Branche VI : Le duel judiciaire [Het tweegevecht]
(anoniem) ca. 1190
[Martin VI Strubel II Roques VIII FHS 26]
Deze branche van 1542 verzen wordt door Van Daele gedateerd 1185-89, door Wenseleers 1195? en door Dufournet/Méline 1190.
Zie voor de Oudfranse tekst Dufournet I ed. 1985: 402-481.
Een (niet altijd betrouwbare) Nederlandse vertaling: Paul Van Keymeulen, Het godsoordeel (branche II), in: Tiecelijn, jg. 17, nr. 4 (december 2004), pp. 291-310.
Korte inhoud
Het is hofdag in het paleis van koning Noble en er wordt uitbundig feestgevierd. Ondertussen is Grimbers de das Renart gaan halen en als zij aan het hof verschijnen, valt er een pijnlijke stilte. Noble stelt dat Renart de strop verdiend heeft en als Renart zich zwakjes probeert te verdedigen (hij heeft toch ooit de koning genezen), begint Noble Renarts misdaden te beschrijven. Zoals Wenseleers [1993: 103] terecht signaleerde: het leuke van deze branche is dat Noble zelf in geuren en kleuren alle misdaden en schelmenstreken van Renart begint te vertellen, terwijl deze laatste geboeid staat te luisteren. Passeren één voor één de revue: Tibert en de pastoor, Brun die gevangen zat in de boomstam, de aanslag op de mees, de moord op de kip Copee, de raaf en zijn kaas, de verkrachting van de wolvin, de waakhond Roënel in de strik. De koning besluit dat de vos door velen gehaat wordt. Renart ontkent echter alles en zegt dat hij zijn onschuld gerust wil bewijzen in een godsoordeel. Isengrin springt hier meteen op in en er zal dus een tweegevecht komen.
Twee weken later is het zo ver. Hermeline en de twee vossenjongen bidden voor Renart en Hersent wenst ook vurig dat Renart, qui molt soef li fist la chose [die met haar zo zoet de daad verrichtte], als overwinnaar uit de strijd zou komen. Het gevecht is lang en hevig en Renart breekt onder meer de linkerarm van Isengrin, maar uiteindelijk overwint de wolf en Renart ligt voor dood op de grond. Op het moment dat men Renart wil gaan ophangen, arriveert aan het hof echter broeder Bernart de Grant Mont die erin slaagt Renart vrij te krijgen en mee te nemen naar het klooster. In het klooster geneest Renart op twee weken tijd en hij gedraagt zich voorbeeldig, tot hij op een nacht vier kapoenen doodt en daarbij betrapt wordt. De vos wordt door de kloosterlingen aan de deur gezet en keert terug naar zijn familie.
Aantekeningen
Le duel judiciaire behoort tot de betere Renart-branches. Bovendien lag deze branche aan de basis van het tweede deel van Reynaerts historie (ontstaan tussen 1375 en 1450). Men is het erover eens dat broeder Bernart kan geïdentificeerd worden als Bernard de Coudrai, die overste was van de Grandmontaanse priorij in Vincennes en een favoriet raadsman van de Engelse en Franse koningen. In Wenseleers 1993 [pp. 101-116] wordt een heel hoofdstuk aan deze branche en aan de figuur van Bernard gewijd.
|
