Aan de voet van een fantasiepaviljoentje (vergelijk TM10) bevinden zich twee paartjes: links twee mannen, rechts een man en een vrouw. De vrouw heeft lange blonde haren en zit met gesloten ogen op het gras. Op het hoofd draagt zij een doorschijnend, sluierachtig, plantaardig vlies dat aan de zijkanten kleine knopjes vertoont en bovenaan eindigt in een blauw kelkje met daarbovenop een steeltje. Haar linkerhand rust op haar linkerknie, haar rechterhand rust op de grond. Rechts van haar buigt een jongeman zich naar haar toe. Met de rechterhand raakt hij haar schouder aan, zijn linkerhand rust op zijn linkerheup. Ook zijn ogen zijn gesloten en op het hoofd draagt hij een abnormaal grote braambes.

Links van de vrouw zit een man voorovergebogen. Hij steunt op zijn knieën en ellebogen en zijn rechterschouder is tegen de rechterheup van de vrouw gedrukt. In een opvallend ongemakkelijke (om niet te zeggen: onmogelijke) houding kijkt hij van tussen zijn armen de toeschouwer recht in de ogen. Uit zijn achterwerk komen een rode en een blauwe bloem te voorschijn. Links van de gebogen man zit een andere man op het gras geknield. Deze kijkt naar de uit het achterwerk komende bloemen en houdt in zijn geheven rechterhand een steel met twee rode bloemen vast. Zijn linkerhand, met naar beneden gekeerde duim, zweeft boven de onderrug van de gebogen man.

Volgens Bax [Bax 1956: 43] heeft de linkse man een mei geplant in het achterwerk van zijn partner en wil hij met een tweede mei het uitgestoken lichaamsdeel slaan. Het tafereeltje heeft naar verluidt betrekking op homofilie. Dat het hier inderdaad gaat om een homofiel mannenpaar, blijkt onder meer uit de gebogen houding van de rechtse man die hoogstwaarschijnlijk weer een toespeling vormt op de Middelnederlandse term buggerie (vergelijk TM7). Dat TM9 zich vlak in de buurt bevindt van TM7 en TM8, waarin ook reeds sprake was van homofilie, zal wel geen toeval zijn. Een bijkomend argument wordt geleverd door de weergave van TM9 op de kopie van het middenpaneel in Londen (Wellcome Institute Library): net als in TM7 heeft de kopiist hier weer censuur toegepast en de voorovergebogen man vervangen door een voorovergebogen vrouw.

Wat er in dit tafereeltje met de bloemen gebeurt, vraagt echter om een nadere verklaring. Dat het om twee ‘meien’ zou gaan, zoals Bax beweerde, is onjuist: met een ‘mei’ werd rond 1500 een bloeiende tak of een bladerkrans bedoeld, en geen bloem.[1] De uitdrukking de mei planten (die overigens wel degelijk een erotische betekenis kon hebben) speelt in TM9 dus geen rol. Bovendien is het nog maar de vraag of de linkse man met de bloemen in zijn hand het achterwerk van zijn partner wil slaan. Bosch kon uiteraard geen bewegende beelden tonen, enkel stilstaande, bevroren fasen uit een beweging. Het is dus mogelijk dat hij met de bloemen in de hand van de linkse man een slaande beweging wilde suggereren, maar, redenerend vanuit de erotische beeldspraak in contemporaine literaire teksten, lijkt het logischer dat Bosch met de bloemen in de hand en de bloemen in het achterwerk twee opeenvolgende fasen van één beweging wilde oproepen, namelijk die van het plukken. De linkse man zou dan de bloemen plukken die in het achterwerk van de voorovergebogen man steken.

Het detail met de bloemen in het achterwerk doet sterk denken aan een diptiekje van circa 1520-30 met scatologisch onderwerp dat door Vandenbroeck in 1981 onder de aandacht werd gebracht.[2] Op de buitenzijde wijst een man een tekst aan waarin gewaarschuwd wordt het diptiek gesloten te houden, oft ghy sult sien my(n) bruy(n) wa(n)ge [of gij zult mijn bruine wangen zien]. Opent men het diptiekje toch, dan ziet men op het linkerbinnenluik het ontblote achterwerk van een man met een afgezakte onderbroek waarin twee distelbloemen hangen, en daaronder de tekst: Mi te misdoene wilt nyet syn fel / want ic u waerscoude te vore(n) wel [wil mij niet te zeer mishandelen, want ik heb u toch van tevoren gewaarschuwd]. Vandenbroeck noemt het schilderijtje scabreus-moraliserend, maar het gaat veeleer om een scatologisch-humoristisch onderwerp. De bloemen die uit dit achterwerk komen zijn een verwijzing naar stoelgang en excrementen, zoals duidelijk blijkt uit een zestiende-eeuws zot refrein dat slechts onder het grootste voorbehoud aan Anna Bijns is toe schrijven en dat een lofzang vormt op de aars en zijn functies. In dit gedicht worden onder meer de termen de duergaende margriete [de niet te stoppen margriet] en flueren vuytlaten [bloemen afscheiden] gebezigd om respectievelijk te verwijzen naar diarree en zijn behoefte doen.[3] In de zestiende eeuw treffen we bij de Brugse rederijker Eduard De Dene overigens de term natuerlicke blomme aan voor fecaliën, terwijl in een boerde uit het begin van de vijftiende eeuw en in een zestiende-eeuwse rederijkersklucht de uitdrukking bloemen lesen [bloemen plukken] gebezigd wordt als eufemisme voor ‘zijn behoefte doen’.[4]

