|
THE HURT LOCKER (Kathryn Bigelow) (USA, 2008)
(126)
Bagdad, 2004. Sergeanten Will James (Jeremy Renner) en JT Sanborn en specialist Owen Eldridge vormen als onderdeel van Bravo Company een team dat gespecialiseerd is in het ontmantelen van bommen. James is de (nieuwe) leider van het team (nadat we in het begin van de film gezien hebben hoe de vorige leider omkwam bij een explosie) en ofschoon hij dagelijks zijn leven op het spel zet, gedraagt hij zich alsof het hem allemaal niets kan schelen. We maken mee hoe James een aantal bommen onschadelijk maakt (waarbij hij zich telkens in een soort astronautenpak moet hijsen), hoe hij en zijn team in de woestijn in een hinderlaag vallen en hoe zij zich s avonds op de kamer afreageren door whisky te zuipen en tegen elkaar te boksen. Uiteindelijk loopt het goed af voor James. Eldridge wordt echter in zijn dijbeen geschoten tijdens een nachtelijke zoektocht naar de daders van een tankerexplosie en Sanborn zit er psychologisch door (hij wil terug naar huis en verlangt naar een zoon).
Het zoon-motief speelt dan ook een (naar ons aanvoelen net iets té zwak uitgewerkte en tegelijk wat té sentimentele) rol in deze film: wat James gaande houdt, blijkt niet zijn liefdeloze relatie te zijn, maar wel zijn jonge zoontje. Dat zoontje krijgt een echo in James vriendschappelijke contact met een jonge Irakese verkoper van dvds, Beckham, van wie hij op een bepaald moment denkt dat hij vermoord werd om een bom in zijn lijk te verstoppen. Later blijkt het echter om iemand anders te gaan. Als James terug in Amerika is, vertelt hij zijn partner hoe in Bagdad kinderen met snoep gelokt werden, waarna er een bom ontplofte en dat er grote nood is aan ontmantelaars van bommen. Waarna hij terug naar Irak vertrekt om deel te gaan uitmaken van Delta Company.
The Hurt Locker (de titel blijkt militair jargon te zijn dat verwijst naar de bovenmenselijke angst en pijn die je voelt als een bom onder je handen ontploft) is een ijzersterke prent die weliswaar vrij los geconstrueerd is, maar op een meedogenloze manier laat zien en aanvoelen wat een verschrikkelijk shithole dat hedendaagse Bagdad na de val van Sadam Hussein wel geworden is. Het moet een speciale madame zijn, die Kathryn Bigelow, om als vrouw er zo feilloos in te slagen ijzingwekkend spannende oorlogsscènes in beeld te brengen die je van begin tot eind aan het scherm kluisteren. Qua functionele mise-en-scène en dynamische montage (let vooral ook op de korte shots van toekijkende Irakezen of van een langshinkende manke kat) hoeft zij in elk geval van niemand lessen te krijgen en de film viel dan ook terecht in de prijzen met de Oscars van 2010. Nochtans, ondanks alle suspense en harde actie die deze film te bieden heeft, is hét beklijvende moment voor ons te vinden op het einde, wanneer James in zijn thuisstad aan het winkelen is met zijn partner en hij nog ontbijtgranen moet gaan halen: hij staat dan in een gang met honderden pakken ontbijtgranen van verschillende merken, en weet niet wat kiezen. Het pijnlijke verschil tussen deze luxe en de kloterige ellende in Bagdad!
Kortom: een bijzonder krachtige film waar je stil van wordt, en een les in actuele geschiedenis van jewelste. Zonder meer een kandidaat voor het filmforum!
Quotering: 4
(2de visie: 11/08/10) (dvd bib Brecht)
Na een aandachtige derde visie en geconcentreerder na-denken blijkt nogmaals dat één keer (en soms dus zelfs twéé keer) géén keer is. Het vader/zoon-motief zit anders in elkaar dan hierboven gesuggereerd wordt: wat Will James gaande houdt, is niét zijn zoontje
Hieronder alle gegevens even op een rijtje.
Will James en het zoon-motief
- Will bewaart in zijn kamer onder zijn bed een doos met stukken van bommen én een fotootje van zijn zoontje (zie gesprek Will-JT-Owen op Wills kamer).
- Op een avond belt James naar huis, zijn vrouw met baby op de arm neemt op. James zegt echter niets, hoort de baby geluidjes maken, en hangt op
- James terug in USA, met vrouw in keuken: hij vertelt dat er in Bagdad op een plein snoep werd uitgedeeld, kinderen kwamen toegestroomd, bom ontplofte, 59 doden: je wéét dat ze ontmijners nodig hebben! Reactie van vrouw: snijd even deze wortelen in stukken, wil je
- Even later praat James met zijn zoontje in de slaapkamer. Jij vindt allerlei dingen nog leuk, zegt James, onder meer deze Jack in the box, maar als je zo oud bent als ik, zal je zien dat er weinig dingen belangrijk blijven. Voor mij zijn het er nog maar twee, denk ik, eigenlijk maar één
Onmiddellijk wordt er dan gesneden: James landt met anderen in Bagdad, voor een nieuwe shift. Op het scherm verschijnt: Days left in Delta Companys rotation: 365.
