Als onderdeel van de Duitse lente-offensieven opende de Duitse artillerie in de vroege ochtend van 17 april ’18 - vandaag precies een eeuw geleden - een vernietigend bombardement op de Belgische lijnen bij Merkem. Omstreeks 08.00 u. viel het gehucht De Kippe in handen van de Duitse stoottroepen. Na de verovering van de Belgische bunkers en loopgraven nabij Aschhoop en het Jezuïetengoed begon omstreeks 10.00 u. de aanval op de tweede verdedigingslinie. Het Belgisch artillerievuur kon de herhaalde vijandelijke aanvalsgolven niet stoppen. Nog diezelfde voormiddag moesten de Belgen hun steunpunten bij het ‘kasteel Britannia’, de ‘Verbrande Smis’ en de hoeves ‘Verté’,’ Hermine’ en ‘Honoré’ ontruimen. Voor de Belgische loopgraven van Langewaede stokte de Duitse stormloop. De tegenaanval leidde tot gruwelijke taferelen. Terwijl de machinegeweren onophoudend ratelden en het artilleriegeschut donderde, kwam het met dolk of bajonet tot man tegen man gevechten. 's Middags waren de posten aan de Kippe en ‘kasteel Britannia’ reeds heroverd. Uiteindelijk werden met een laatste krachtinspanning nog diezelfde avond de Duitsers op alle beginposities teruggeslagen.  

Een paar weken na de Slag bij Merkem liet een Belgische officier in ‘Vrij België’ niet zonder enige zin voor overdrijving weten dat de troepen die aan de gevechten bij Merkem hadden deelgenomen voor meer dan 90 % uit Vlamingen bestonden. ‘Indien de vijand hoopte dat het activisme in het leger zou doorgedrongen zijn, heeft hij nu een gepast antwoord gekregen’. Tegelijkertijd deed hij opmerken dat de Belgische regering niet langer doof kon blijven voor de Vlaamse verzuchtingen, want het Vlaamse bewustzijn groeide dag na dag, zoals ook was gebleken in de uren die volgden op de zege bij Merkem toen de moegestreden mannen toch nog luidkeels ‘De Vlaamse Leeuw’ hadden gezongen.

Aan Belgische zijde telde men die dag 155 doden, 354 gewonden en 449 vermisten, die meestal krijgsgevangen waren gemaakt. De Duitsers raamden hun verliezen op 254 doden en 1.211 gewonden. Er werden bijna 800 Duitsers krijgsgevangen genomen. Wellicht als een reactie op de hoge – vooral Vlaamse - verliescijfers werd een van de volgende nachten op een kapotgeschoten arduinen sierpomp naast de kerk van Merkem in bloedrode verf de slogan ‘Hier ons bloed – Wanneer ons recht ?!’ geschilderd. Deze leuze werd een paar maanden eerder ook al opgemerkt op een spandoek tijdens een betoging van de Frontbeweging in De Panne. De Steen van Merken, die u vandaag de dag als een historisch symbool van de Vlaamse bewustwording aan het IJzerfront in de schaduw van de IJzertoren in Kaaskerke kan aantreffen werd naar het woord van de dichter Anton Van Wilderoe ‘… de steen van de nimmer geloste schuld’…   

Het was wellicht ook als reactie op de hoge verliezen dat koning Albert, toen hij een paar weken later het vaandel van het 1e Regiment Jagers te Voet omwille van haar dappere houding bij Merkem, met het lintje van de Leopoldsorde ridderde, dit met een Nederlandstalige toespraak deed…