3de pijler.

Het bedingen van gunstigere tariefvoorwaarden dan die welke de verzekeraars aan individuele verzekerden kunnen aanbieden .

Het voordeel van het aantal geldt natuurlijk op het vlak van de kosten, maar ook op dat van de voorwaarden inzake acceptatie van het risico. Terwijl een verzekeraar voor het aangaan van een individuele levensverzekering soms een medisch onderzoek oplegt, garandeert het behoren tot een groep - op voorwaarde dat die homogeen is - een voldoende evenwicht tussen "goede" en "slechte" risico's. Daarenboven is het mogelijk het niveau van de verzekerde bedragen automatisch aan te passen aan de loonontwikkeling, wat niet het geval is in de individuele levensverzekering.

Toegang krijgen tot de financiële dimensie waarover de verzekeraars beschikken , maakt het mogelijk op de markten op te treden met een grotere kennis van zaken en met omvangrijkere middelen dan die welke voor de meeste particulieren of ondernemingen bereikbaar zijn.

Rode erfenis of lelijk eendje

• woensdag 10 februari 2010
• 
  
• Auteur: Bart Brinckman

BRUSSEL - ANALYSE ZILVERFONDS LIJKT KLINISCH DOOD Voor socialisten blijft het Zilverfonds de mooiste erfenis van paars. Toch moet de huidige regering er niet van weten.

10-02-2010 om 22:26 geschreven door Vorser-Raadgever  

09-02-2010 om 23:17 geschreven door Vorser-Raadgever  

08-02-2010 om 22:30 geschreven door Vorser-Raadgever  

Nieuwpoort - De Vlaamse Schelpdier- en Viscoöperatie, die voor de kust van Nieuwpoort de Flanders Queen Mussel kweekt, neemt alle kooien uit het water. De coöperatieve nam vorig zomer de exploitatie van hangmosselen over van de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO). Nu blijkt dat de kweek niet rendabel is en dat betekent voorlopig het einde van de Flanders Queen Mussel.

De Flanders Queen Mussel wordt zo’n 10 km voor de kust van Nieuwpoort gekweekt. Nu liggen er voor rekening van de schelpdier- en viscoöperatieve een honderdtal mosselkooien verankerd. Er zijn geregeld problemen met de kooien en bovendien is zo’n uitbating in volle zee heel duur. De kooien worden nu uit zee gehaald. Volgens het Oostendse kamerlid Jean-Marie Dedecker gaat het om een dure mislukking.

Met Vlaamse steun startte SDVO de mosselkweek drie jaar geleden als een alternatief voor de noodlijdende visserijsector. Dat hangmosselen kweken in volle zee wel kan, bewijzen mosselkwekers Versluys en Reynaert die de Belgica’s op de markt brengen. Zij waren de eerste om te experimenteren met een ponton met mosselkooien.

Intussen wordt samen met de Vlaamse overheid gezocht naar een andere methode om de Flanders Queen Mussel te kweken.

Dat de Vlaamse visserijsector verzuipt, is een dramatisch cliché geworden. Naast (tot voor kort) hoge olieprijzen, zijn de overheid en het zogenaamde viskartel medeverantwoordelijk. Groen! politci Bart Staes en Vera Dua roepen de Vlaamse overheid op om dringend schoon schip te maken en nog te redden wat er te redden valt, door nu radicaal en concreet te kiezen voor duurzame visserij.

Inleiding

Al jaren weet iedereen dat er zowel vanuit sociaal-economisch als ecologisch oogpunt nood is aan een reconversie van de Vlaamse vloot. Maar het gebeurt amper tot niet. Hoe komt dat? Door gevestigde belangen, machtspolitiek, versnippering van beleid en politieke inertie. En, last but not least, al jaren wordt het Vlaams visserijbeleid gegijzeld door een kleine, arrogante kliek van machtige heren die we omschrijven als ‘het Viskartel’. Een groep die we de laatste jaren nooit konden betrappen op een duidelijke visie op de Vlaamse visserij, maar die integendeel alles doet wat mogelijk is om de noodzakelijke ecologische reconversie van de sector tegen te houden en de eigen belangen veilig te stellen.

Spil in deze is de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO), een hermetisch gesloten club die al vijf jaar vriendjespolitiek bedrijft met miljoenen euro uit de sector en van de overheid. Een club die lijkt te handelen uit eigenbelang en die zich steeds meer als een commerciële speler is gaan opstellen. De SDVO werkt totaal ondoorzichtig, publiceert geen jaarverslagen (hoewel wettelijk verplicht), en weigert verantwoording af te leggen aan welke politicus dan ook. Zelfs de voor Visserij verantwoordelijke ministers Leterme en recentelijk diens opvolger Kris Peeters verklaarden openlijk dat “ze niets te vertellen hebben bij SDVO”, terwijl ze er wel Vlaams overheidsgeld aan geven.

De SDVO heeft behoudens enkele symbolische projecten en brochures — steevast gemaakt door het wetenschappelijk Instituut ILVO — niets bijgedragen aan het structureel verduurzamen van de Vlaamse visserij. De Vlaamse en federale overheden staan erbij en kijken toe hoe de Vlaamse visserijsector intussen bijna verzopen is. De voorspelling van experts is dat zonder een radicale ingreep middels een reconversieplan uitgaande van een concrete visie/doelstelling, er in de Vlaamse visserijsector op korte termijn nog slechts enkele grote (Nederlandse) reders zullen overblijven.

Europarlementslid Bart Staes en Vlaams parlementslid Vera Dua (Groen!) roepen daarom op tot een grondige audit naar de financiële huishouding van de SDVO en een gedetailleerde verantwoording over wat er met de miljoenen-geldstroom is gebeurd. Deze stichting speelde in weerwil van de naam, een cruciale rol in wat er fout liep gedurende de laatste jaren. Staes en Dua vragen daarom specifiek enkele collega-politici hun verantwoordelijkheid op te nemen en na bijna 5 jaar SDVO een diepgaand onderzoek te ondersteunen:

- Kris Peeters, als Vlaams minister-president verantwoordelijk voor visserij.

- Joëlle Milquet, federaal Minister van Werk en Gelijke Kansen, bevoegd voor de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

- Ook Johan Vande Lanotte, als minister van de Noordzee destijds mede-initiatior van de SDVO, heeft als baas van het havenbedrijf van Oostende een speciale verantwoordelijkheid. Vande Lanotte is goed geplaatst om een bijdrage aan klaarheid te leveren, vermits hij de enige politicus is die rechtstreeks invloed heeft op SDVO: op zijn bemiddeling zit SP.A-politica Kathy Plasman in de raad van bestuur van SDVO.

In afwachting van de resultaten van een eventueel onderzoek, moet de SDVO in de koelcel en alle activiteiten worden overgenomen door de Vlaamse administratie, de dienst Zeevisserij en het ILVO. Tegelijk moet de Vlaamse overheid met deze diensten onverwijld een visie op de reconversie naar een duurzame visserijsector formuleren, met concrete doelstellingen, inclusief planning en financiering. Het begin oktober goedgekeurde Nationaal Operationeel Plan is volgens de EU bijna een jaar te laat en voldoet nog steeds niet om wat nog rest van de Vlaamse visserij een echt duurzame toekomst te bieden. Samen met Malta, Luxemburg en Slovenië deelt Belgie de eer dat er op de officiële website visserij van de Europese Commissie nog geen spoor van een operationeel plan te vinden is, dit terwijl het over het programma 2007-2013 gaat, zie

http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/structural_measures/operational_programmes_en.htm

Het ILVO overhandigt as. vrijdag een rapport aan minister Peeters over een heel

gamma aan haalbare alternatieve visserijtechnieken. De minister moet op basis hiervan samen met de wetenschap en deskundige ambtenaren een plan uitdoktere., Dit is vervolgens van belang om goed te kunnen anticiperen op de Europese onderhandelingen en afspraken over quota.

Sinds enkele jaren gaan continu reders failliet; Hoge brandstofkosten, lage opbrengsten en kleinere visvangsten, de Vlaamse visserij zit al vele jaren in een negatieve, neerwaartse spiraal. Als de Vlaamse overheid nu geen actie onderneemt om de Vlaamse visserijsector in sneller tempo te verduurzamen, gaat die sector onherroepelijk naar de haaien.

De rol van SDVO bij dit alles is achter de schermen ronduit cynisch: verschillende betrouwbare bronnen melden dat bestuurders van SDVO verklaren dat zij “aan stervensbegeleiding van de sector doen”.

Een korte geschiedenis van het Viskartel

Begin deze eeuw ontstond in de groene beweging een plan voor het oprichten van een “Expertisecentrum voor Duurzame Visserij en Aquacultuur” (als uitbouw van het voormalige Vlaams Visserij Informatiecentrum). Dat idee werd daarna gerecupereerd door enkele vakbondsbestuurders actief binnen de zeevisserij, de Rederscentrale, met actieve steun van politici als Renaat Landuyt en Johan Vande Lanotte. Socialistisch vakbondsbestuurder Ivan Victor, tot op heden de ongenaakbare voorzitter van SDVO, trok de kar samen met ACV’er Claes en de top van de Rederscentrale. Er bestond grote vrees voor een te groene stempel op het visserijbeleid en het verlies aan hun ongecontroleerde macht. Maar er moest natuurlijk ook geld gevonden worden…En als perfect alibi daarvoor gebruikte het Viskartel…de economische problemen van de sector.