Wat James gaande houdt, is niet zijn zoontje, anders was hij thuis gebleven. Het is de verslavende nood aan druk, gevaar en oorlog. Zie het motto van de film: war is a drug. Niet dat James houding 100% negatieve zelfdefiniëring is voor het kijkerspubliek: hij meent het goed (hij helpt inderdaad levens van kinderen en volwassenen redden door zijn job, zie ook zijn vaderlijke houding tegenover Owen, zie ook het aanbieden van fruitsap aan JT tijdens de woestijnoverval). Anderzijds: het zal maar je man of vader zijn
JT Sanborn en het zoon-motief
- Begin van de film, Owen zegt tegen JT: You know what this place needs? Grass! We zullen een firma oprichten en gras verkopen, en we noemen de firma Sanborn & Sons. Een mooi voorbeeldje van een anticiperend knipoogje.
- Gesprek Will-JT-Owen in kamer van Will. JT klaagt erover dat zijn vriendin altijd maar zeurt dat ze babys wil en hij is daar nog niet klaar voor. James zegt lachend: Give her your sperm, stud. Make babies!
- De ijzingwekkende sequens met de tijdbomman. Voortdurend wordt (via de tolk) gehamerd op het feit dat man een vader is en vier kinderen heeft!
- Gesprek onmiddellijk daarna in de Humvee: JT zit er psychologisch door. Hij zegt dat hij niet begrijpt wat James gaande houdt. James weet het zelf ook niet. JT zegt dat, als hij zou sneuvelen, alleen zijn ouders dat erg zouden vinden. En: I want a son, Will, I want a boy
JT zien we niet meer terug in Bagdad. Zijn personage is dynamisch (heeft een opvallende verandering ondergaan): hij (die eerst geen babys wou) is nu de oorlog beu en wil liefde en warmte binnen een gezin. JT vormt zo de tegenpool van Will en is wellicht bedoeld als positieve zelfdefiniëring naar de kijker toe.
Beckham en het zoon-motief
- James koopt een dvd van Beckham. De jongen zegt: jij bent een ontmijner, hé, cool, gangster! Yes, I like it, zegt James lachend (!).
- Later ontmoet James Beckham opnieuw, ze houden een kleine weddenschap (penalty trappen). James klemt het hoofd van de jongen onder zijn arm: Youre a good kid, hey, good kid!
- James en de anderen ontdekken een body bomb. James denkt ten onrechte dat de dode jongen Beckham is. s Avonds gaat hij op onderzoek naar het huis van Beckham, hij valt binnen bij een professor, die zegt: jij bent mijn gast. James is helemaal de kluts kwijt, laat zich wegjagen door de vrouw van de professor. (Zijn dit de ouders van Beckham? Wordt nooit duidelijk
Waarom is James plots zo nerveus? Wordt niet echt duidelijk
Losse draadjes in de film?)
- Onmiddellijk daarna, diezelfde nacht, James terug in kazerne, opgeroepen naar aanleiding van tankerexplosie. James wil met alle geweld de daders vinden, zoektocht in de steegjes, Owen wordt er bijna het slachtoffer van (in dij geschoten). Terug in de kazerne gaat James totaal ontredderd onder de douche staan. Later is Owen kwaad op James: waarom moesten we in die stegen, om jouw adrenalinegehalte op te krikken, asshole! James weet niet wat zeggen.
- Later komt James Beckham weer tegen. Hij negeert de knaap echter volkomen. Beckham weet niet wat hem overkomt.
James, die oprecht bezorgd was om Beckham (een soort surrogaatzoontje voor James?), blijkt zich dus vergist te hebben en door die vergissing is hij uit zijn dak gegaan en is Owen bijna gesneuveld. James lijkt dit goed te beseffen (vandaar zijn knorrig ontwijken van Beckham achteraf?). Uiteindelijk drijft zijn bezorgdheid voor de Beckhams van Bagdad (zie het snoepverhaal) hem toch terug naar de oorlog. Zoals Owen ergens in de film tegen James zegt: jij kan niet met mensen omgaan, maar je bent een goede krijgsman
Als het inderdaad allemaal bedoeld is als zelfdefiniëring, mag de kijker zich enkele boeiende, maar misschien niet zo gemakkelijk te beantwoorden vragen stellen. Wie is nu de sympathiekste, Will of JT?. Wie zou ik willen zijn? En wat zou ik doen in een gelijkaardige situatie?
(3de visie: 24/01/11) (Metropolis filmforum)
(explicit)
|
