Branche I : Le plaid (Le jugement)
(anoniem) ca. 1179
[Martin I Roques I Fukumoto/Harano/Suzuki 11]
Volgens Wenseleers 1993: 275-276 werd deze branche geschreven circa 1184-89, volgens Rik Van Daele (in Tiecelijn, zie infra) circa 1179, volgens Dufournet II ed. 1985: 499, in 1179.
Zie voor de Oudfranse tekst: Dufournet I ed. 1985: 42-125 (= 1.620 verzen).
Voor een modern-Nederlandse prozavertaling, zie J.-J. Reynaerts, De Roman de Renart, Branche I. Het rechtsgeding, in: Tiecelijn, jg. 13, nr. 3 (2000, 3de kwartaal), pp. 120-138.
Korte inhoud
Aan het hof van koning Noble wordt Renart aangeklaagd door Isengrin en Chantecler. Brun en Tibert moeten Renart gaan dagen, maar zij worden door de vos tot hun grote scha en schande bedrogen. Grimbert slaagt er wel in zijn oom naar het hof te brengen, waar zij na een lekenbiecht vanwege de vos arriveren. Renart houdt een pleidooi, maar tevergeefs. Als men op het punt staat hem terecht te stellen, deelt Grimbert echter mee dat de vos boete wil doen door pelgrim te worden. De koning trapt erin en laat de vos vrij. Vanuit de verte beledigt deze laatste echter de koning, terwijl hij Couart de haas maltraiteert. De dieren beginnen de vos te achtervolgen, die maar nipt weet te ontsnappen nadat hij een pak slaag heeft gekregen. Overdekt met wonden en kwetsuren bereikt hij zijn burcht Maupertuis.
Aantekeningen
Het is deze branche die aan de basis lag van de Middelnederlandse bewerking Van den Vos Reynaerde van Willem die Madock maakte. De Oudfranse branche begint met te melden dat Perrot het proces tegen Renart naar aanleiding van zijn overspel met de wolvin niet heeft beschreven.
Negatieve kijk op Renart vanuit de zender: vers 9 (Renart die alle ondeugden begaat), vers 1475.
De dieren rijden te paard! (Zie bijvoorbeeld de verzen 705, 744, 1146, 1190-1191, 1461-1462
)
In vers 756 is sprake van de vogel van Sint-Maarten (zie verzen 753-763 voor de context: als de vogel langs links voorbijvliegt, brengt dit ongeluk). Welke vogel is dit? Ijsvogel? Raaf? Kraai?
In vers 777 wordt een Middelnederlands woord gebruikt: Tybert, ce dist Renart, welcomme! Vreemd!
In de verzen 909-910 worden de teelballen van de ongelukkige pastoor vergeleken met klokken.
In de verzen 1012-1015: kritiek op de moniken van Cluny en Clairvaux.
In de verzen 1405-1408: kritiek op pelgrims.
|