De problemen in de Vlaamse visserijsector waren begin van de eeuw nijpend en pijnlijk vergelijkbaar met nu: hoge brandstofkosten zetten de omzet van reders zwaar onder druk. Maar in plaats van op lange termijn te denken en over te schakelen naar een minder brandstofintensieve visserij, ging men naar extra geld vissen.

Dat werd al snel gevonden door de geldhaaien. Vanaf 1 januari 2000 was er een wettelijke vrijstelling mogelijk gemaakt van bedrijfsvoorheffing in sectoren als de baggersector, koopvaardij- en sleepvaartsector. Het was onder andere André Vanquathem, de in de visserijsector beruchte advocaat te Knokke-Heist en al jaren ook advocaat voor de SDVO, die zijn goede kennissen in de top van de visserij begin 2001 op het spoor zette van deze mogelijkheid om deze vrijstelling ook voor de visserijsector te verkrijgen. Samen met anderen ging hij vervolgens bij ministers als Jaak Gabriëls en Vande Lanotte lobbyen voor deze vrijstelling. Ook de directeur Luc Corbisier en voorzitter Bart Schiltz van de Rederscentrale deden vrolijk mee met de plannen en het lobbyen.

In juli 2002 keurde ‘een bijzondere raadgevende commissie zeevisserij’ — met daarin alleen Victor en Claes als ‘werkende leden’ - een voorstel goed voor ‘het besteden van de gedeeltelijke vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing ten gunste van de zeevisserijsector’. De stichting schrijft oa. naar Vande Lanotte dat ‘het belastingoverschot dat vrijkomt en binnen de sector blijft op een duurzame en doorzichtige wijze moet worden beheerd. Deze eigen middelen van de sector worden aldus geconsolideerd voor het duurzame herstel van de sector.’

Het geld moest gaan naar de financiering van ‘sociale begeleidingsmaatregelen voor de zeevisser’ en voor ‘het spijzen van een op te richten Stichting voor Duurzame Visserij’’ (‘technische omschakeling van de vaartuigen, opleiding in nieuwe visserijtechnieken’, verbeteren van de arbeidsomstandigheden van de vissers enz).

Bij het vrijgekomen belastinggeld waarvan sprake, kan de totale som fors oplopen: Volgens een wetsvoorstel van april 2002, gaat het om bijna tien procent van ‘de werkgeversbijdragen van de brutolonen, zoals voorzien voor de berekening van de RSZ bijdragen’. Het was voor Victor en zijn goede vrienden van de Rederscentrale een koud kunstje om de zaak vervolgens te beklinken in de CAO voor de sector.

De jaarlijkse miljoenenstroom zou naar het Zeevissersfonds vloeien (ook al beheerd door dezelfde vakbondslui en de Rederscentrale) en ruim een derde zou jaarlijks naar de nieuw op te richten SDVO gaan. Volgens schattingen — vermeld in een brief van de Europese Commissie van eind 2003 - zou het gaan om twee miljoen euro per jaar.

Wie zaten er in het eerste bestuur van de SDVO? Enkele leden van het viskartel die alles en petit comité van te voren hadden bekokstoofd: Bart Schiltz, Luc Corbisier, Michel Claes en Ivan Victor (en Alex De Bock en Marina Nollet).

Uit vele gesprekken in de sector en de opstelling van het SDVO blijkt dat deze financiële constructie de ruggengraat van de macht van het viskartel is.

Eind oktober jl. antwoordde minister-president Kris Peeters op vragen van Dua over de oprichting van SDVO door zijn handen in onschuld te wassen: “Het ging toen om het federale niveau. Ik heb ook een brief bij me van Renaat Landuyt, toen hij nog minister-vicepresident van de Vlaamse Regering was. Het is een brief van 11 maart 2004, gericht tot de heer Ivan Victor. Dit viel dus onder het beleid van de vorige regering.” Maar Peeters benadrukt dus fijntjes de rol van de socialistische politici.

Over het al even gesloten karakter van het Zeevissersfonds, waarin ook de Rederscentrale en de vakbonden miljoenen van de sector beheren, zei Kris Peeters eind oktober: “U weet dat dit wordt beheerd door werkgevers en werknemers. Uit mijn vorig leven weet ik dat het voor werkgevers die er niet bij zijn, heel moeilijk is om erbij te geraken. Het is een vrij gesloten geheel. De werkgevers en werknemers stellen dat zij het fonds beheren, en zolang er geen elementen zijn waardoor ik kan of moet interveniëren, is het niet evident om binnen te geraken.”

Is dit de Cd&V invulling van openbaarheid van bestuur laat staan van goed bestuur?

Peeters wees er ook op dat de Europese Commissie destijds akkoord ging met deze vorm van staatssteun aan SDVO via het Zeevissersfonds. Op 5 november jl. antwoordde Europees Commissaris voor Visserij Joe Borg op een vraag van Bart Staes (bijlage II): “De Commissie is op de hoogte van de regeling waarbij een deel van de door reders betaalde belastingen wordt doorgestort aan de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO), waar het geachte Parlementslid naar verwijst. De Belgische autoriteiten hebben deze bepaalde regeling op 26 juni 2003 aan de Commissie gemeld. Na een grondige analyse van de gemelde steunregeling is de Commissie tot de conclusie gekomen dat deze regeling, die ten doel heeft bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van de visserij, in overeenstemming is met de EU-voorschriften betreffende staatssteun.”

Dat laatste valt nog te bezien, maar duidelijk is dat enkele in het Europese besluit genoemde voorwaarden niet werden nageleefd.

Want wie dat Europese goedkeuringsbesluit voor de steunmaatregel aan SDVO van 16 december 2003 — verstuurd door toenmalig Landbouwcommissaris Franz Fischler aan toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel - goed leest, stelt heel interessante zaken vast. Voorwaarden die niet in overeenstemming zijn met de actuele werking van het SDVO.

Want wat gaat er met al dat geld gebeuren en wie kunnen er aanspraak op maken? Fischler schrijft (gebaseerd op informatie van Belgische autoriteiten): ‘Deze steunregeling zal de Belgische visserijondernemingen ten goede komen. Alle werkgevers en werknemers in de visserijsector kunnen lid worden van de stichting en de maatregelen in het kader van deze regeling zullen in het belang zijn van de gehele visserijsector. De werkende leden van de stichting zullen bestaan uit drie vertegenwoordigers van de werkgevers in de visserijsector en drie vertegenwoordigers van de vissers. Deelname en cofinanciering van maatregelen door leden van de visserijsector in overeenstemming met de Richtsnoeren voor het onderzoek van de steunmaatregelen van de staten in de visserij- en aquacultuur wordt door de stichting aangemoedigd.’

De realiteit is anders. We beschikken over getuigenissen van mensen uit de visserijsector die géén lid kunnen worden van SDVO. Onder de werkende leden van de stichting, het bestuur van SDVO, zien we géén vissers. De SDVO vaart volledig zijn eigen koers en weigert steunaanvragen van mensen uit de sector. Een voorbeeld: een bescheiden en eenmalige aanvraag door de Vlaamse Vissers Vereniging voor een project ter verwerking van Vlaamse garnalen werd op 11 juli door het bestuur van SDVO verworpen, schrijft algemeen bestuurder van SDVO Luc Mellaerts in een brief van eind juli. Dezelfde Mellaerts laat op kosten van het SDVO wel zijn schip verbouwen voor een door SDVO gedragen mosselproject. Bovendien verhuurde Mellaerts´echtgenote van de in Nieuwpoort gevestigde Rederij Northern Sky haar twee vaartuigen (Blue Cat en N34 L'Etaplois) voor het bemonsteren van het andere mosselproject van SDVO. En het schip L'Etaplois werd verbouwd om vanaf dit najaar mosselen te kweken met ‘long lines’. We zijn benieuwd om de documenten van de openbare aanbesteding te zien.



In een overzicht van de Belgische visserijsector van de OESO lezen we dat SDVO 'Privately provided services' levert en gedeeltelijk gefinancierd wordt als volgt: 'Paid by part of the taxes of the fisheries sector, to develop economical, ecological and social measures for the fisheries sector.'

Sinds de oprichting van die Stichting in 2004 is de sector sociaal-economisch stelselmatig achteruit geboerd en is er van een duurzame visserij hoegenaamd geen sprake. Ongeveer 95 % van de Vlaamse vloot, naar schatting een kleine honderd schepen is van het niet-duurzame boomkortype (waarmee over de bodem geschraapt wordt, een dure en niet duurzame vistechniek). Dit is al jaren bekend en er gebeurde amper iets.

Vlaanderen staat hierin niet alleen. Op 30 oktober publiceerde de Nederlandse Algemene Rekenkamer een vernietigend rapport over het gevoerde Nederlandse visserijbeleid, dat dan nog positief afsteekt vergeleken met het Vlaamse. De Rekenkamer stelt dat ´Het Nederlandse visserijbeleid vanuit ecologisch oogpunt niet streng genoeg is om de ambities voor bescherming van de visstand en biodiversiteit te kunnen waarmaken. Bij de keuzes in het beleid hebben economische belangen de overhand. Zowel de economische positie van vissers als de ecologische situatie van de Noordzee verslechteren daardoor.

