PANDORA’S ALBUM (Belcampo) 1989

[Verhalen, Querido, Amsterdam, 1989]

Typisch voor Belcampo is de vermenging van het fantastische met het socio-satirische, zonder dat dit tot uitdrukkelijk gemoraliseer leidt. Belcampo toont enkel, de lezer moet de verdere conclusies zelf maar trekken.

In Geschiedenisles wordt de computer ingeschakeld om de geschiedenis te herschrijven in het licht van de vraag: wat zou er gebeurd zijn als Holland de Tachtigjarige Oorlog niét gewonnen had? Bach in Groningen is een hagiografisch stukje rond Bach, die door op een orgel te spelen in Groningen een kerk doet instorten. Het laatste verhaal, Hemelse geschenken, gaat over een acteur die heel goed kan sterven en nu over zijn ‘kunst’ een lezing geeft die vooral over het leven gaat. Deze drie verhalen zijn erg middelmatig.

Verder is er dan nog Het flambouwproject, een al wat sterker verhaal over een Amerikaanse commissie die onderzoek doet rond het bewaren van de menselijke cultuur voor het nageslacht in geval van een wereldramp, waarbij het goedbedoelde uitgangspunt langzaam afgebogen wordt in de richting van totalitarisme en brainwashing. Interessant zijn ook de drie ‘heiligenlevens’: Sint Felix, over een grafdelver die onderwijzer wordt maar door zijn leerlingen gedood wordt wanneer hij een beeld van Venus vervangt door een gekruisigde Christus (zo een beeld van ellende en wreedheid in de plaats stellend van de liefde), Sint Forosius, over een bisschop die tien jaar met zijn huishoudster naar bed is gegaan en over wiens ziel engelen en duivels een proces voeren na zijn dood, maar vooral het beste verhaal uit deze bundel, Sint Joris, over menselijke sensatiezucht, waarin de draak achtereenvolgens gesust wordt met schapen, gevangenen en maagden, wat op zaterdagavond telkens tot een ware showvertoning leidt. Tot Sint-Joris op de proppen komt en de draak doodt, en de mensen tot inzicht en berouw bewogen worden.

Uit deze verhalenbundel blijkt duidelijk dat Belcampo een schrijver is met veel fantasie en met soms erg aardige ideeën, maar de uitwerking en vormgeving ervan blijft in de meeste gevallen toch maar middelmatig. Dat is hier bijvoorbeeld duidelijk te merken aan het verscheidene malen opnieuw gebruikte ‘trucje’ van ‘tekst die de schrijver heeft bemachtigd en die hij nu aan zijn lezers exclusief gaat mededelen’: in Het flambouwproject is het de toespraak van de voorzitter van de commissie, in Sint Forosius is het de secretaris van de bisschop die een verslag geschreven heeft van het debat tussen engelen en duivels, in Hemelse geschenken is het de lezing van de acteur. Leuk is het allemaal wel voor een keer, maar een echt grote schrijver is Belcampo nooit geweest.

Quotering: *** [explicit 16 juni 1991]

28-05-2014 om 22:26 geschreven door Eric De Bruyn  

DE INTIEME AVONTUREN VAN EEN CALL GIRL IN LONDEN (Belle de Jour) 2005

[The House of Books, Vianen-Antwerpen, 2005, 335 blz. Origineel Engels: The intimate adventures of a London Call Girl, Weidenfeld & Nicolson, Londen, 2004]

Onder de van weinig inspiratie getuigende nom de plume Belle de Jour publiceert een anonieme Londense jonge universitaire (we kunnen vermoeden dat ze literatuur heeft gestudeerd) hier een dagboek waarin ze haar leventje als callgirl beschrijft. De tekst is ingedeeld in maanden (van november tot juni) en verder in dagen. Bij elke dag noteert zij haar belevenissen en gedachten, waarbij niet alleen haar ervaringen met klanten maar vooral ook haar avontuurtjes met oude en nieuwe vrienden aan bod komen (die oude vrienden zijn overigens allemaal ex-en). De nadruk ligt bij dat alles op het erotische, maar veel moet men zich daar niet bij voorstellen. Die indeling in dagen komt in feite neer op een aaneenrijgen van korte paragraafjes, waarbij voortdurend van de os op de ezel wordt gesprongen. Alles wordt uitermate beknopt en oppervlakkig verteld en beschreven. Als Belle inderdaad literatuur heeft gestudeerd, dan weerspiegelt zich dat in elk geval niet in haar stijl, die mat, weinig of niet taalcreatief en op de duur serieus vervelend is. Hier en daar wel wat flauwe humor, zoals in de in brokjes geserveerde en alfabetisch geordende lijst met de titel Belles A-Z van de Londense seksindustrie. Nog een voorbeeldje van die flauwe humor: ‘Geen uitgesproken wens om manicure-, hars- of wat voor afspraken dan ook te maken of na te komen. Al durf ik te zeggen dat als de zon zich laat zien en ik in bikini de tuin in ga, degene die me met een heggenschaar belaagt geen blaam treft’ [p. 301]. In juni eindigt de tekst even plots en onnozel als hij in november begonnen is. Waarom de namen van de maanden die het boek opdelen, en alle dagboekdata in het Frans geschreven zijn, blijft een volkomen raadsel.

De achterflap raaskalt dat Belle de Jour ‘ons als de 21ste-eeuwse Moll Flanders een (bijna alles) onthullende blik gunt achter de schermen van de “high class sex trade” en een uniek inzicht in het geheime leven van een intelligente jonge vrouw’. In werkelijkheid is dit een saai en weinig interessant boekje dat naar het einde toe nauwelijks nog kan boeien. Misschien toch één opmerkelijk fragmentje, op bladzijde 11, over Londen: ‘Londen was niet de eerste stad waarin ik had gewoond, maar wel de grootste. Je hebt overal de kans een bekende tegen te komen, of op zijn allerminst een vriendelijk gezicht te zien, maar niet hier. Forensen bevolken de ondergrondse, erop gespitst hun medereizigers te overtreffen in een escalerende privacy-oorlog met pockets, koptelefoons en kranten. Op een dag zat er in de Northern Line een vrouw naast me die de Metro vlak bij haar gezicht hield; pas drie stations later merkte ik dat ze niet las, maar huilde. Het was moeilijk geen medeleven te tonen en nog moeilijker om niet zelf te gaan janken’.

Quotering: ** [explicit 27 mei 2014]

27-05-2014 om 21:51 geschreven door Eric De Bruyn