Ik ben Eric De Bruyn
Ik ben een man en woon in Wuustwezel (België) en mijn beroep is pensionado.
Ik ben geboren op 20/10/1955 en ben nu dus 69 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Middelnederlands / laatmiddeleeuwse kunst.
Studies Germaanse Filologie 1973-1977 - Universiteit Antwerpen. In 2000 gepromoveerd aan de KU Brussel
WEMELDINGEN
Tijd is ruimte in beweging
05-04-2012
FILM: Des hommes et des dieux (Xavier Beauvois) (Frankrijk, 2010)
DES HOMMES ET DES DIEUX (Xavier Beauvois) (Frankrijk, 2010)
(122)
1996, een klein dorpje in het Atlasgebergte in Algerije. In de buurt van het dorpje bevindt zich een trappistenklooster met acht monniken (later komt er nog een negende bij). Het eerste halfuur van de film is bedoeld om te laten zien hoe goed de monniken overeenkomen met de plaatselijke moslimbevolking: één van de monniken fungeert als dorpsdokter, de monniken wonen een besnijdenisfeest bij, ze gaan op bezoek bij de dorpsoversten, ze verkopen honing op het marktplein, ze helpen de dorpelingen met het schrijven van brieven. Dan worden dorp en klooster meer en meer geconfronteerd met het geweld van fundamentalistische moslimrebellen. Eerst worden enkele Kroatische gastarbeiders koudweg vermoord, elders wonende familieleden van de dorpelingen worden ook vermoord, en op een avond komen een aantal rebellen in het klooster medische hulp vragen, maar de prior (broeder Christian) slaagt erin, mede door zijn kennis van de Koran, de rebellen een nee te verkopen en hen toch zonder geweld wandelen te sturen. De Algerijnse overheid biedt militaire bescherming aan, maar die wordt door Christian geweigerd, omdat die overheid naar verluidt corrupt is. Een tijdje later verzorgt broeder Luc, de dokter, toch één van de gewonde rebellen.
De rest van de film, waarin we verder het gewone doen en laten van de monniken volgen (hun dagelijkse werk, de vieringen en gezangen in de kapel), wordt beheerst door de twijfel van de monniken omtrent de vraag of zij moeten blijven of niet. Nadat er aanvankelijk enige verdeeldheid heerst, kiezen zij er ten slotte toch unaniem voor om te blijven, omdat zij de plaatselijke bevolking niet in de steek willen laten. Dan wordt de leider van het rebellengroepje waar de monniken al enkele keren contact mee hadden, uitgeschakeld door het Algerijnse leger en weer een tijdje later worden zeven van de negen monniken ontvoerd door een ander rebellengroepje. Dat leidt tot de indrukwekkende laatste sequens van de film: de monniken die, begeleid door gewapende rebellen, op een rij worden weggevoerd naar een bos en traag verdwijnen in de mist. Vlak daarvoor hebben we dan al een zo mogelijk nog indrukwekkender sequens gezien: de monniken die (voor de laatste keer) samen eten, een glas wijn drinken en luisteren naar een cassette met Het Zwanenmeer. Er wordt geen woord gesproken, eerst zitten de monniken naar elkaar te lachen en te glimlachen, vervolgens beginnen ze ernstiger te kijken en te wenen, blijkbaar beseffend dat er hen iets boven het hoofd hangt. Wat filmische intensiteit betreft: ongetwijfeld dé prijssequens van het jaar!
Dit verhaal is dus in mei 1996 echt gebeurd: zeven Franse monniken werden ontvoerd door de Algerijnse terreurgroep Groupe Islamiste Armé (GIA) en enkele weken later onthoofd teruggevonden. In een interview met Erik Stockman [Humo, nr. 3653, 7 september 2010, pp. 44-45] deelt Lambert Wilson (die broeder Christian, de prior, speelt) echter mee dat in 2009 een gepensioneerde Algerijnse generaal onthulde dat de monniken per ongeluk zouden gedood zijn door het Algerijnse leger tijdens een aanval op de GIA. Naar verluidt werd het scenario daarom op de valreep aangepast en blijft het einde, met de in de mist verdwijnende monniken, een beetje mysterieus. Klopt de versie van die oude generaal, dan blijft het natuurlijk toch nog onduidelijk waarom de monniken onthoofd werden.
Des hommes et des dieux is een zeer ingetogen en fijngevoelig postuum huldebetoon aan die Franse monniken, getuige het psalmcitaat dat als motto voor de film fungeert en waarin de menselijke monniken met goden vergeleken worden. Vakkundig verfilmd ook, maar zonder opvallende technische hoogstandjes, of het moest het enkele malen terugkerende montageprocédé zijn waarbij rustige passages plots afgebroken worden door luidruchtige sequensen die de kijker doen opschrikken. Wel is het zo dat de regisseur en zijn coscenarist Etienne Comar zeer zuinig omspringen met verwijzingen naar de realiteit van 1996, zodat men zichzelf op de hoogte moet stellen van wat er toen gebeurd is om alle finesses van het getoonde te snappen. Duidelijk is wel dat in de thematiek de liefde en de zelfopoffering van de monniken centraal staat, al zou men natuurlijk ook kunnen stellen dat enig naïef idealisme hen niet vreemd was. Dat de monniken bijvoorbeeld wantrouwig staan tegenover de Algerijnse overheid omwille van haar corruptheid is goed te begrijpen (en wordt in de film bij monde van de prior ook al is het maar heel even aangegeven), maar dat zij categorisch elke bescherming van het klooster weigeren, is dat al veel minder.
Interessant overigens om Des hommes et des dieux en Hadewijch van Bruno Dumont zo kort na elkaar te bekijken. Het zijn twee Franse films die draaien rond het thema (goddelijke) liefde en de confrontatie van het christendom met de islam exploreren. Maar terwijl pseudofilosoof Dumont van geen hout pijlen weet te maken en de kijker met een kluitje in het riet stuurt, gaat Beauvois veel subtieler en aangrijpender te werk en bezorgt hij de kijker (zelfs al is die ongelovig) een beklijvende filmervaring.