In TM9 lijkt deze scatologische symboliek echter geen rol te spelen, maar gaat het veeleer om een scabreuze toespeling. De uitdrukking bloemen plukken kon in het Middelnederlands namelijk niet alleen verwijzen naar het zich ontlasten, maar ook naar de coïtus. De bloem kon daarbij onder meer refereren aan de maagdelijkheid en het plukken van de bloem naar de ontmaagding, zoals bijvoorbeeld in Dirc Potters Der Minnen Loep (1411-12) waarin alle eerbare jongedames de raad wordt gegeven: Ende laet u eer niet ontplucken, / behout dat bloemkijn eer vast [en laat uw eer niet wegplukken, hou het bloempje eer stevig vast].[5] In dat verband kan gesignaleerd worden dat de Middelnederlandse term voor ontmaagding defloratie (letterlijk: ontbloeming) was.[6] Het motief bloemen plukken hoeft echter niet noodzakelijk naar ontmaagding te verwijzen: in de literaire teksten komt het ook vaak voor als eufemisme voor de ‘gewone’ geslachtsdaad. In Der Minnen Loep bijvoorbeeld verwijst, binnen één passage, het plukken van een vreemd cruut [een onbekend kruid] naar vreemdgaan, terwijl het plukken van die matelieven [madeliefjes] staat voor seksuele omgang met de eigen vrouw.[7] In de postincunabel Een warachtighe historie van broeder Russche (circa 1520) gaat de duivel, die zich voordoet als kloosterbroeder, naar het nabijgelegen dorp waar hij een hoertje uitnodigt om seks te hebben met de abt. De broeder zegt dat de abt bijna doodgaat van liefde voor haar, waarop het hoertje antwoordt: Twaer iammer soude hi doer mijn minnen steruen / Ic souden noch lieuer in mijn armkens eruen / Om der natueren bloemkens te lesen [het zou jammer zijn als hij stierf uit liefde voor mij; liever zou ik hem in mijn armen ontvangen, om de bloempjes van de natuur te plukken].[8] Dezelfde uitdrukking treffen we aan in de postincunabel Dat Bedroch der Vrouwen (circa 1532) waar van een overspelige koopmansvrouw en haar minnaar gezegd wordt: Ende gingen doe te samen slapen daer si hem leyde in haer vier armkens / zeer begeerlijc lesende die bloemkens der natueren inden soeten rosegaert [en toen gingen ze samen naar bed, waar zij hem in haar vier armpjes legde en met hem vol begeerte de bloempjes van de natuur in de zoete rozentuin plukte].[9]

In al deze tekstbronnen gaat het natuurlijk wel telkens om seks tussen een man en een vrouw. In TM9 is de zaak een stuk pikanter doordat de bloemen geplukt worden uit de aars van een man, zodat hier metaforisch sprake is van anale seks tussen homofiele mannen. Het bereidwillig uitgestoken achterwerk van de rechtse man roept overigens automatisch de Middelnederlandse uitdrukking den eersgat lenen in de geest, die we kennen uit het gedrukte mirakelspel Mariken van Nieumegen (circa 1516) waarin naar hoertjes verwezen wordt als vrouwen die de goei gezellen d’eersgat lenen [die de fuifnummers hun aarsgat aanbieden].[10] Zulk een uitgestoken eersgat komt bij Bosch ook voor bovenaan het linkerbinnenluik van de Antonius-triptiek (Lissabon), aldaar in een diabolische en naar homofilie verwijzende context (zie het voorovergebogen duiveltje in het schip dat rechts van Antonius zweeft). Een gelijkaardige houding als die van de rechtse man in TM9 wordt ook aangenomen door een jonge, naakte heks in een pentekening van Hans Baldung Grien uit 1514, wat een verdere bevestiging vormt van het afkeurenswaardige van deze houding in laatmiddeleeuwse christelijke ogen.[11]

Bij het gemengde paartje rechts van het zonet besproken tafereel, gaat het niet om homofilie, maar lijkt de nadruk eerder te liggen op de verdwazing die het gevolg kan zijn van liefde en erotiek In de eerste plaats lijkt dit af te leiden uit de gesloten ogen en de melancholische, dromerige gelaatsuitdrukking van beide partners, doch ook de attributen die ze op hun hoofd dragen, bevestigen dit. Het wonderlijke plantaardige hoofddeksel van de vrouw kan weer geïnterpreteerd worden als een mutse (vergelijk TM8), waarbij haar bemutst zijn signaleert dat zij stapelverliefd is en helemaal van de wereld (vandaar dus de gesloten ogen?). De jongeman, die duidelijk toenadering tot haar zoekt via het aanraken van haar schouder, balanceert een forse braambes op zijn hoofd. Vandenbroeck noteerde dat braambessen in laatmiddeleeuwse profane teksten en beelden kunnen verwijzen naar liefdessmart.[12] Voor de religieuze betekenis van de braambes is Lucas 6: 44 belangrijk, waar Jezus zegt: Want iedere boom is herkenbaar aan zijn eigen vrucht; van een doornstruik plukt men geen vijgen en van een braamstruik oogst men geen druiven. Rabanus Maurus interpreteerde naar aanleiding van dit citaat de braambes als de duivel, terwijl Thomas van Aquino in de vrucht een beeld van de doodzonden zag.[13]