Cabaret Rouge Military Cemetery in Souchez is één van die CWGC-sites waar ik écht uren heb doorgebracht. Het is zonder twijfel één van meest interessante necropolisen in Frans-Vlaanderen. Het is, om te beginnen, de grootste Britse militaire begraafplaats in de regio rond Arras en, na Etaples, de grootste in Frankrijk. Tot voor een paar jaar fungeerde Cabaret Rouge als een ‘Open Cemetery’ wat betekende dat er nog stoffelijke resten werden bijgezet die in de ruime regio werden gevonden. Het merkwaardige, veelzijdige ontwerp van deze site is van Sir Frank Higginson (°1890), een Canadese IWGC-achitect die daadwerkelijk dienst had gedaan tijdens de Grote Oorlog. De naam van deze begraafplaats verwijst naar een café-restaurant, het Cabaret Rouge dat hier stond voor het in maart ’15 aan puin werd geschoten. Op deze site worden 7.660 gesneuvelden -waaronder 4 Duitsers- herdacht, waarvan er slechts 3.187 met naam bekend zijn. Toen de Fransen in maart 1916 deze sector overdroegen aan de Britten, duurde het niet lang voor hier de eerste gesneuvelden werden begraven. Tot augustus 1917 waren het vooral eenheden van de 47^e (London) Division en het Canadese Korps die hier hun gevallen kameraden aan de aarde toevertrouwden. 

Ik zal op deze blog nog een paar keer op deze begraafplaats terugkomen maar vandaag geef ik een literaire link met deze site. In zijn, alweer uit 1996 stammende verhalenbundel Over het Kanaal bracht de Britse sterauteur Julian Barnes het verhaal Immermeer over de hoogbejaarde zuster van Sammy Moss die ieder jaar zijn graf op Cabaret Rouge kwam bezoeken.  Ongetwijfeld een fictieve figuur want er liggen in werkelijkheid op Cabaret Rouge twee Mossen begraven mar geen Sam of Samuel. Second Lieutenant Howard James Moss ligt in XXVI G 47 en zijn collega Second Lieutenant Percy William Moss in VII N 19.

Een fragment: ‘En dan, de volgende morgen, terwijl de dauw nog op het gras lag, vertrok ze stijf van verdriet naar Cabaret Rouge. Daar vond ze troost in eenzaamheid en natte knieën. Praten tegen Sam deed niet meer; alles was al tientallen jaren eerder gezegd. Het hart ha zich uitgesproken, de verontschuldigingen waren gemaakt, de geheimen prijsgegeven. Huilen deed ze ook niet meer; ook dat was voorbij. Maar de uren die ze met hem op Cabaret Rouge doorbracht, waren de essentieelste van haar leven. Dat was altijd zo geweest.

Bij Cabaret Rouge maakte de D37 de scherpe, herinnerende bocht die ervoor zorgde dat je uit eerbied snelheid minderde, je aandacht vestigde op de fraaie, koepelvormige porticus van brigadegeneraal sir Frank Higginson die niet alleen dienst doet als toegangspoort maar ook als herinneringsboog. Vanaf de porticus daalde het begrafenisterrein eerst steil af en daarna liep het weer op naar het staande kruis waaraan niet Christus hing maar een ijzeren zwaard. Cabaret Rouge, symmetrisch en amfitheatergewijs aangelegd telde 6676 Britse soldaten zeelieden, mariniers en luchtmachtmilitairen; 732 Canadezen, 223 Australiërs, 42 Zuid-Afrikanen, 7 Nieuw-Zeelanders, 2 militairen van de Royal Guernsey Light Infantry, 1 Indiër, 1 militair van een onbekende eenheid en 4 Duitsers. Het bevatte ook, of juister gezegd, hier was ook eens uitgestrooid, de as van brigadegeneraal sir Frank Higginson, de secretaris  van het Imperiale Oorlogsgraven Comité die in 1958 op achtenzestigjarige leeftijd was overleden. Het was een gebaar waar waarachtige loyauteit en gedenking uit sprak. Zijn weduwe, lady Violet Lindsley Higginson, was vier jaar later overleden en ook haar as was hier uitgestrooid. Zij wel ! Waarom zou de vrouw van een brigadegeneraal, een militair die afgezien van alles wat hij in de Grote Oorlog had gedaan er niet de dood in had gevonden, zo’n benijdenswaardige en loffelijke begrafenis mogen hebben, terwijl een dergelijke troost werd ontzegd aan de zuster van een van die soldaten die door de lotswendingen van de oorlog op het veld van eer waren gevallen ? Het Comité had tot tweemaal toe haar rekwest afgewezen met de mededeling dat een militaire begraafplaats niet was bestemd voor de as van een burger. De derde keer dat ze hun schreef, waren ze minder beleef geweest, hadden ze haar bruusk naar hun vorige brieven verwezen.’