De Algemene Rekenkamer stelt in het rapport Duurzame visserij dat ´´er wereldwijd bezorgdheid bestaat over de gevolgen van intensieve visserij op zee. Veel vissoorten worden overbevist. De EU voert sinds 1983 beleid om dit tegen te gaan. Nederland, één van de vijf grootste visserijlanden van de EU, is als lidstaat medeverantwoordelijk voor en gebonden aan het EU-beleid. Het doel ervan is te zorgen voor duurzame exploitatie van de levende aquatische hulpbronnen en van de aquacultuur in de Europese wateren. De Algemene Rekenkamer heeft onderzocht of Nederland erin slaagt het beleid gestalte te geven op vier onderdelen: instandhouding visbestanden (vangstquota), handhaving regelgeving, innovatie, en sanering van de vissersvloot. Het onderzoek is toegespitst op de visserij met boomkorkotters. De boomkor is een type sleepnet dat door de bodemberoering grote impact heeft op het leven in de zee. Dit type visserij is niet ecologisch duurzaam en het vertegenwoordigt een aanzienlijk economisch belang binnen de Nederlandse zee- en kustvisserij inclusief de visteelt (€ 256 miljoen aan opbrengst ten opzichte van € 486 miljoen totaal in 2006).

En voorts over de bekend klinkende politieke inertie: "De schadelijke effecten van de Noordzeevisserij zijn al lang bekend. Innovaties in visserijmethoden zouden die effecten kunnen verminderen, maar het heeft meer dan tien jaar geduurd voordat het Ministerie van LNV geld heeft vrijgemaakt voor het benodigde onderzoek. Tot 2007 vonden innovaties alleen op kleinschalige, experimentele en vrijblijvende basis plaats. Vanaf 2007 zijn er concrete doelen: 40% van de boomkorvissers moet in 2013 zijn overgestapt op andere vismethoden en de 'onbedoelde bijvangst' moet dan zijn gehalveerd".

Dezelfde conclusie trekken we nu ook over het Vlaamse beleid. Wat betreft de SDVO werden de sociale en duurzame beloften, ondanks het spijzen van de SDVO rekening met vele miljoenen belastinggeld, niet nageleefd. Terwijl de sector schreeuwt om steun, minister Peeters moet krabbelen om geld te vinden, bedraagt het eigen vermogen van SDVO 7,8 miljoen euro. Uit door ons bij het rechtspersonenregister in Oostende opgevraagde jaarrekeningen zien we in de jaarrekening van 2007 deze opmerkelijke post: geldbeleggingen voor een bedrag van ruim 3,7 miljoen euro. Laten we hopen dat de SDVO-bestuurders niet in Fortis belegden?

De getuigenissen in de sector over vriendjespolitiek en het doen van zaken in eigen belang door de keizerlijke SDVO-bestuurders zijn legio. Maar weinigen durven hardop kritiek te uiten, er heerst angst in de sector en zoals dat gaat in maffia-films, durft ook hier niemand uit de visserijsector de omerta echt te doorbreken. Dat gaat ver, maar het is wel gebaseerd op feiten. Toen bepaalde reders wegens economische problemen hun bijdrage aan het Zeevissersfonds niet konden betalen, voorzag SDVO hen van een lening. “Op dit soort manieren verzekerde de SDVO zich van een volgzame en kritiekloze sector,” zegt ons een goed geïnformeerde bron.

Hoe dan ook het beconcurreren van privé-initiatieven uit die sector lijkt niet meteen een logische uitvoering van de in de statuten geformuleerde mooie principes (maar gebeurt in de praktijk wel). Het mosselproject 'Flanders Queen Mussel' van SDVO is daar een sprekend voorbeeld van. In de brief van Fischler aan Louis Michel van eind 2003: ‘De steunregeling kan voor acties van collectief belang met een beperkte duur die verder gaan dan wat normaal tot het actiegebied van een particuliere onderneming behoort als verenigbaar met de gemeenschappelijk markt beschouwd mits…( …)’.

Het mosselproject van SDVO loopt intussen al enkele jaren, vergde een miljoeneninvestering en is niet van korte duur. Dat is wederom niet in overeenstemming met de voorwaarden zoals vermeld in de brief van Fischler.

De Mosseloorlog

Commissaris Borg antwoordde op de vraag van Bart Staes ook het volgende: ‘‘In verband met de vragen van het geachte Lid betreffende de uitoefening van commerciële activiteiten door de SDVO en of de SDVO de overheidsmiddelen al dan niet op wettige manier voor deze doeleinden gebruikt, onderzoekt de Commissie momenteel een klacht die zij onlangs ontving van een onderneming die actief is in de visserijsector.’’

Die klacht kwam er van de bvba Reynaert-Versluys, die na jaren van investeren deze zomer hun 'Belgica-mossel' op de markt brachten. Dit mosseldossier is een sprekend voorbeeld van hoe SDVO nieuwe duurzame initiatieven in de sector eerder dwarsboomt en beconcurreert dan ondersteunt.

Volgens Staes en Dua is duidelijk dat in het dossier van de Vlaamse mosseloorlog sprake is van concurrentievervalsing door de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO). Op 19 september schreef het DG Maritieme zaken en Visserij van de Europese Commissie in een brief alvast dat zij de zaak van concurrentievervalsing serieus zullen onderzoeken.

Uit de feiten blijkt dat dit mosselproject een andere reeds sinds 1997 lopend initiatief direct dwarsboomt. Het SDVO brengt sinds september de 'Flanders Queen Mussel' , gefinancierd met overheidsgeld op de markt, al worden partijen mosselen ook al sinds 2007 her en der gratis weggegeven.

Op 12 september werden in de vismijn van Nieuwpoort 1.600 kilogram Flanders Queen Mussel geveild. Het eerste lot van 12 kilogram bracht 1.680 euro op. Yvan Victor, voorzitter van SDVO, zei een tevreden man te zijn: "De eerste aanvoer is een feit. Hiermee hebben we bewezen dat we op drie jaar tijd de industriële kweek van Belgische mosselen kunnen realiseren. Vorig jaar haalden we 5 ton op, dit jaar voorzien we 50 ton mosselen en voor volgend jaar rekenen we op een oogst van 500 ton."

Uit een antwoord van minister-president Kris Peeters op vragen van Vera Dua blijkt dat de Vlaamse overheid dit project co-financierde voor 413.011 euro op basis van het FIOV-programma. (Financieel Instrument voor de Oriëntatie van de Visserij). In een ander overzicht van de Vlaamse administratie, is sprake van de financiering van een haalbaarheidsonderzoek voor de mosselkweek van 336.610 euro, gefinancierd via het FIOV. Uit het overzichtje van Peeters is dit het grootste bedrag dat de overheid in 2007 beschikbaar stelde voor projecten in de visserij-sector. Die studie zou uiteindelijk zijn gemaakt door het Antwerpse PRC. Volgens betrouwbare bronnen luidde een conclusie dat de door de SDVO beoogde mosselkweek economisch niet rendabel is. Toch zetten Mellaerts en Victor hardnekkig door.

Het systeem voor zeker honderd boeien voor mosselkweek werd gekocht bij het Nederlandse bedrijf WisseKramer en daarna verder geassembleerd in Oostende. De zwaar verbouwde Musselboot I (op kosten van SDVO) wordt gehuurd van een Nederlands bedrijf. Voorts is er aankoop van een verwerkingsinstallatie voor 800.000 euro die is geplaatst in de vismijn van Nieuwpoort en die gemeente stelde van 1 juli 2008 t/m 30 juni 2009 gratis ruimte ter beschikking voor SDVO, met als tegeneis dat SDVO zijn mosselen altijd in Nieuwpoort verkoopt. Dat gebeurt ook, jl. op 30 oktober werden er nog SDVO mosselen verkocht.zie bijlage IV.

Versluys spreekt van de jaarlijkse huur van een schip (de Musselboot I) voor een half miljoen euro, de aanschaf van mosselkooien voor een half miljoen, de ontwikkeling van een verwerkingsinstallatie in Nieuwpoort en ook nog eens van 80 boeien ter waarde van 20.000 euro per stuk, die zoals we konden vaststellen ongebruikt op het droge bij de vismijn in Oostende liggen. Een grove schatting is dat het mosselproject minstens 3 tot 4 miljoen euro heeft gekost.

De 'Flanders Queen Mussel' van de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO) wordt gefinancierd met geld van de Vlaamse overheid, met Europese FIOV gelden en met de door de overheid overgehevelde bedrijfsvoorheffing. Wat was er logischer geweest — gezien de opdracht van SDVO — om een reeds lopend project voor de kweek van Vlaamse mosselen te ondersteunen. Uit correspondentie tussen de particuliere ondernemers en de SDVO, blijkt dat de laatste partij hen systematisch heeft geboycot (bijvoorbeeld in verband met kwaliteitsanalyses en staalnamen via het FAVV).

Op 11 december dient daarom voor de rechtbank van koophandel te Oostende een rechtszaak van Versluys en Reynaert tegen de SDVO beslecht te worden. De bvba Versluys-Reynaert klaagt dus (vermoedelijk terecht) aan dat zij indirect beconcurreerd wordt met Vlaams en federaal overheidsgeld. "Wij boksen tegen oneerlijke concurrentie op", zei Versluys. Een steekhoudend argument/vraag is het volgende: “Vermits het SDVO volledig op gemeenschapsgeld draait en zogezegd een testproject uitvoert in het belang van alle reders geïnteresseerd in de mosselkweek en de visserij in het bijzonder, waarom worden de resultaten van de wateranalyses in het productiegebied van deze zomer ons dan angstvallig onthouden?”

