DJANGO UNCHAINED (Quentin Tarantino) (USA, 2012)

(165’)

Tarantino heeft het nog maar eens gelapt, een goeie film gemaakt. Deze keer kunnen we het eens zijn met Erik Stockman die in zijn inleiding bij een interview met Tarantino [Humo, nr. 3775, 8 januari 2013, pp. 44-48] schrijft: ‘Fantastisch vertolkt, machtig in beeld gebracht, ondersteund door een heerlijke soundtrack, en met dialogen die even geweldig klinken als de Negende van Beethoven’. Django Unchained is een (soort) western waarin de Duitse tandarts annex premiejager Dr. Schultz (Christoph Waltz) rondtrekt in het Texas van enkele jaren vóór de Burgeroorlog en de negerslaaf Django (Jamie Foxx) bevrijdt, omdat hij hem nodig heeft bij het identificeren van enkele boeven. Schultz en Django worden vervolgens een tijdje partners, tot zij genoeg geld hebben verzameld om op zoek te gaan naar de vrouw van Django. Zij vinden haar bij de rijke stinkerd Calvin Candie (Leonardo DiCaprio) en slagen er uiteindelijk op het nippertje in ook haar te bevrijden, waarbij Dr. Schultz helaas het loodje legt.

Nog maar eens blijkt dat Tarantino verdomd goed weet hoe hij een (zelfverzonnen) verhaal moet vertellen: net als bij Inglorious Basterds zaten wij voortdurend op het puntje van onze stoel. Natuurlijk zit er in de plot een zeker stripverhaalgehalte in de vorm van enkele onwaarschijnlijkheden en narratologische gaten. Deze moet je voor lief nemen, net als Tarantino’s ietwat puberaal overkomende tic om nogal veel rondspattend bloed en extreem geweld in zijn films te stoppen (al wordt ook deze keer weer vooral gesuggereerd, en weinig direct geconfronteerd, zelfs niet wanneer een negerslaaf verscheurd wordt door honden). Maar daar houdt de kritiek mee op. Django Unchained wordt voortgedreven door een wraakmotief, waar de toeschouwer zich lekker door kan laten meeslepen. ‘Wraak is, samen met humor, één van de allerbeste emotionele triggers’, zegt Tarantino in het interview met Stockman. En humor is dan ook ruimschoots aanwezig in deze prent. Meest memorabele momenten zijn de kibbelende proto-Ku Klux Klanners die ruziemaken over de slechtgeknipte ooggaten in hun kappen en één van de bewakers van Django die op het einde, als Django hem neerschiet, in duizend stukken ontploft omdat hij dynamietstaven meedraagt: op zichzelf niet direct zó grappig, maar dat wordt het wel als je weet dat deze rol door Tarantino zelf vertolkt wordt!

De Oostenrijkse acteur Christoph Waltz zette in Inglorious Basterds al de geweldige SS-kolonel Hans Landa neer, en ook nu is hij weer onvergetelijk als de onweerstaanbaar sympathieke Dr. Schulz (let vooral ook op zijn met Engelse stadhuiswoorden doorspekte taaltje) die (nota bene als Duitser) niet alleen de Amerikanen van toen maar ook die van nu confronteert met een (letterlijk en figuurlijk) zwarte bladzijde uit hun geschiedenis. Tarantino zelf hierover: ‘Ik vond het interessant om de slavernij te belichten door de ogen van een buitenstaander, meer bepaald de ogen van een Europeaan. Door hem beseffen we hoe barbaars en hoe onrechtvaardig de slavernij in de Verenigde Staten was’.

Dat is waarschijnlijk nog het knapste van deze film: dat je via een goedverteld en met humor gelardeerd verhaaltje keihard met de neus op verschrikkelijke feiten wordt gedrukt. Nogmaals Tarantino: ‘Ik gebruik graag veel humor in mijn films. Het is sterker dan mezelf, ik moét mijn scenario’s grappig maken. Tegelijk denk ik niet dat mijn films in de comedyrekken thuishoren. Als het er écht op aankomt, zijn mijn verhalen bloedserieus. Eigenlijk zit ik de toeschouwers voortdurend te manipuleren. Je zit te lachen en te gieren en te brullen, maar ineens confronteer ik je met de horror van de slavernij. Daar hou ik misschien wel het meest van – om het publiek op mijn commando te doen lachen en te doen ophouden. “Lach! Stop! Lach! Stop!” Die drang vormt wellicht de essentie van mijn cinema. Zo zit er in “Django Unchained” een scène waarin Leo iets doet met een doodskop – echt fucked up shit. Je zit hardop te grinniken en te gniffelen, maar je denkt ook: “Mijn God, is het wel juist dat ik hiermee zit te lachen?” Dat soort reacties vind ik heerlijk. Maar ik neem de slavernij heel ernstig, laat dat duidelijk zijn. Ik ga de brutaliteiten niet uit de weg – er zitten echt schokkende beelden in de film, beelden die je misselijk maken en die je doen beseffen wat voor een verschrikkelijke tijd het was. Ik heb trouwens nog nooit zoveel historische research gedaan. (…) Ik heb een heleboel schokkende feiten ontdekt, en die feiten zitten, samen met mijn oprechte verontwaardiging en schaamte over wat er in het verleden is gebeurd, allemaal in de film’. Aanrader!

Quotering: **** (10 augustus 2014 – dvd – bib Brecht)