Terug in de Rattenburg liet Ernst zijn onderofficier Schulenburg, nog de vallei van de Steenbeek verkennen met de bedoeling contact te maken met het IR nr. 76. Hij dook pas erg laat terug op en was de drager van nieuws waar Jünger niet bepaald op zat te wachten: Schulenburg meldde dat de zaak reddeloos was: de bataljonscommandant van het IR nr. 76 was gesneuveld en er heerste pure chaos in hun stellingen. Gelukkig bereikte hen ’s nachts nog een bevoorradingsploeg die warm eten, wat te roken, Schnapps en koffie bracht. ‘De mannen aten hun buik rond en legden zich te slapen, nadat de kruik van 98% nog eens was rondgegaan’, aldus Jünger, die zijn dagnotities afsloot met het laconieke: ‘’s Nachts werden we verschillende keren met gifgas bestookt’.     

En toen brak, nog voor het ochtendgloren, de hel los. Generaal Hermann von Kuhl, chef-staf van kroonprins Rupprecht, beschreef de inleidende kanonnade als volgt: ‘In de vroege ochtend van 31 juli brak een orkaan van vuur los, die iedere verbeelding tartte. De aarde van Vlaanderen schudde en scheen in vuur en vlam te staan. Dit was geen trommelvuur meer: het was alsof de Hel zelf uitgebroken was. De terreur van Verdun of de Somme was niets vergeleken bij deze groteske, enorme vloedgolf van pure, brute kracht. De gewelddadige donder van de strijd kon men tot in de verste hoeken van België horen rollen. Het was alsof de vijand aan de wereld wilde verkondigen : We komen eraan  en we zullen zegevieren !’

Dat deze beschieting overdonderend was, werd ook bevestigend door een andere oude frontrat, Oberstleutnant freiherr von Forster, de bevelhebber van IR nr. 164 dat rechts van het FR nr. 73, voor Bikschote in lijn lag: ‘ De nacht van 30 op 31 juli was de ergste die ik ooit heb meegemaakt. Het vuren nam toe tot een intensiteit die ons begrip gewoonweg te boven ging. Rond onze bunker en een nabijgelegen mortierbatterij sloegen meer dan 1000 granaten van het zwaarste kaliber in. De aarde beefde, de lucht kookte. Onze bunker werd heen en weer geslingerd en leek ieder ogenblik te zullen begeven. ‘

Op het grondgebied van Boezinge vielen drie Britse Divisies frontaal de Duitse lijnen aan. Meest zuidelijk was het de LI^e Division die de spits afbeet. Omdat ze niet in contact kwam met FR nr. 73 is ze niet echt van belang voor dit boek. Daarom focus ik vooral op de XXXVIII^e  Welsh Division en de Guards Division. De Welshmen vertrokken over een iets meer dan een kilometer brede lijn die liep van waar nu ongeveer Welsh Cemetery ligt tot aan de spoorwegberm. Deze berm vormde de grens van het opmarsgebied van de Welsh Division met dat van de Guards Divisie die oprukte over een linie die liep van de spoorwegberm tot de eerste bocht van het Ieperleekanaal, waar de Franse I^e  Division d’Infanterie klaar stond voor het innemen van de meest noordelijke sector van het geplande opmarsgebied. Het FR.73 lag in stelling, precies in de baan van deze twee divisies. Van het Dobschutzwald in het noorden lagen de 9^e, 12^e en 11^e compagnie, ondersteund door de 3^e machinegeweercompagnie tot aan de spoorweg. Zij kregen te maken met Guards, terwijl de 10^e cie, ten zuiden van de spoorlijn, de Welshmen in het vizier kreeg.   

Tussen Bikschote en Langemark slaagden de Britten erin door te dringen in de eerste Duitse lijnen. Om 08.00u. meldde Luitenant König, commandant van de 9^e cie. van IR 76 in de KTK: ‘De vijand is links van mij doorgebroken in de sector van FR 73 en hij blijft vorderingen maken. Rechts hetzelfde beeld. Mijn volledige compagnie is uiteengeslagen en grotendeels vernietigd.’ De IR 76 en 164 probeerden samen met FR 73 de Britse vloedgolf in te dammen. Ze boden verwoed tegenstand tot ze dreigden volledig omsingeld te geraken.