Als het mosselproject inderdaad de hele sector ten goede moet komen, zou je toch op zijn minst verwachten dat SDVO alle (wetenschappelijke) onderzoeksstudies en analyses openbaar zou maken, opdat elke potentiële ondernemer er zijn voordeel mee kan doen. Quod non. Enkele mails en telefoontjes naar SDVO vanuit het Europees Parlement met een verzoek om informatie, bleven onbeantwoord.

SDVO veegde bij monde van voorzitter Ivan Victor elke kritiek in De Morgen hooghartig van tafel. Maar het lijkt er intussen wél sterk op dat de bestuurders van SDVO zelf al juridische nattigheid voelden. Hoe valt anders te verklaren dat zij nog snel op 8 augustus jl. — dus vlak voor de aanvankelijk geplande eerste veiling - de coöperatieve vennootschap cv Schelpdier en Vis oprichtten? Al jaren is de SDVO bezig met het kweken van mosselen voor Nieuwpoort, met als doel die te commercialiseren. Ze verklaren dat ook zelf, zoals in een artikel dat op 1 oktober verscheen in het weekblad Knack. Projectleider Philippe Godfroid zei dat er “gezocht moet worden naar een juridische structuur om verder te gaan, met meer mensen en met het oog op commercialisering.”

Kris Peeters zei eind oktober: “Ik herhaal dat het om proefprojecten gaat en die worden met Europese middelen gefinancierd. Wij hebben aan cofinanciering gedaan.

Ik zal nog eens informeren, maar ik heb geen aanwijzingen dat met die middelen commerciële activiteiten gebeuren die binnen de stichting worden ontwikkeld. Het

gaat om proefprojecten op vaartuigen die niet voor commerciële doeleinden binnen de stichting worden gebruikt.”

Op 18 augustus, dus een week voor de eerste veiling gepland was, verscheen de oprichting van cv Schelpdier en Vis in het Belgisch Staatsblad.

Ook van de cv Schelpdier en Vis is Victor voorzitter. Vakbondsman Alex De Bock, ook bestuurder bij SDVO, is secretaris bij die cv. De link tussen de cv en SDVO is duidelijk. In De Morgen zegt Victor: 'Het geld van die vennootschap moet terugvloeien naar de reders, om op die manier meer werkgelegenheid te creëren. Vandaag werken al een tiental gewezen vissers in ons mosselproject. Als we aan 10.000 ton mosselen raken, kan dit een honderdtal jobs opleveren.'

Dit lijkt een zeer onwaarschijnlijke en onduidelijke constructie. In de statuten van cv Schelpdier en Vis staat dit nergens zo expliciet vermeld. Wel staat daar in dat het vast basiskapitaal 18.600 euro bedraagt; verdeeld over 186 aandelen van 100 euro. SDVO heeft slechts één aandeel in de cv, en Victor en De Bock persoonlijk elk 31 aandelen. Belangrijker is dat ook de Nederlander L.P. Padmos uit Bruinisse, van het gelijknamige bedrijf Padmos Bruinisse BV, een machinefabriek voor de scheepvaart met 80 man in dienst, zich inschrijft voor 31 aandelen. Met Padmos doet SDVO wel meer zaken, zoals verderop zal blijken. Citaat uit de statuten:

Moet de Vlaamse visserijsector er van uitgaan dat een Nederlands bedrijf de opbrengsten van mosselverkoop onbaatzuchtig gaat terugstorten ten gunste van Vlaamse vissers? Het zou nochtans wel moeten, want de dure ontwikkeling van de 'Flanders Queen Mussel' is grotendeels betaald door de visserijsector zelf.

Volgens de advocaat van Versluys-Reynaert is er zelfs sprake van “een onwettige constructie, die niet verenigbaar is met de eerlijke handelspraktijken” en die zijn cliënt schade berokkent. Het punt is dat volgens de statuten van Schelpdier en Vis de vennoten “rechtspersoon of fysieke persoon die uitbater is van minstens één vissersboot met een Belgische zeevisvergunning” moeten zijn. Geen van de huidige aandeelhouders beschikt over zo’n visvergunning. De SDVO zit in zijn maag met de rechtszaak en de klacht bij de Europese Commissie en verklaarde in oktober schriftelijk dat er geen mosselen meer werden verkocht. We hebben nochtans bewijzen dat er eind oktober nog SDVO-mosselen werden verhandeld in Nieuwpoort.

Gesloten oester?

Na vele gesprekken met mensen uit de sector, ontstaat van de SDVO het beeld van een gesloten oester, een vzw die ondanks de miljoenen overheidsgeld weinig transparant opereert, niet de wettelijk verplichte jaarverslagen publiceert en die zich niet openstelt naar actieve participatie van andere mensen uit de visserijsector. In de oprichtingsstatuten staat overigens in artikel 4 dat SDVO “clusteroverleg zal initiëren met respect voor communautaire bepalingen op het vlak van de concurrentie”. Het heeft er nogmaals alle schijn van dat SDVO geen clusteroverleg initieert en geen rekening houdt met concurrentie-bepalingen.

Het is bovendien onduidelijk wat de SDVO met al dat geld - ettelijke miljoenen per jaar, afkomstig van een noodlijdende sector - heeft gedaan om die sector duurzamer te maken. Dat verduurzamen wordt nochtans vermeld als doelstelling van SDVO in artikel 3 van de oprichtingsstatuten uit 2004. In een uitgebreid interview over de zware problemen voor de sector met SDVO-lid Bart Schiltz in 2005, komen woorden als duurzame visserij en alternatieve visserij technieken niet over zijn lippen.

Maar waar is de gedetailleerde verantwoording over de zogenaamde proefprojecten gefinancierd met overheidsgeld? Kris Peeters zei er eind oktober dit over: “Mijnheer de voorzitter, dames en heren, ik begrijp dat de stichting met heel wat wantrouwen wordt bekeken. Ik heb brochures van de stichting bij, het is misschien interessant dat u ze even doorneemt.”

Brochures, gemaakt door het ILVO, dat moet voor Peeters aan verantwoording volstaan!?

Als voorbeeld van wat SDVO dan wel doet roept het volgende project ook vragen op. De raadsman Vanquathem — tevens makelaar bij verkoop van schepen - van SDVO verkocht het schip de Zeebrugge48 (Wodan) aan de Oostendse vismijn en bemiddelde later bij het opkopen van datzelfde schip aan de in Heist gevestigde bvba Rederij Nele (in feite het Nederlandse bedrijf Padmos), vooral vanwege de daaraan verbonden licentie. Een ander (Frans) schip (Larche) werd gekocht, dat momenteel geheel wordt herbouwd door…Padmos, het bedrijf uit Bruinisse, en gekoppeld aan de licentie van de Z48 en de Z10. De bedoeling is om uiteindelijk te komen tot het allereerste duurzame flyshoot visserschip, van de Vlaamse vloot. ‘Belgian Lady’ zou het schip heten. De hele operatie zou rond de 5 miljoen euro kosten, waarvan de Nederlandse vismultinational Jaczon met hoofdkwartier in Scheveningen (onderdeel van de Cornelis Vrolijk Holding) zeker 1,8 miljoen euro voor zijn rekening neemt.

Jaczon heeft een enorme vloot die actief is over de hele wereld (onder andere vangst tonijn). Het bedrijf verpakt de vis diepgevroren op zee en heeft ook verwerkingsbedrijven. Jaczon zou de ‘Belgian Lady’ in Vlaamse wateren beheren en in ruil voor al dat moois zouden Vlaamse vissers dan stage mogen komen doen om de kunst van het flyshooten te leren van de Nederlanders.

De vraag is hier wederom: hoeveel overheidsgeld van SDVO zit er in dit project en wat is precies het voordeel voor de Vlaamse sector van een enorm Nederlands bedrijf dat hier met Vlaamse licentie komt vissen? Ter vergelijking: in Nederland zet het ministerie van Landbouw een overzicht van alle uitgekeerde visserijsubsidies en begunstigden gewoon op het internet.

Het feit dat SDVO een gesloten oester is, waar zelfs de overheid of parlement geen inzage in heeft, blijkt uit een wel zeer onverdachte bron. De vorige Vlaamse minister-president Yves Leterme, thans premier van dit land, destijds tevens bevoegd voor visserij, antwoordt op 7 maart 2006 op een vraag in de Commissie Landbouw en Visserij van het Vlaams parlement: “(…) De SDVO is een vzw die wel degelijk een rol te spelen heeft bij het vrijwaren van de toekomst van de zeevisserij. De SDVO verkrijgt zijn middelen via een beheersovereenkomst met het Zeevissersfonds. Het is een vzw en dus heb ik geen enkele bevoegdheid terzake. Uiteraard is het aan de SDVO zelf om via besluitvorming in de beheersorganen te beslissen of ze wil of kan co-financieren in een eventuele sloopactie.”

De vraag ging destijds over de zeevisserij die in crisis was, mede door hoge energiefacturen. Er was sprake van het slopen van schepen met een Europese slooppremie…Dat is twee jaar geleden en intussen is het er alleen maar erger op geworden.

