LOFT (Erik Van Looy) (België, 2008)

(118’)

Erik Van Looys succesvolle opvolger van De Zaak Alzheimer, succes dat zeker voor een groot deel te danken is aan het slimme scenario van Bart De Pauw (die er vier jaar aan werkte en schaafde). Vijf vrienden die met elkaar een stijlvolle loft delen in Antwerpen om daar ongestoord overspel te kunnen plegen met hun vriendinnetjes. Tot op een morgen het lijk van een jonge vrouw op het bed blijkt te liggen. Na veel broeierige spanning, een aantal flashbacks en enkele onverwachte wendingen in het scenario, komen we uiteindelijk te weten hoe de vork aan de steel zat. Vincent (de vlotte architect die komt aanzetten met het plan van de loft = Filip Peeters) is naar bed geweest met respectievelijk de vrouw, de zus, het vriendinnetje en het begeerde vriendinnetje van de anderen en Luc (een introverte braverik wiens vrouw suikerziekte heeft = Bruno Vanden Broecke) heeft dit allemaal heimelijk gefilmd. Die bewuste nacht heeft Vincent zijn vriendinnetje Sarah (Marie Vinck), die hij leerde kennen in Düsseldorf, gedumpt en alleen achtergelaten in de loft. Luc was verliefd op dit vriendinnetje maar werd door haar afgewezen, en uit jaloezie heeft Luc haar een insulinespuit gegeven en een zelfmoordbriefje geschreven. Samen met de drie anderen, Koen (ongelukkig gehuwd met een bazig type = Koen De Graeve), Chris (een nuchtere psychiater, ongelukkig gehuwd met een frigide trut = Koen De Bouw) en diens jongere broer Filip (ongelukkig gehuwd met de dochter van een rijke bouwheer = Matthias Schoenaerts), die aanvankelijk niets weten van die insulinespuit, wil hij nu de moord in Vincents schoenen schuiven. Ze laten het aan (de aan drugs verslaafde) Filip over om het lijk en het decor te ‘prepareren’, maar deze maakt er een bloederige bedoening van door in de arm van het ‘lijk’ te snijden. Achteraf blijkt dat het meisje niét dood was toen dit gebeurde, zodat Filip de eigenlijke moordenaar is. Als Chris Luc ontmaskert, in de loft op een regenachtige avond, gooit deze laatste zich wel van het dakterras naar beneden.

Loft is een film die doet nadenken over trouw en ontrouw, en ook over mannenvriendschap en dat het allemaal niet zo fraai is wat rond deze morele thema’s getoond wordt, zal duidelijk zijn. In een interview met Rudi Vandendaele in Humo [nr. 3553, 7 oktober 2008, pp. 10-17] legt Bart De Pauw het zelf uit: ‘Een aantal van die gasten is ook oppervlakkig in de liefde: dat vond ik heel belangrijk om de geest van deze tijd weer te geven. Ik merk dat seks meer dan ooit een banaal consumptieartikel is geworden. Ik ben in de jaren tachtig in een heel andere sfeer opgegroeid: aids stak de kop op, en dat had gevolgen, ook in moreel opzicht (…). Nu hebben jongeren fuck buddies, las ik, “bevriende mogendheden” met wie ze occasioneel naar bed gaan zonder dat er van een intieme relatie sprake is, zelfs niet van een relatie tout court. Ik vraag me daar nog steeds bij af: “Doe je dat straffeloos? Kun je ongedwongen seks hebben zonder er méér bij te voelen dan alleen maar je erectie?”’ Treffend in dit verband is ook wat Erik Van Looy verderop in hetzelfde interview zegt: ‘Bovendien kun je het zo gek niet bedenken of het bestààt. Een Engelse journalist interviewde me voor Screen International, het vakblad, en hij was zeer nieuwsgierig waar het verhaal van die loft vandaan kwam. Want zijn vriendin had vijf vriendinnen die binnen een tijdspanne van twee maanden allemaal gingen scheiden. En waarom? Omdat het uitgekomen was dat hun mannen samen een appartement huurden voor overspel. Dat stelde mij gerust: “Loft” kon in het echt gebeuren. Toen ik destijds aan een bekende journaliste van de VRT – ik noem wijselijk geen namen – vertelde waarover “Loft” ging, was haar eerste reactie: “Wat een toeval, zeg! Daarnet liep ik met vier vriendinnen langs een mooi herenhuis in Brussel, en ik zei: “Zou het niet fantastisch zijn mochten we samen dit huis huren om er mannen te ontvangen?”’ Grote God! Zou het Martine Tanghe geweest zijn?

De film eindigt nochtans niet helemaal donker. Chris (Koen De Bouw), sowieso de sympathiekste van de vijf sloebers, is (een jaar na de gebeurtenissen) verlost van zijn truttige vrouw en ontmoet in een parkeergarage opnieuw An (Veerle Baetens), zijn bedvriendinnetje dat door Vincent was betaald om hem naar de loft te lokken, en het ex-hoertje van de burgemeester. An zoekt opnieuw toenadering, zegt dat ze veranderd is en vraagt Chris om mee een koffie te gaan drinken. Waarop Chris antwoordt: ‘Ik ben ook veranderd, An…’ Iedereen denkt van: goed zo, Chris, laat ze maar oprotten. An loopt dan weg naar haar auto, maar na een tiental seconden voegt Chris eraan toe: ‘Maar koffie drink ik nog altijd…’ Waarna doek. Een geslaagd einde, dat de kijker meedeelt: er gebeurt veel shit in menselijke relaties, maar échte liefde bestaat ook…

We zijn het er dus over eens dat Loft inhoudelijk en thematisch wel wat te bieden heeft (al komt het verhaal de tweede keer minder overrompelend over dan bij een eerste visie), maar ook de inbreng van Van Looy is niet te onderschatten: hij heeft net als bij De Zaak Alzheimer goed naar zijn Amerikaanse voorbeelden gekeken en Loft is dan ook een erg gestileerde en vooral snelle, dynamische prent geworden, haast on-Vlaams, met al die het tempo opdrijvende cuts die hij bevat. Voeg daar dan nog de overtuigende vertolkingen aan toe, en je hebt een Vlaamse film die mag gezien worden. Ook in het buitenland. En toch is men nu volop bezig aan de verfilming van een Nederlandse versie van Loft en zijn er plannen voor een Amerikaanse versie.

Quotering: **** (2de visie: 12 augustus 2010 – dvd)