Het is bijna ongelofelijk maar Ernst had door het intensieve bombardement heengeslapen. Hij werd omstreeks 07.30 u. gewekt door zijn mannen. Ze meldden dat uit de voorste lijnen al mannen kwamen terug gestrompeld, op de vlucht voor de oprukkende Britten.  Door de walm en de dikke, kolkende rook van de strijd had Jünger geen zicht op wat er zich rondom hem afspeelde. Maar het geluid van intensief geweervuur in de nabijheid voorspelde weinig goeds. Op een bepaald ogenblik zag hij links, beneden bij de oever van de Steenbeek, een groep gewonden door het wisselende woud van hoog opspuitende moddergeisers waden. Hij herkende onder hen kapitein von Brixen die met een verbonden arm op twee brancardiers steunde. Hij rende meteen naar de bataljonscommandant, maar die maakte de indruk ‘geestelijk afwezig’ te zijn. De kapitein bevestigde dat de Britten oprukten en schreeuwde hem toe opnieuw in dekking te gaan. Jünger besefte dat het uur van zijn eenheid geslagen had en begon de Rattenburg - in zoverre dit mogelijk was - in  staat van verdediging te stellen, hierin heel wat minder enthousiast gevolgd door zijn mannen. Omdat hij nog maar over een twintigtal fitte soldaten beschikte, probeerde Jünger zoveel mogelijk stuurloos op het strijdterrein rondzwervende mannen te verzamelen in zijn stelling. In sommige gevallen ging dit, naar zijn eigen zeggen, dankzij een ‘vriendelijk’ op hen gerichte geweerloop… Gelukkig voor Ernst dook plotseling zijn collega, luitenant Lemière met een half dozijn mannen op, die meer dan welkom waren want omstreeks 09.00 u. werd het duidelijk dat de Britse infanteristen zich al vlakbij de stelling bevonden. Hun artillerievuur was over Jüngers stelling heengetrokken en concentreerde zich nu achter hen op en rond de baan Langemark – Bikschote. Het duurde dan ook niet lang voor uit het walmende stof- en rookgordijn de Tommy’s opdoken. Jüngers mannen vuurden er op los, maar al snel werd duidelijk dat de Britten links en rechts van de Rattenburg  waren doorgebroken. Van drie zijden onder vuur genomen werd de toestand onhoudbaar en werd kans op omsingeling reëel.

Onder dekking van de dikke rook wist Jünger met het gros van zijn mannen heelhuids te ontsnappen en, in afwachting van versterkingen, een nieuwe weerstandslijn te formeren ter hoogte van de baan Langemark – Bikschote.   De ene na de andere Britse aanvalsgolf brak op deze geïmproviseerde stelling en ’s avonds kreeg Jünger het bevel tot aflossing. Uitgeput trok hij zich met zijn mannen terug. Voor hem was de eerste inzet in Vlaanderen afgelopen.

De balans van deze eerste dag was gematigd positief voor de geallieerden: De Fransen hadden Steenstrate, Kortekeer en Bikschote ingenomen, de Britten veroverden Pilkem, het Hoge en Hollebeke. Ook St. Juliaan, ’s Graventafel en Westhoek werden ingenomen maar moesten kort daarna worden prijsgegeven. ’s Avonds zaten ze - mede door de vakkundige verdediging door Jünger en zijn handjevol mannen - vast in de modderige vallei van de Steenbeek.  

In Voigt’s ‘Geschichte des Füsilier-Regiments Nr. 73’ werd een gedetailleerd overzicht gepubliceerd van de verliezen tijdens de inzet in de sector Langemark. Het regiment telde aan gesneuvelden 11 officieren, 20 onderofficieren en 143 manschappen. 12 Officieren en 424 onderofficieren en soldaten werden gewond. 9 Officieren en 440 onderofficieren en soldaten werden als ‘vermist’ opgegeven. Een aantal van deze vermisten waren door de Britten krijgsgevangen gemaakt maar het grootste deel bleek later gesneuveld te zijn. In de officiële lijst van gesneuvelden van het regiment die na de oorlog werd samengesteld komen tientallen namen voor van vermisten die later officieel door middel van een rechtbankvonnis dood waren verklaard…. Concreet betekenden deze cijfers dat 32 officieren en 1.027 onderofficieren en manschappen in iets meer dan een week frontinzet waren uitgeschakeld… Hiermee had het regiment 62 % van haar gevechtssterkte, of twee van haar drie bataljons verloren. Het IIe bataljon, waartoe Jünger behoorde, was 71 % van haar gevechtspotentieel kwijtgeraakt. De 8^e compagnie, waarover hij in de laatste fase van de gevechten het bevel had gevoerd, had 59 man of 60 % van haar sterkte verloren. 31 Van hen waren gesneuveld, een getal dat beduidend hoger lag, vergeleken met andere compagnieën uit het regiment.