Eind oktober herhaalde Kris Peeters dit standpunt nog eens: “De SDVO is een vzw die in 2004 opgericht werd en die paritair beheerd wordt door werkgevers en werknemers, en waar wij als Vlaamse overheid geen deel van uitmaken. De stichting werkt met middelen uit het Zeevissersfonds. De middelen komen via de bedrijfsvoorheffing op de lonen van de vissers. Het gaat om bedrijfsvoorheffing op een minimumloon, zodat een deel van de opbrengsten uit het Zeevissersfonds wordt doorgestort naar de SDVO. (…)Die stichting is een vzw en in de statuten is opgenomen wat haar opdrachten zijn. Ze krijgt daartoe middelen uit het Zeevissersfonds. Ik ga ervan uit dat, tenzij er bijkomende informatie zou zijn, ze de haar toegewezen opdrachten correct uitvoert en zal blijven uitvoeren.”

Correct? De vraag is: wat deed en doet de SDVO concreet om de sector te helpen? Behalve brandstofmeters plaatsen op boomkorschepen, experimenten met additieven in brandstof en kleine niet afdoende aanpassingen van die schepen, is dat volstrekt onduidelijk. Er zijn geen jaarverslagen terug te vinden en de spaarzame publicaties die het SDVO wel uitgeeft, over bijvoorbeeld meer energie-efficiëntie worden gemaakt door het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO).

En terwijl het duidelijk is dat er in de praktijk al jaren amper wat gebeurt, behalve het failliet gaan van Vlaamse reders, laat de politiek het nog altijd grotendeels aan de SDVO om de omslag naar meer duurzaamheid te maken. Leterme en diens opvolger Peeters handelen niet in het belang van vissers door de zaken zo lang te laten aanslepen en geen duidelijke keuzen te maken en geen helder beleid te maken.

Eind mei zei Europees Commissaris voor Visserij Joe Borg naar aanleiding van de felle protesten van Europese vissers dat om de huidige crisis te overleven, de Europese visserijsector geen brandstofsubsidies of hogere visquota moet krijgen, maar moet evolueren naar een kleinere, duurzamere en energiezuinige vloot. Borg: "Ik blijf ervan overtuigd dat er een toekomst is voor de Europese visserij, maar enkel indien de lidstaten, de sector en de Commissie samenwerken voor de creatie van een kleinere, energiezuinige vloot die beter strookt met de vismogelijkheden."

Minister Peeters trad in overleg met de vissers en deed wederom allerlei beloften, maar intussen blijven reders failliet gaan en nemen de Nederlandse kapers op de kust, zoals het grote bedrijf Jaczon en anderen, de Vlaamse vloot langzaam over.



Tijdens de recente Europese Ministerraad van visserijministers in juli werd besloten om 600 miljoen euro extra steun voor noodlijdende vissers uit te trekken in ruil voor een blijvende inkrimping van de vloot met 20 procent. De zou voor België neerkomen op ten hoogste 3,6 miljoen euro (waarvan ook Wallonië zijn deel opeist in verband met aquacultuur), hetgeen volstaat om welgeteld één of twee brandstof verslindende boomkorschepen om te bouwen tot het veel milieuvriendelijker en energiezuiniger schip. Peeters liet weten dat de SDVO heeft aangeboden om businessplannen op te laten maken; Dat is 'too little too late' en het getuigt van weinig besef van de urgentie. Het vreemde is dat de overheid de coördinatie hiervan goeddeels in handen legt van SDVO, een vzw waarvan de overheid zelf zegt dat ze er geen enkele zeggenschap over heeft.

Bovendien moet Peeters het lef hebben om te zeggen waar het op staat. Volgens Peeters liggen er momenteel 30 aanvragen voor reconversie van niet-duurzame schepen bij SDVO. Maar er zijn momenteel amper subsidies voorhanden.

De SDVO stuurt de aanvragen dan door naar het prestigieuze adviesbureau Policy Research Corporation (PRC) in Antwerpen, dat de businessplannen moet doorlichten op haalbaarheid. Het zou nuttig zijn te weten hoeveel SDVO daarvoor betaalt!

PRC deed eerder al onderzoek voor de Europese Commissie naar de ‘Economische impact van de Europese maritieme industrie (maritiem transport, scheepsbouw, offshore, binnenvaart, waterbouw, zeehavens, visserij, recreatievaart, maritieme dienstverlening en maritieme toeleveranciers)’ en is waarschijnlijk erg capabel. Maar het is wel opmerkelijk dat PRC steeds weer opduikt.

Zoals toen minister Landuyt destijds een Staten-generaal over visserij organiseerde, PRC de visietekst schreef.

En het is ook onduidelijk waarom de politiek de besluitvorming over de te varen koers, uit handen geeft aan een (duur) consultancybedrijf en een vzw waarover de Vlaamse minister-president ‘geen enkele bevoegdheid heeft’. Is de toekomst van de Vlaamse visserij dan zo onbelangrijk dat de politiek nu geen duidelijke, lange termijn koers kan uitzetten, en die visie stap voor stap met concrete acties kan uitvoeren?

Een andere visserij is mogelijk

Er zijn nochtans mogelijkheden. We verwijzen naar de wijze waarop het Nederlandse ministerie van Landbouw de zaken aanpakt. Begin juni maakte het ministerie bekend dat er een convenant was ondertekend tussen het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), de kottersector, het Productschap Vis, het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee. Doel: 'een duurzame en door de samenleving gewaardeerde Noordzeevisserij.

De ondertekenaars legden in dit convenant voor vijf belangrijke thema's gezamenlijke doelen vast en maakten daar concrete afspraken over. Die thema's zijn:

1. certificering van duurzame vis (MSC)

2. communicatie

3. onderwijs en scholing

4. beschermde gebieden in de Noordzee en

5. bestandsbeheer

Citaat: 'De bedoeling is dat de ondertekenaars ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid samenwerken aan de overgang naar een duurzame en maatschappelijk gewaardeerde Noordzeevisserij. Het gaat om thema's waar de ondertekenaars duidelijk meerwaarde zien in samenwerking. Het convenant moet niet alleen bijdragen aan duurzame visserij, maar ook aan biodiverseit. Het maatschappelijk convenant vloeit voort uit het advies van de Task Force Duurzame Noordzeevisserij 'Vissen met tegenwind'. Voorbeelden van afspraken die de partijen hebben gemaakt zijn certificering van vis, informatie voor consumenten over 'Goede Vis', visserijonderwijs voor zowel aankomende als huidige vissers, en het brengen van visbestanden binnen veilige biologische grenzen.'

Een expert zei ons dat er voor de Vlaamse visserij nu drie scenario’s op tafel liggen:

1 - De boeken toe, alleen nog wat folklore

2 - De sector gaat over in buitenlandse handen

3 - De sector volgt het voorbeeld van Nederland, schakelt radicaal om en kan blijven bestaan

Wat wil Groen! ?

1 * Waar in Nederland de consumenten en organisaties actief betrokken worden bij het beleid en geïnformeerd worden is de visserijsector in Vlaanderen in handen van een klein clubje belanghebbenden die inspraak en transparantie schuwen. De Vlaamse overheid zou het Nederlandse voorbeeld moeten volgen en een open en brede dialoog aan gaan om vervolgens een plan op te stellen dat algemeen gedragen wordt. De tijd waarin de zaken in achterkamertjes wordt geregeld moet voorbij zijn. De situatie is daarvoor te ernstig.

2 * Ongeveer 95 % van de Vlaamse vloot, zowat honderd schepen is van het niet-duurzame boomkortype (waarmee over de bodem geschraapt wordt, een dure en niet duurzame vistechniek — zie appendix 1). Iedereen erkent dat de huidige boomkorvisserij op termijn grotendeels zal moeten verdwijnen.. Er zullen vele andere vismethoden moeten worden geïntroduceerd zoals twinriggen en flyshooten. Bestaande schepen kunnen worden omgebouwd tot andere visschepen, al kost dat vaak ettelijke miljoenen euro per schip. Volgens milieu-organisaties moet de subsidie van de overheid bij omschakeling van schepen naar duurzamere varianten— nu hooguit 40 % - dringend omhoog, wat door Europa onder bepaalde voorwaarden ook werd toegezegd. De overheid moet rechtszekerheid bieden aan de reders en duidelijk maken op hoeveel zij kunnen rekenen om hun schepen om te laten bouwen voor meer duurzame vistechnieken.

Dit betekent dat de middelen voor steun aan duurzame visserij op de Vlaamse begroting moet opgetrokken worden zodat alle dossiers ook kunnen behandeld en betaald worden.

3 * De verdeling van de visquota in Vlaanderen gebeurt op absurde basis, nl. op basis van de hoeveelheid PK die een schip heeft. Een totaal verkeerde verdeelsleutel die grootschaligheid stimuleert. Degene die het grootste schip met het meeste Pk’s heeft kreeg de meeste quota, hetgeen overbevissing stimuleert. De verdeling van quota moet herbekeken worden en gebaseerd worden op duurzaamheid.

4 * Om in aanmerking te komen voor subsidies uit het Europese Visserij Fonds (programma 2007-2013) moeten lidstaten een Nationaal Strategisch Plan (NSP) opstellen. Dat plan had er al eind 2007 moeten liggen, maar een definitief NSP is pas begin oktober goedgekeurd. Volgens milieuorganisaties bleek uit de eerste versies dat de ‘Vlaamse overheid de echte problemen onderschat, geen lange termijn visie heeft en niet pro-actief optreedt’. Bovendien werden deze organisaties - in tegenstelling tot in Nederland - lange tijd niet geconsulteerd en zelfs genegeerd, hetgeen volgens Europa niet kan bij het opstellen van dergelijke plannen.

