Y TU MAMA TAMBIEN (Alfonso Cuarón) (Mexico, 2001)

(106’)

Het begint vrij brutaal, met twee opeenvolgende scènes waarin de jonge hoofdpersonen, Tenoch (Diego Luna), duidelijk een rijkeluiszoontje en zondagskindje, en Julio (Gael García Bernal), even branieachtig en hyperkinetisch als zijn kameraad, hun respectieve vriendinnetjes neuken. Die vriendinnetjes gaan vervolgens samen op reis naar Europa, en Tenoch en Julio trekken er een paar dagen op uit, samen met een aangetrouwd Spaans nichtje van Tenoch, ene Luisa (Maribel Verdù), wier echtgenoot haar zonet voor de zoveelste maal bedrogen heeft. Zij rijden naar een denkbeeldig strand (dat uiteindelijk tóch blijkt te bestaan), Boca del ciel, en onderweg in de auto gaat het heel de tijd vrijmoedig over seks. Tijdens de overnachtingen zien we Luisa een paar keer huilen, en eerst verleidt ze Tenoch, een tijdje later is Julio aan de beurt. Beiden komen echter prematuur klaar. Telkens als er één met Luisa seks heeft gehad, zegt de jaloerse andere naar waarheid dat hij het vriendinnetje van de ene geneukt heeft, waarna die ene iedere keer ontploft van woede. Onderweg telefoneert Luisa een paar maal met haar man, telkens huilend, om met hem te breken en te zeggen dat niemand schuldig is.

Uiteindelijk arriveren ze aan een strand, waar ze een vissersfamilie leren kennen die hen onder meer naar het dus echt bestaande Boca del ciel brengt. Op een avond drinkt het drietal zich dronken en komt alles weer goed tussen de vrienden. Julio bekent zelfs dat hij ook de moeder van Tenoch geneukt heeft (y tu mamà tambièn), maar Tenoch kan daar nu mee lachen. Er volgt dan een triootje waarbij Tenoch en Julio elkaar zoenen, terwijl Luisa hen oraal bevredigt. De volgende dag schamen de twee vrienden zich een beetje, maar ze moeten terugkeren naar huis, terwijl Luisa achterblijft bij de vissersfamilie. Een jaar of zo later komen Julio en Tenoch, die ondertussen van elkaar vervreemd zijn, elkaar opnieuw tegen, ze gaan een koffie drinken en Julio verneemt zo dat Luisa indertijd een uitgezaaide kanker had en dat ze ondertussen overleden is. Tenoch vertrekt, en Julio blijft nog even – verdwaasd – zitten. Laatste zinnetje van de film: Da me la cuenta? (de rekening aub).

Y tu mamà tambièn is op het eerste gezicht weer zo’n film die eerst de kijker een hele tijd epateert met allerhande vulgari- en obsceniteiten, om dan op het einde via een laattijdige, maar handige draai de zaak moraliserend ten goede te wenden. De Helaasheid der Dingen was er ook zo eentje, maar deze Mexicaanse prent is duidelijk van een andere orde. Ondanks de vrijmoedige beelden en taal die heel de tijd gehanteerd worden, hangt er rond deze film een speciaal sfeertje, dat onder meer veroorzaakt wordt door de off-screen commentaren van een anonieme verteller. Soms geeft deze verteller meer informatie over de personages zelf, maar even vaak wordt er afgeweken van het eigenlijke verhaal en krijgt men informatie over iets dat slechts zijdelings in beeld wordt gebracht (een man die door een bus aangereden werd, een ongeval met een vrachtwagen vol kippen dat jaren eerder plaatsvond enzovoort). Bovendien wordt het hierdoor gecreëerde, ietwat naargeestige sfeertje (dat schril contrasteert met al dat gedoe rond seks en softdrugs, in een recensie op Internet was terecht sprake van een ‘donkere ondertoon’) bevestigd door beelden die we onderweg vluchtig te zien krijgen: controles door de politie, mannen die gearresteerd worden, armoedige dorpen, de visser die zijn job verliest doordat er een nieuw hotel komt en als schoonmaker in het hotel eindigt …

Dat Luisa dit alles doet omdat ze weet dat ze ten dode is opgeschreven (helemaal in het begin van de film is ze bij de dokter om het resultaat van een onderzoek op te halen, maar de dokter sluit de deur in het gezicht van de kijker) en dat Julio en Tenoch, die een soort erecode hebben opgesteld rond hun vriendschap (de regels van de charolastra, een soort space-cowboy uit een of ander liedje), elkaar in feite bedriegen, krijgen we slechts geleidelijk aan te horen, maar op het einde van de film komt alles mooi samen en het is duidelijk dat dit wéégt op de kijker. Waar Cuarón preciés naartoe wil met zijn film, wordt nooit écht duidelijk. Zijn de laatste woorden die Luisa tot de twee jongens zegt (het leven is als de golven, geef jezelf daarom als de zee), een sleutel? Wellicht, maar dan toch een wat vage. Dat echter de hoofdpersonen, de stevig puberende Julio en Tenoch, dingen meemaken die niet altijd even leuk zijn en hen volwassen maken, ligt voor de hand. Samen met de intrigerende beelden van Mexico en de geslaagde soundtrack (onder meer The Spider and I van Brian Eno!) zorgt dit alles voor een boeiende film, die nogmaals aantoont dat er in Mexico meer filmisch talent huist dan men zou denken.

Quotering: 4