Vanachter het rotshuisje (zie TM4) komen de hoofden van een man en een vrouw te voorschijn. De vrouw, van wie we ook de vingers van de steun zoekende linkerhand zien, houdt de ogen gesloten. De man, van wie alleen het bovenste gedeelte van het hoofd zichtbaar is, bevindt zich blijkbaar vlak achter de vrouw en kijkt ons recht in de ogen.

Het is reeds het vijfde (mannelijke) personage op het middenpaneel dat oogcontact zoekt met de toeschouwer. Maar is er ook contact? Volgens Chailley [Chailley 1978: 167] zit het paartje te wachten op het juiste moment om in de gesloten mossel (zie TM4) te glippen. Een kunststukje dat ons persoonlijk zou verbazen, want de hoofden van de man en de vrouw zijn samen reeds half zo groot als de hele schelp. En ook merkwaardig: in zijn monografie van 1956 vermeldde Bax het paartje niet eens.

Wat voeren deze man en vrouw in het schild? Zeker zullen wij het nooit weten, want hun lichamen blijven voor onze nieuwsgierige blikken verborgen. Wij mogen dus blijkbaar een gokje wagen van Bosch, en aangezien we ons bewust zijn van de erotische context van de handelingen en figuren op het middenpaneel, weten we in welke richting we dienen te zoeken. Op die manier blijven er niet veel mogelijkheden over: bedrijven deze twee de liefde a tergo (‘op zijn hondjes’), of – nog een stapje verder – gaat het om de anale liefde? Dat de gesloten ogen en de gelaatsuitdrukking van de vrouw op genot wijzen, lijkt wel duidelijk.

Waarom zou Bosch op het middenpaneel van zijn triptiek de gedachten van de toeschouwer hebben willen leiden in de richting van een coïtus waarbij de man de vrouw langs achteren benadert? Het antwoord op deze vraag vinden we in Voorstellingen over seksualiteit in de late middeleeuwen, een boekbijdrage van Petty Bange:

De houdingen die men kon aannemen waren eveneens voorwerp van discussie: behalve die waarbij de vrouw op haar rug ligt waren alle houdingen zondig tot zéér zondig. Ten eerste omdat de bevruchting in de eerste houding het beste kon plaatsvinden en ten tweede omdat men meende dat alle andere houdingen werden gepraktizeerd om meer lustgevoelens op te wekken.Met name het a tergo werd beestachtig genoemd, omdat bij de dieren het mannetje zo zijn wijfje benadert. [Bange 1988: 47]

De coïtus a tergo en de anale coïtus werden beschouwd als mogelijke vormen van het peccatum contra naturam (zonde tegen de natuur) dat zelf een vast onderdeel was van de hoofdzonde Luxuria. Dats als man ende wijf / Andersins deilen haer lijf, / Tsi elc met andren of allene, / Of met beesten sijn ghemene [dat is wanneer man en vrouw hun lichaam delen op een ongewone manier, ofwel met elkaar ofwel alleen, of wanneer zij gemeenschap hebben met dieren], aldus de veertiende-eeuwse Ieperse geneesheer Jan de Weert [Nieuwe Doctrinael ed. 1915: 237 (verzen 1174-1177)], en de Hollandse hofkapelaan Dirc van Delf verklaart rond 1404 dat het zonde is als de man zijn vrouw misbruyct, dat hi niet natuerliken mit haer te doen en heeft, als die ghemeen wise der werlt is [misbruikt door niet met haar te paren op de natuurlijke wijze die overal ter wereld als normaal wordt beschouwd] [Tafel van den Kersten Ghelove IIIb ed. 1938: 468 (Somerstuc, hoofdstuk XXXVII, regels 183-184)]. Heinrich Kramer en Jacob Sprenger zijn in hun Malleus Maleficarum (1487) nog duidelijker wanneer zij het hebben over zonden tegen de natuur: We do not speak only of sodomy, but of any other sin whereby the act is wrongfully performed outside the rightful channel [Malleus Maleficarum ed. 1986: 88].

In het Boek van Sidrac, een Middelnederlandse bewerking van een Franse tekst die rond 1320 in Antwerpen geschreven werd en rond 1500 meermaals in druk verscheen, wordt sodometrie beschouwd als een zonde die erger is dan moord of diefstal en die zelfs de engelen in de hemel shockeert:

… dat sijn die ghene die liggen met wiven in anderen manieren dan sy souden; dat sijn die ghene die God haet ende die ghetormint ende gepijnt selen werden inde pine der hellen. Want alse selke dinc gevalt soe eest wonder datse die blixeme vanden hemele niet en verbrant in diere uren ende dat de stede ende deerde niet en clieft ende sire in versincken, want dingele vanden hemele beven alse die dinc gevalt van anxte dat God scinden sal al de werelt. [Sidrac ed. 1936: 129 (vraag 185)]

[… dat zijn degenen die paren met vrouwen op een andere manier dan gepast is; dat zijn degenen die God haat en die gefolterd en gepijnigd zullen worden in de hel. Want als mensen zoiets doen, dan is het een wonder dat de bliksem uit de hemel hen niet verbrandt op dat moment en dat de aarde niet splijt zodat zij erin verzinken, want de engelen in de hemel beven als zoiets gebeurt, uit angst dat God zich erom zal wreken op de hele wereld.]

Merkwaardig is overigens dat in Lo Speculum al foderi (letterlijk vertaald: De Neukspiegel), een vijftiende-eeuws, in Catalaans proza geschreven populariserend-medisch traktaatje over seksualiteit waarin de christelijke ethiek totaal afwezig is, geen probleem wordt gemaakt van de coïtus a tergo. In het tiende hoofdstuk worden de copulatiehoudingen beschreven en hier lezen we: Een andere manier om te copuleren: de vrouw knielt met het hoofd naar beneden op het bed en de man penetreert haar langs achter terwijl hij haar bij de heupen vastneemt [Lo Speculum al foderi ed. 1990: 41 (10.16) = Engelse vertaling / 85 (10.16) = Catalaans origineel]. Over anale seks wordt echter ook in dit vrijmoedige werkje nergens gerept.