5 * De Vlaamse overheid protesteerde tot nog niet lang geleden tegen het onderscheid ‘goede’ vis voor duurzame vis (niet met uitsterven bedreigd) en ‘foute vis’, zijnde niet duurzaam gevangen en met uitsterven bedreigde soorten. De overheid zou de Viswijzer moeten verspreiden, aan de hand waarvan de consument een bewuste keuze kan maken voor aankoop van bepaalde vis (zie www.goedevis.nl of www.noordzee.nl)

6 * Intussen hanteert de grootdistributie in België (supermarkten en restaurant-ketens) achter de schermen al steeds meer een aankoopbeleid dat niet alleen oog heeft voor kwaliteit, maar ook voor duurzaamheid. In Nederland hebben de supermarkten beslist dat tegen 2011 alleen nog maar ‘goede vis’, dus duurzaam gevangen vis verkocht zal worden. In België is momenteel eenzelfde evolutie aan de gang. Ketens als Delhaize en Colruyt, Center Parks of Burger King kopen bijna uitsluitend nog duurzaam gevangen of gekweekte vis in, vaak geïmporteerd uit landen als IJsland. De overheid zou afspraken kunnen maken met de grootdistributie om afname van Belgische, duurzame vis te verzekeren als dat aanbod er eenmaal is.

7 * Toegegeven: al vele eeuwen waarschuwt men voor overbevissing. Al in 1883 waarschuwde een Britse Koninklijke commissie dat door het vissen met stoomschepen de Noordzee uitgeput was. Maar het is voor sommige gebieden en sommige vissoorten echt vijf voor twaalf. Uit onderzoek van de Europese Commissie in 2007 blijkt dat 80 procent van de Europese visbestanden zich in de gevarenzone bevindt. Daar valt iets aan te doen: volgens wetenschappelijk onderzoek zijn Marine Protected Areas of zeereservaten een zeer effectief middel om de vispopulatie weer op sterkte te laten komen na jarenlange overbevissing. MPA’s zijn afgebakende zones op zee waar vissen beschermd worden; De bescherming kan ruimtelijk zijn maar ook in tijd zijn, bijvoorbeeld als vis kuit schiet. Volgens milieuorganisaties Greenpeace en Natuurpunt blijkt het succes uit positieve resultaten van de verschillende reservaten die op enkele plaatsen zijn ingesteld, ‘ondermeer in Canada, Nieuw Zeeland en Sint Lucia. Komende week wordt in de Beringzee een beschermd gebied van 500.000 km2 ingesteld’, zo schrijft Greenpeace. De organisatie heeft in overleg met wetenschappers kaarten opgesteld van zeegebieden die beschermd zouden moeten worden. Landen rond de Noordzee zouden actief kunnen ijveren voor het instellen van MPA's.

8 * De Europese Commissie heeft in oktober 2005 een conceptwet voor de bescherming van het mariene milieu voorgesteld, de EU Kaderrichtlijn Mariene Strategie. Deze richtlijn moet de pijler vormen van de te ontwikkelen Europese maritieme regelgeving. Elk land moet volgens deze Europese regelgeving een strategie ontwikkelen over hoe het zijn stukje zee gaat beschermen. In december 2006 kwamen de EU-Milieuministers tot een eerste overeenstemming over de richtlijn. Volgens milieuorganisaties mist de richtlijn harde toezeggingen en deden de visserijministers vage toezeggingen om het zeemilieu te beschermen, maar mag het vooral niet te veel kosten. Het Europees Parlement stemde in november 2007 voor een veel krachtiger richtlijn. Die strijd is nog niet gestreden en minister Peeters zou ons daarbij moeten steunen in plaats van tegenwerken.

Bart Staes,

Europees Parlementslid Groen!

Vera Dua

Vlaams parlementslid Groen!



Appendix 1

* De boomkorvisserij in Vlaanderen zit op 80 % bijvangsten: op elke duizend kilo vis, wordt 800 kilo vis en zeedieren dood weer in zee gegooid (omdat ze te klein zijn of niet tot de soort behoort waarvoor de reder een quotum heeft). Dat cijfer moet volgens een besluit van de Europese Commissie omlaag naar 15 %. Met de voorstellen van de Vlaamse overheid zoals die er tot voor kort lagen, halen we hoogstens 50 % bijvangst. Boomkorschepen gebruiken 4 tot 5 liter brandstof per kilo gevangen vis. Met de hoge olieprijzen komen reders niet meer uit de kosten. Andere vismethoden verbruiken veel minder brandstof. Een flyshootschip bijvoorbeeld zit aan 1 liter brandstof per kilo gevangen vis en heeft bovendien heel weinig bijvangst.

08-02-2010 om 22:18 geschreven door Vorser-Raadgever  

08-02-2010 om 20:56 geschreven door Vorser-Raadgever  

Reviewed by Willard M. Oliver
Radford University
PO Box 6934
Radford, VA 24142
(540) 831-6161
woliver@radford.edu

Crime is down in America. Violent crime, including homicide and robbery, have all fallen dramatically throughout the 1990s. Property crime is down substantially, including the categories of motor vehicle theft and burglary. No matter which indicator one uses, whether the National Crime Survey or the Uniform Crime Reports, crime is down. Moreover, no matter how one analyzes the data, the one consistent factor that everyone has to agree upon is that crime, or at least crime rates, are down. For instance, the latest available data from the Federal Bureau of Investigation’s Uniform Crime Reports shows that all categories of crime have continued this downward trend (F.B.I. 2000). The rate of crime per 100,000 population from 1998 to 1999 dropped 7.6 percent. The rate of change from 1995 to 1996 was down 3.6 percent, to 1997 it was down 6.6 percent, to 1998 it was down 12.4 percent, and to 1999 it was down 19.1 percent (F.B.I. 2000). And in relation to overall crime trends, according to the F.B.I., the “crime index rate for 1999 is the lowest–4,267 per 100,000 of the Nation’s inhabitants–since 1973” (F.B.I. 2000, 6). Everyone has come to recognize and celebrate this downward trend. However, while analyzing this data, identifying the downward trend, and recognizing what is assuredly a remarkable and unprecedented phenomenon is important, the truly important question that one must ask is “why?”

This author has been asked on a number of occasions by family and friends what has caused the downward trend. Although not necessarily the most polite response, I usually answer their question with a question by asking them what they think has caused the downward trend. In general, the answers I receive include more police officers on the street, community policing (which I always enjoy hearing), building more prisons, and that we “won” the war on drugs. Eventually they return to their original question and I usually answer the key is demographics. For the most part they find it interesting, but have little desire to go beyond basic understandings of age, gender, and race. In regards to my criminal justice students I tend to expand upon what I mean by demographics, which has included the changing makeup of age, gender, and race, but also the changes in politics, economics, and the social environment. We explore the increase in political action regarding crime during the 1980s and 1990s (policies for more cops, more courts, more prisons), the economic boom of the 1990s (which has helped fund more cops, more courts, and more prisons), and the changing makeup of the drug culture, domestic violence, gun control, and a host of other social conditions that have come to bear on the changing “demographics” which have contributed to this downward trend. In sum, we analyze a very complex but interrelated web of events that have contributed to this intriguing phenomenon.

Although this type of answer, whether the simple approach (it’s demographics) or the more detailed approach (it’s a combination of factors), have seemed to be somewhat accurate in relation to the evidence available, much of it has been theoretical abstraction of existing data, until now. In the fall of 2000, Cambridge University Press published an edited collection of all-new research attempting to explain this phenomenon and it is appropriately titled, The Crime Drop in America. It is edited by two well respected individuals in the field, Alfred Blumstein (Director of the National Consortium on Violence Research) and Joel Wallman (Program Officer at the Harry Frank Guggenheim Foundation), and features articles written by such noted researchers as William Spelman, Richard Rosenfeld, John Eck, and James Alan Fox. This publication provides both realistic and rational explanations for the downward crime trend by relying on in-depth reviews of recent research that have analyzed crime data, combined with cutting-edge research of its own, to give what is clearly the most definitive explanation to the question “why?” Up-front, this book is designed to become the seminal work in understanding the “crime drop” and it lives up to its expectations.

If anyone is familiar with Alfred Blumstein’s writings or presentations, they will find familiar territory in the first two chapters. In Chapter one, co-authored with Joel Wallman, the authors provide a general overview of the crime drop, a review of the major sources of crime data, and they couch the crime-drop in terms of a four-decade change in the crime trends. They then explore the various roles that certain factors have played in the recent crime drop experiences during the 1990s, setting the stage for the chapters that follow. In the second chapter, Blumstein provides a disaggregated analysis of the violent crime trends in America by focusing primarily on both homicide and robbery. A number of the possible factors explaining both the rise in crime during the 1980s and the subsequent drop in the 1990s are explored and these include changing demographics and the role that handguns and drugs played during this time period. Blumstein concludes, in general, that the increase in the 1980s had to do with the escalating rates of homicide by and against black males and an increase in the use of handguns by this same group. Reductions in the prevalence of this phenomenon than, have contributed to the reduction in crime during the 1990s.

