THE SOCIAL NETWORK (David Fincher) (USA, 2010)

(120’)

Het verhaal van Mark Zuckerberg, de joods-Amerikaanse computernerd die enkele jaren geleden Facebook oprichtte en daar schatrijk mee werd. David Seven Fincher maakte er vooral een praatfilm van die zich concentreert op de rechtszaken die Zuckerberg aan zijn been kreeg gelapt en via flashbacks voortdurend naar het verleden springt, om te laten zien hoe het allemaal in zijn werk is gegaan. Waarbij we ons kunnen afvragen of het inderdaad allemaal zo gelopen is als ons hier getoond wordt (het scenario is gebaseerd op een boek, The Accidental Billionaires van Ben Mezrich).

Er wordt in elk geval geen al te vleiend beeld opgehangen van Zuckerberg (gespeeld door Jesse Eisenberg). Nadat hij gedumpt werd door zijn vriendinnetje (in de film heet ze Erica Albright), trekt hij de aandacht door on-line wraak te nemen. Nadat hij onaardige dingen over Erica geblogd heeft, lanceert hij diezelfde avond nog een computersite waarop je studentes naar hun uiterlijk kan quoteren en dat heeft zoveel aantrek dat het netwerk van de universiteit (Harvard) crasht. Kort daarna wordt hij gecontacteerd door een arrogante snobtweeling (de Winklevoss-bros) die van plan zijn een sociaal netwerk op het Internet neer te planten. Van hen zou Zuckerberg zijn basisidee gestolen hebben, waarna hij het met zijn cybergenie verder uitwerkte, gedeeltelijk met geld van die tweeling, gedeeltelijk met geld van zijn vriendje Eduardo Saverin. Als de hele zaak aanslaat, krijgt hij ook nog hulp van Sean Parker (oprichter van Napster, gespeeld door Justin Timberlake) die Eduardo opzijdringt maar zelf omwille van een drugsschandaaltje in ongenade valt bij Zuckerberg. De Winklevoss-bros en Eduardo dagen Zuckerberg voor de rechtbank en krijgen uiteindelijk een deel van de poen: de Winklevossen naar verluidt 65 miljoen dollar en Eduardo ongeveer 1 miljard. Ondertussen is Facebook uitgegroeid tot wat het vandaag de dag is. Laatste beelden van de film: Zuckerberg stuurt op Facebook een friend request naar dat ex-vriendinnetje, maar of ze erop zal reageren, is zeer de vraag.

Ocharme. Of niet ocharme. Want zoals gezegd: de hoofdpersoon is een bijzonder onsympathiek en astrant geval (die Eduardo bijvoorbeeld wordt veel sympathieker voorgesteld, de tweelingbroers zijn dan weer even arrogant als Zuckerberg) en echt meeleven doe je dan ook niet, al kan je Zuckerbergs houding wel tot op zekere hoogte begrijpen. Scenarist Aaron Sorkin hierover in een interview met Erik Stockman [in Humo, nr. 3659, 19 oktober 2010, pp. 42-45]: “De meeste researchers vonden hem maar een stuntelige nerd, maar ik vond hem net heel menselijk, en ik voelde meteen de aandrang om het voor hem op te nemen. ’t Is waar dat hij negatieve kantjes heeft – maar precies dàt maakt van hem zo’n prachtig dramatisch personage”. Bedenkelijker nochtans lijkt ons dat heel dat verhaaltje er op twee uur tijd nogal snel wordt doorgedraaid en dat er voor psychologische uitdieping weinig of geen ruimte wordt vrijgemaakt: wie is die Zuckerberg eigenlijk, waar komt hij vandaan, heeft hij familie en wat doet hij als hij niet achter de computer zit (of zit hij altijd achter de computer)? Allemaal vragen die nergens beantwoord worden. David Fincher in datzelfde interviewartikel hierover: “Laat één ding duidelijk zijn: ‘The Social Network’ gaat niet over Mark Zuckerbergs leven. Wat ons interesseerde, was de juridische oorlog die na de oprichting van Facebook losbarstte tussen Zuckerberg, Eduardo Saverin en de broers Winklevoss. Wie was nu eigenlijk écht de geestelijke vader van het meest revolutionaire sociale netwerk van de eeuw?”

