De volgende dagen zullen we wellicht om de oren worden geslagen met de verhalen over de beruchte kerstbestanden van 1914: de 'verbroederingen' langs het westelijke front in de eerste oorlogswinter. De focus zal daarbij natuurlijk vooral liggen op de 'verbroederingen' tussen de Britten in de loopgrachten tussen pakweg Loos en Ploegsteert en de Duitsers omdat deze het best gedocumenteerd zijn en ook het vaakst zijn voorgekomen. Er was heel wat minder toenadering tussen Fransen of Belgen in die periode en dat is niet zo verwonderlijk natuurlijk want de door de Duitsers begane gruweldaden bij het begin van de oorlog lagen nog vers in het geheugen. Toch was er ook aan het IJzerfront op sommige plaatsen sprake van een vorm van toenadering. Het bekendste voorbeeld van dergelijk gebeuren is ongetwijfeld dat van de monstrans van Diksmuide. Het inspireerde niet alleen soldaat en kunstschilder Sam De Vriendt tot een bekend schilderij maar werd onlangs ook nog verfilmd in die niet altijd zo historisch correcte VRT-dramaserie 'In Vlaamse velden'.

Voor alle duidelijkheid: de feiten speelden zich niet af in de kerstnacht of op kerstdag maar op 26 december 1914 ter hoogte van de restanten van de  opgeblazen Hoge Brug die de verbinding over de IJzer vormde tussen Diksmuide en Kaaskerke. De gewezen kapelaan van Diksmuide Jozef van Ryckeghem beschreef na de oorlog zijn herinneringen aan het gebeuren: ' Een bijtende oostenwind zweepte over de hard toegevroren IJzervlakte. Aan de hemel joegen grauwe sneeuwwolken waartussen af en toe een bleke maan doorschemerde. Het was er stil. de kanonnen en mitrailleuses zwegen. Men hoorde zelfs geen geweerschot. Doch, opeens, hoor ! Stemmen, zingende stemmen, aarzelend eerst, vaster dan, aanzwellend, tot een machtig kerstlied.  Ja, 't komt van over de IJzer, uit de loopgraven. De onzen, verstomd eerst, juichten begrijpend toe en uit Vlaamse soldatenborsten galmde als wedergroet een kerstlied. Wedergejuich der Duitsers ! Meer zang. Samenzang van 'Stille Nacht'. Er werd geroepen: 'Kerstnacht - Nacht van vrede, niet schieten!' Een der onzen waagt het hoofd boven de schansen, nog een, nog meer. Er wordt verbroederd. Sigaren, chocolade en allerlei snuisterijen worden elkaar toegeworpen. Een Duitse stem roept: 'Is daar niet een priester ? Dat hij nadere, als aandenken aan deze nacht willen wij u een gedachtenis overmaken.'  Iets later vertoonde de Duitse officier met de wel erg Engels klinkende naam John William Anderson zich aan de overzijde van de IJzer. Anderson was majoor en bataljonscommandant van Ersatz Bataillon nr. 16, een onderdeel van de grotendeels Saksische 13e Gemischte Ersatz-Brigade van de IVe Ersatz-Division. Anderson was vergezeld door zijn ordonnans, die een in een deken gewikkeld remonstrans droeg. Dit religieuze object was door de mannen van Andersons' bataljon gevonden in de kolenkelder van de gasthuiskapel in Diksmuide waar het was verstopt door de voor het oorlogsgeweld gevluchte kloostergemeenschap van de gasthuiszusters van de Congregatie St. Vincentius à Paulo. Hij wou dit kostbare en nagenoeg ongeschonden object teruggeven aan de zusters en onderhandelde hierover met de inmiddels op de andere oever verschenen Guillaume 'Willy' Lemaire de Sart Lecomte, kapitein-commandant in het 1e Regiment Karabiniers. Die riep er Sabin Vendermeiren bij, een hulpaalmoezenier van de karabiniers die zich met een aantal brancardiers in een hulppost bij de zeepziederij - waar nu de IJzertoren staat - bevond. De IJzer was niet voldoende  bevroren om ze te kunnen oversteken en daarom wierpen de karabiniers een lang stuk touw over het dunne ijs. Andersons' ordonnans stopte de remonstrans in een linnen zak en de karabiniers trokken het kostbare kleinood zo naar de linkeroever van de IJzer. Na elkaar te hebben gegroet, verdwenen beide officieren en hun gevolg opnieuw in de respectievelijke stellingen. Even hadden de wapens gezwegen aan de oevers van de bloedrivier....