The Blumstein article provides an excellent lead-in to the next chapter (Chapter 3) which is authored by Garen Wintemute who presents a learned article consisting of a detailed analysis of recent research conducted on gun violence. It does this by disaggregating the various studies into categories that assesses the victims of gun violence, the perpetrators, the places they occur, the weapons used, and the access that people (mainly juveniles) have to guns. It then looks at guns as a consumer product by reviewing the available research conducted on the manufacturers, sellers, and consumers of guns to understand how guns have come to be utilized in crimes. The chapter then concludes with an assessment of what works, what doesn’t, and what looks promising, such as restrictions on gun sales, gun bans, and comprehensive intervention programs like those implemented in Boston, Massachusetts. One comes away from this chapter not so much with a definitive explanation of how much gun interventions have reduced crime in the 1990s, but rather with a fuller understanding of the various relationships between guns and crime and the multiple points of intervention that have been and can be taken.

Perhaps one of the most controversial chapters is the following chapter authored by William Spelman which attempts to understand the relationship of prison expansion with the crime drop (Chapter 4). This chapter is not necessarily controversial in and of itself, but it deals with an issue that has remained controversial since it was first proposed and that is the elasticity of incarceration, which Spelman defines as “the percentage change in the crime rate associated with a one-percent change in the prison population.” Spelman does an excellent job reviewing all of the key studies, both simulation and econometric studies, conducted over the past decade utilizing both national and state data. He then shows from these studies that the elasticity ratio for violent crime tends to range from -.10 to -.50 with a general assessment of -.30 being the most probable figure. This means for every one percent increase in prison population, crime rates would (or should) drop by thirty percentage points. Spelman then expands upon past research by taking into consideration various factors related to imprisonment over the past two decades as well as the changes in adult violent crime and concludes that the crime drop would have most likely occurred without the prison expansion of the 1980s and 1990s, but it would have been approximately 27 percent smaller than it has been. Spelman’s article is then the only article in the book to attempt to definitively state that approximately 25 percent of the crime drop can in fact be explained by the prison build-up.

Chapter five, authored by Richard Rosenfeld, returns to the issue of homicide, but focuses more exacting on adult homicide from 1980 to 1995. The article, in a way, becomes a reaffirmation that the demographic of age is largely responsible for the drop in the crime rate because of the aging baby boomers coupled with the desistance phenomenon. Rosenfeld also reviews other demographics and, like Blumstein, acknowledges the impact of black male victim-offender rates creating a rise in homicide during the 1980s, then a decline in the 1990s. Rosenfeld also reiterates the effect that incarceration had on the specific crime of homicide, echoing Spelman’s article with his analysis of homicide. However, Rosenfeld then proposes that some of the drop in crime was related to declining domesticity and intimate partner homicide. He argues that the decline in marriage during this time period reduced the level of intimate partner homicide, thus contributing to the reduction in homicides experienced in the 1990s. The theory, while plausible, falls short of proof for the very reason the author cites, “reliable trend data on the number of boyfriends and girlfriends in the population do not exist, and so it is difficult to determine whether the rate of nonmarital homicide is rising or falling” (p. 152). In other words, although marital rates of homicide may be falling, we do not know for a fact if nonmarital rates increased during this same time period. This seems to be too far an advancement for current research on domestic violence and homicide rates and perhaps a more simplistic theory (and one more likely to be supported by evidence) such as domestic violence awareness during the 1980s and 1990s has successfully helped to reduce the occurrence of intimate partner homicides, would have been more appropriate. This is, as far as the author can tell, the only aspect of the entire publication that postulates a theoretical explanation for the crime drop without good quality research to support its assertions. While the theory remains intriguing, it lacks the necessary evidence to be included as a key explanation to the crime drop.

The next chapter (Chapter 6) is co-authored by Bruce D. Johnson, Andrew Golub, and Eloise Dunlap and analyzes the relationship between drugs and inner-city violence in New York city. Although they use a case study example as the basis for their article, they continually tie the relationship of drugs and violence to what was occurring throughout the United States in the 1980s and 1990s. Their findings show a trend in the use of three specific drugs: heroin, cocaine, and marijuana. What the authors conclude is that the use of these three drugs has gone in cycles. They dub the 1960s as the “heroin injection era,” the 1980s as the “cocaine/crack era,” and the 1990s as the “marijuana/blunt era.” Since more violent crime has been associated with heroin and crack then with the use of marijuana they demonstrate that violent crime associated with heroin rose in the late 1960s and violent crime associated with cocaine, specifically crack, rose in the mid- to late 1980s. Enter the 1990s, the preferred drug by those born in the 1970s has been the use of blunts (marijuana rolled into cigar leaves), for which marijuana is not generally associated with violent crime. As a result, the authors argue that this fact, coupled with other social factors associated with drug use (e.g., domestic violence, guns, etc.) has contributed to the reduction of crime in the 1990s.

The next chapter (Chapter 7), co-authored by John E. Eck and Edward R. Maguire, looks at the claims that the police, through such programs as community policing, adding 100,000 cops, and zero-tolerance policing; are responsible for the reduction in crime. They acknowledge the long-held proposition that the police do not directly effect crime rates at the beginning of their article, but then argue that this proposition needs to be revisited. In doing so, they first analyzed key studies over the past thirty years regarding this relationship and were forced to conclude that there is no consistent body of evidence that explains the impact of the police. Second, they analyzed research conducted on many of the current innovations in policing to determine if there has been any consensus on their relationship with reducing crime and again the authors conclude there is no consistent evidence to be found. Finally, they re-analyze what impact police might have on crime and conclude that, if any, it is when they focus on a specific place or on a specific group of people. By and large, they conclude, police do not have an independent impact on crime (such as through community policing, etc.) but are most likely one variable among numerous social variables.

The next chapter (Chapter 8), authored by Jeff Groger, utilizes an econometric model to explain the recent downturn in violent crime rates. His analysis takes a look at well traveled territory, namely the relationship between the labor market and crime. Utilizing an age-wage profile, what he finds is that “when wages are low, crime is high, and when wages are high, crime is low” (2000, 272). Groger immediately acknowledges the deficiencies of such modeling, but argues for its use to allow the reader to begin thinking in terms of the labor market. He then explores the drug market and demographic variables associated with violent crime. At best, his findings are suggestive that the labor-market and drug-market assisted in the crime drop. In other words, with a better economy in the 1990s, more young people were able to share in the economic benefits, hence choices to enter the labor-market and not the drug-market were increased. Therefore, crime dropped because of the expanding economy.

The final chapter (Chapter 9), authored by James Alan Fox, looks at the relationship between demographics and U.S. homicide during the past thirty years. Analyzing the variables of gender, race and age, Fox concludes that demographics did it fact play a part in the crime drop of the 1990s, but not necessarily a large and significant one. Buried within this article is a very interesting analysis of the recent and controversial findings, still yet unpublished by Donohue and Levitt, that hypothesized the crime drop could be attributed with the legalization of abortion by the Supreme Court case Roe v. Wade. A number of factors, all related to the demographics utilized in Fox’s analysis, demonstrates that the findings, while interesting, are in need of far more research to make such sweeping claims. Fox then looks to the future using demographic forecasts and, attempting to be more realistic than most claims of a future crime wave, does argue that crime at some point in the near future, will most likely begin to take an upward trend. After all, nothing good can last forever and it is unrealistic to believe that the trend could continue to the point we would have no crime or even “negative” crime.

As stated, the book ends with the chapter by Fox on demographics and homicide and tends to leave one thinking about a whirlwind of explanations. The reader is left with the assessment that 25 percent of the drop was the result of the prison expansion movement and that the significant drops in crime during the 1990s was also a result of changing drug use, increased gun control/intervention efforts, changes in adult and juvenile homicide rates, changes in policing, the labor market, and basic demographics. In other words, the crime drop was caused by a host of key factors mostly resulting from changes in political, economic, and social conditions, thus creating an intricate web of causes affecting the crime rates since 1992. While this perception is most likely very accurate and there is some evidence now to support this assessment, thanks to the publication The Crime Drop, one is left wondering which was more important and which direction should we take to continue this trend or, at a minimum, hold the line at which we stand? The publication then, would have been better served had Blumstein and Wallman pulled the findings together or concluded with an overall assessment. Despite this one inadequacy, this book should find its way into the hands of anyone interested in understanding why crime has dramatically fallen over the past eight years. More importantly, however, this book should find its way into the hands of every criminal justice professor teaching and explaining to students the causes of this downward trend. This is currently, succinctly stated, an important book.

Reference

06-02-2010 om 22:50 geschreven door Vorser-Raadgever  

The Drinking Water Profiteers

Bottled Water Syndrome

By JOSEPH NEVINS

In mid-January, I received a mass email asking me to donate $10 for bottled water and other supplies for participants in an important immigrant rights march in Phoenix. Given the ever-repressive and cruel political climate in Arizona for immigrants (especially unauthorized ones), I was unequivocally in support of the mobilization. Nonetheless I was taken aback by a request to contribute even nominally to an effort to buy bottles of water for what turned out to be, according to some estimates, more than 20,000 people.

Certainly there are other ways—ecologically sustainable and less expensive ones—to provide water for such a multitude. How, why, and to what effects bottled water became the preferred way to do so for myriad people and places far beyond a single event in Phoenix is the focus of Elizabeth Royte’s powerful and compelling book, Bottlemania: Big Business, Local Springs and the Battle Over America's Drinking Water.