Let wel: het is geen onaardige film, er zit hier en daar wat humor in en dat financieel succesverhaaltje rond die Zuckerberg is best wel eens leuk om te bekijken. Maar we hebben de indruk dat sommige mensen iets té enthousiast doen over deze, volgens ons, toch maar middelmatige prent. Of het ermee te maken heeft dat wij dat hele Facebook-gedoe zelf een verschrikkelijk overroepen, oppervlakkige en vervelende hype vinden? ’t Zou kunnen, maar het zou niet mogen meespelen bij onze evaluatie van de film.

Quotering: *** (1^ste visie: 26 december 2010 – Metropolis)

Stelling na een tweede visie: The Social Network is een film die je twee keer (maar niet noodzakelijk drie keer) moet gezien hebben. Er wordt inderdaad heel wat afgepraat en de structuur springt effectief voortdurend over en weer tussen dat juridisch gekibbel en de eigenlijke geschiedenis van het ontstaan van Facebook, maar bij een tweede visie is dat allemaal veel vlotter te volgen en te verhappen. De eerste keer waren wij overigens vijf minuten te laat in de cinema gearriveerd, en daardoor viel nu veel duidelijker de mooie cirkelstructuur van de film op: in het begin is er de ruzie met dat vriendinnetje dat Mark dumpt, op het einde zoekt hij (ongetwijfeld tevergeefs) opnieuw contact met haar. Ongetwijfeld tevergeefs, want in het midden van de film ontmoet Zuckerberg, die dan al wat bekendheid en succes heeft, Erica opnieuw in een restaurant, bij welke gelegenheid zij hem serieus de wind van voren geeft. Dat maakt van die Erica in feite zowat het enige echt sympathieke personage in de hele film, zeker als je hoort wat Aaron Sorkin over de thematiek van zijn scenario zegt: “Maar ik heb ‘The Social Network’ dan ook nooit gezien als een verhaal over computers. Dit is in eerste instantie een verhaal over mensen – over gebroken vriendschap en misbruikte loyaliteit, over verraad en macht. Het oudste verhaal van de wereld, quoi.” Na deze tweede visie mag de waardering dan ook met een halfje naar boven. Een 3½ is overigens nog altijd maar magertjes voor een film met 8 Oscarnominaties en 3 Oscars, dus velen zullen het met ons oneens zijn.

Het verhaal van Zuckerberg en Co, dat kan beschouwd worden als een verhaal rond hebzucht en hoogmoed (en waarin dus die Erica opduikt als een voorbeeld van positieve zelfdefiniëring naar de toeschouwer toe), heeft ondertussen nog een vervolg gekregen. In mei 2010 togen de Winklevossen opnieuw naar de rechter met de bedoeling om méér geld los te krijgen. Een Californische rechter verklaarde de klacht echter ongegrond en in mei 2011 trokken de broers naar het Hooggerechtshof. Op 22 juni 2011 staakten de broers echter plots hun queeste naar geld en gingen ze definitief akkoord met de schikking van 65 miljoen dollar. In een artikel van Erik Stockman [in Humo nr. 3704, 30 augustus 2011, pp. 52-53] lazen we overigens het volgende: Is Facebook wel te vertrouwen? Want het bedrijf is géén filantropische organisatie: Facebook is keiharde business, en die business draait rond de informatie die u op uw pagina plaatst. ( … ) En volgens sommige tongen speelt (Zuckerberg) al héél lang met het idee om die gegevens beschikbaar te stellen voor de adverteerders. Je zou zelfs kunnen stellen dat Zuckerberg de eigenaar is van de meest waardevolle consumentendatabase uit de geschiedenis van de mensheid. ( … ) Vorig jaar lekten er op het net fragmenten uit van chatsessies waarin hij zich nogal neerbuigend uitlaat over de bezoekers van zijn site: ‘Ik beschik over duizenden foto’s en adressen. De mensen vertrouwen me. De idioten.’” Intussen telt Facebook meer dan 750 miljoen leden. Min één, want enkele weken geleden hebben wij onze account (weliswaar na enkele vijven en zessen) laten deleten (ook al omdat we ergens in een krant gelezen hadden dat Facebook al je doen en laten op het Internet kan volgen, ook als je niét ingelogd bent op Facebook zelf). En u?

27-11-2011 om 22:42 geschreven door Eric De Bruyn