|
HET DINER (Menno Meyjes) (Nederland, 2013)
(85)
In een interview met Stefanie de Jonge [Humo, nr. 3818, 5 november 2013, pp. 38-43] zei Herman Koch over deze verfilming van zijn gelijknamige roman: Ik heb het scenario niet gelezen en heb me nergens mee bemoeid. Een schrijver die het scenario voor de verfilming van zijn eigen boek schrijft, daar begrijp ik helemaal niks van. In die tijd kan je toch een nieuw boek schrijven? Bovendien kan een auteur onmogelijk zelf beslissen wat hij uit zijn eigen boek kan weglaten. Je laat het dus volgens mij maar beter helemaal los. Het enige risico dat je dan loopt is dat het resultaat enorm tegenvalt. Maar dat is niet gebeurd. Ik ben zonder reserve heel tevreden over de film.
Merkwaardig en ook een beetje vreemd. Zou Koch het menen of zou hij de kool en de geit willen sparen? Let wel: deze verfilming van Het diner is zeer vakkundig gemaakt. Knap gemonteerd, passende muziekscore, goed geacteerd (met Jacob Derwig, Thekla Reuten, Daan Schuurmans en Kim van Kooten als Paul, Claire, Serge en Babette). Valt allemaal weinig op aan te merken. Maar wat mij een beetje stoort, zijn regisseurs die het beter willen weten. In dit geval: ofschoon de film over het algemeen de verhaallijn van het boek weergeeft, is Menno Meyjes met de hulp van enkele anderen die verhaallijn toch gaan herwerken en hij heeft enkele serieuze veranderingen aangebracht. Ik bedoel dan niet het feit dat de film begint met Paul die de schoolrector van zijn zoon in elkaar timmert (wat in de roman pas halverwege gebeurt), maar wel dat in de film aan de thematiek van het boek gekrabd wordt, met enkele lelijke schaafwondjes tot gevolg.
In de roman vormt het gelukkige gezin één van de hoofdmotieven en door wat er gebeurt rond de zoon (en de neef) groeien Paul en Claire nog dichter naar elkaar, wat op zeer functionele wijze de thematiek versterkt: ons kind is loos gegaan, maar wij dekken dat toe en zorgen dat de buitenwereld zich daar verder niet mee bemoeit. In de film echter spannen moeder en zoon samen, en wordt Paul gaandeweg meer en meer een outsider binnen zijn eigen gezin. In een interview met Eline Durt [Filmmagie, nr. 640, december 2013, pp. 34-35] geeft Thekla Reuten (Claire dus in de film) deze gewijzigde thematiek heel helder weer: Ik denk dat (Claire) door dat alles enorm in haar man is teleurgesteld en dat ze haar hoop daarom verlegt naar haar kind. Het toekomstige familiegeluk ligt nu in de handen van haar zoon. En het is dat broze familiegeluk waarvoor ze vecht. (
) Doorheen het verhaal ontwikkelt Claire zich dan van de geduldige echtgenote, die Paul steeds maar weer van de lastige situaties redt en haar kind telkens opnieuw probeert te sussen waardoor er ook op een enge manier een soort frontje ontstaat van de zoon en de moeder tegenover de vader tot een soort Lady Macbeth naar het slot toe, die alles gewoon empathieloos bestuurt.
Vandaar natuurlijk dat we in de tweede sequens van de film zien hoe Paul Claire, vlak vóór ze naar het restaurant vertrekken, op nogal brutale wijze achterlangs neemt, tot de zoon binnenkomt en de coïtus onderbroken wordt. Tegelijk is zon seksscène natuurlijk een leuke binnenkomer voor de kijker, al krijgen we alleen het verkrampte gezicht van Claire te zien. Vandaar natuurlijk ook het einde van de film, waarbij Paul zich opsluit in zijn kamer en Claire en Michel aan zijn deur staan te soebatten om naar buiten te komen. Paul bekijkt dan op zijn gsm een oude foto van zijn (toen nog) gelukkige gezinnetje, en: doek. Kort daarvoor heeft Paul Claire opgedragen om Michel te bellen: deze moet Beau met rust laten, anders zal Paul de politie bellen. In de roman is dat ondenkbaar. En vandaar ook de in de film toch totaal uit de lucht vallende scène op het einde waarin Babette Paul voorstelt om regelmatig eens te gaan kameren (wat door Paul weliswaar afgewezen wordt).
Dit alles doet danig afbreuk aan de hechte thematiek die in de roman aanwezig is en maakt van Paul een sympathieker (of in elk geval minder onsympathiek) personage dan in het boek. Waarom overigens in de film nergens vermeld wordt dat Paul én Michel erfelijk belast zijn met een neiging tot overdadige agressie, is nog iets dat ik niet goed begrijp. Toegegeven: voor iemand die het boek niet gelezen heeft, zal dit wellicht allemaal veel minder of helemaal niet meespelen, maar ik had het boek dus wel (twee keer zelfs) gelezen. Blijft natuurlijk het feit dat Het diner van Menno Meyjes er als film voortreffelijk uitziet, maar een volgende keer blijft hij volgens mij toch beter met zijn handjes af van de oorspronkelijke verhaallijn, zeker als het gaat om een prima, kant-en-klare verhaallijn.
Quotering: ***½
(2de visie: 1 mei 2015) (dvd bib Brecht)
|