I’ve never been a fan of bottled water, considering it ecologically damaging—in the United States alone 30-40 million single-serve bottles per day end up as litter or in landfills—and economically foolhardy, another capitalistic trick to con us into purchasing something from profiteers that we don’t shouldn’t have to. But as Royte powerfully illustrates, the increasing commodification of drinking water is far more complex, and dangerous, than at least I appreciated.

Until recently, the sale of single-serve bottles of water was rare. While the United States had regional bottled water companies as early as the nineteenth century, such entities mainly supplied homes and offices with large containers of the life-sustaining liquid (for water coolers, for instance). This situation began to change in the 1980s with the entry of Perrier into the U.S. market and its successful television advertising which stressed that a little luxury—a bottle of the French water—was available to everyone.

Other companies, like Evian and Vittel, followed, employing the likes of Madonna and fashion models, to help equate bottled water with personal health, fitness, and glamour. That, combined with the invention of polyethylene terephthalate (PET) plastic—which made water easily portable—helped the U.S. bottled-water industry boom: between 1990 and 1997 its annual sales increased from $115 million to $4 billion. (By 2006, the figure was $10.8 billion; globally bottled water’s income was $60 billion.)

This dramatic increase is the outgrowth of “one of the greatest marketing coups of the twentieth and twenty-first centuries,” asserts Royte. What makes it all the more extraordinary is that in the vast majority of cases “tap water meets or exceeds federal health and safety standards, regularly wins in blind taste tests against name-brand waters, and costs 240 to 10,000 times less than bottled water.” Part of the reason it has succeeded, contends Royte, is “that bottled water plays into our ever-growing laziness and impatience.”

This corporate-driven success contributes to the demise of water as a public good. Take the increasingly rare public drinking fountain, for instance: Royte tells of visiting a Midwestern college where there is no drinking-water fountain in its gym.

Bottled water’s rise has changed behaviors even among those whom you might expect would have an alternative consciousness. While I was reading Royte’s book, I accompanied a group of students from my institution on a visit to a geography department at a university elsewhere in New York State, a department with a strong focus on issues of environmental sustainability. At the luncheon, the department offered bottled water as one of the beverage options.

The profound change in how so many of us consume water has consequences far beyond what we imbibe. Among other things, it increases our consumption of oil—and all its attendant detrimental impacts: Royte reports that it takes 17 million barrels of oil each year to make water bottles for the U.S. market alone—enough to fuel 1.3 million cars for a year. Meanwhile, according to one estimate, a quarter of a water bottle’s worth of oil is required to produce each bottle, transport and depose of it.

Royte focuses much of her energy on Poland Springs—the Nestlé-owned company that is the largest U.S. producer of bottled spring water—and the struggles and controversies surrounding its activities in and around Fryeburg, Maine, where it is based. However, her important and compelling book is much more than an examination of the bottled water industry. It is first and foremost about the health and viability of drinking water and thus human society as a whole. As Royte points out, “We can live without oil, but we can’t live without water.”

Already for all-too-many across the planet, access to safe drinking water is far from assured. As Royte informs the reader, “only 3 percent [of the earth’s water supply] is fresh, and of that fraction only a third is available for human use,” with the rest stored in glaciers and the like.

Not surprisingly that fraction is not equitably distributed based on needs. As such, more than a billion people do not have sufficient access to potable water. And according to U.N. projections, increased demand and water pollution, combined with climate-change-induced drought and reduced recharge of groundwater supplies will lead to two of every three of the planet’s denizens lacking sufficient access by 2025. “Those two out of three won’t just be thirsty;” writes Royte. “[A]lready some 5.1 million people a year die from waterborne diseases, many of which stem from lack of sanitation and its resulting water pollution. That number is going to spike.”

Among the major culprits of water pollution is industrial agriculture with its heavy reliance on synthetic fertilizers, herbicides, pesticides, and insecticides, the runoff from which ends up in the water supply. Atrazine, for example, an herbicide that has been shown to cause birth defects, reproductive disorders, and cancer in lab animals, has contaminated, according to Royte, drinking water sources “in nearly every major Midwestern city, and well water and groundwater in states where the compound isn’t even used.”

The pernicious irony of the degradation of the water commons is that it helps to undermine trust in public water supplies and facilitate their neglect, thus driving more people—especially the relatively wheel-heeled who can afford it—to embrace the bottled water option. In 2001, La’o Hamutuk, a non-governmental organization in East Timor, for example, calculated that the United Nations mission in charge of governing the territory was spending more than $10,000 per day (almost $4 million annually) on bottled water. (And this was the figure just for the international peacekeeping troops present in the country—to say nothing of the water purchased for the non-military U.N. personnel.) According to various estimates, it would have cost $2-10 million at the time to rehabilitate the entire water purification and delivery system of Dili, the now-independent country’s capital, and provide potable water to nearly all of the city’s more than 100,000 residents.

Royte would see such behavior as part of an “insidious trend,” one in which it has become “normal to pay high prices for things that used to cost little, or nothing”—or to go the route of the private rather than the public. But ultimately, preserving or improving public water supplies is the option we must collectively pursue as “too many people can afford to drink nothing but.” Otherwise, Royte warns, we run the risk of a world in which there is “a two-tiered system—bottled for the rich, bilge for the poor.”

Given the ubiquity of bottled water, it might seem like it doesn’t matter if the organizers of one mass demonstration, a single geography department, or a particular U.N. mission choose bottled water, rather than embracing public water options that were the unquestioned norm in the very recent past. But these individual decisions add up and, as such, have a profound impact on people’s livelihoods and the environment. Given the necessity of water for life, do we really have a choice as to what we should do?

Joseph Nevins teaches geography at Vassar College. His most recent book is Dying to Live: A Story of U.S. Immigration in an Age of Global Apartheid (City Lights Books, 2008). He can be reached at jonevins@vassar.edu

05-02-2010 om 23:15 geschreven door Vorser-Raadgever  

05-02-2010 om 23:00 geschreven door Vorser-Raadgever  

05-02-2010 om 22:32 geschreven door Vorser-Raadgever  

04-02-2010 om 23:13 geschreven door Vorser-Raadgever  

Israël geeft illegaal gebruik fosfor in Gaza toe

• dinsdag 02 februari 2010
• 
  
• Auteur: Bart Beirlant

Het Israëlische leger gebruikte in Gaza wittefosforgranaten in de strijd tegen Hamas. ap

© HATEM MOUSSA

BRUSSEL - Twee Israëlische officieren krijgen een reprimande omdat ze witte fosfor inzetten in bewoond gebied.

04-02-2010 om 22:41 geschreven door Vorser-Raadgever  

03-02-2010 om 21:52 geschreven door Vorser-Raadgever  

03-02-2010 om 21:23 geschreven door Vorser-Raadgever  

02-02-2010 om 23:09 geschreven door Vorser-Raadgever  

01-02-2010 om 23:08 geschreven door Vorser-Raadgever  

31-01-2010 om 21:50 geschreven door Vorser-Raadgever  

Bestemming (*)

De opbrengst van deze federale bijdrage is bestemd voor de financiering van vier fondsen (‘CREG-fonds’, ‘sociaal fonds voor energie’, fonds ‘prospectieve studie’, fonds ‘forfaitaire verminderingen voor verwarming’).

De CREG beheert in dit kader de opbrengst van de federale bijdrage bestemd voor:

1) de gedeeltelijke financiering van de werkingskosten van de CREG

Een koninklijk besluit stelt elk jaar de dekking van de totale werkingskosten van de CREG vast. . Haar budget bedraagt 14.988.616 euro voor het jaar 2009 (koninklijk besluit van 18 december 2008).

2) de gedeeltelijke financiering van de uitvoering van de maatregelen van begeleiding en financiële maatschappelijke steunverlening inzake energie, zoals bepaald door de wet van 4 september 2002 houdende toewijzing van een opdracht aan de openbare centra voor maatschappelijk welzijn inzake de begeleiding en de financiële maatschappelijke steunverlening aan de meest hulpbehoevenden inzake energielevering

Aan de hand van de informatie meegedeeld door de POD Maatschappelijke Integratie, herverdeelt de CREG het jaarlijks geïndexeerde bedrag van de opbrengst van het betreffende deel van de federale bijdrage onder de OCMW’s.

3) de financiering van de forfaitaire verminderingen voor verwarming met aardgas en elektriciteit, voorzien in de programmawet van 8 juni 2008

Het koninklijk besluit van 27 maart 2009 stelt het bedrag van het betreffende deel van de federale bijdrage vast op 3.100.000 euro voor het jaar 2009 terwijl dit bedrag voor het jaar 2010 en de daarop volgende jaren jaarlijks geïndexeerd wordt volgens de formule :

3.100.000 euro x indexcijfer van de maand november van het jaar t-1
indexcijfer van november 2008

(*) Voor verdere informatie over de bedragen gespijsd door de federale bijdrage, zie pagina’s 15 en volgende van ons jaarverslag 2008.

31-01-2010 om 21:23 geschreven door Vorser-Raadgever  

30-01-2010 om 23:38 geschreven door Vorser-Raadgever  

29-01-2010 om 23:29 geschreven door Vorser-Raadgever  

29-01-2010 om 23:20 geschreven door Vorser-Raadgever