Morgen gaat de verfilming van Peter Jacksons derde deel van Tokiens 'Hobbit'-trilogie, 'The Battle of the Five Armies' in ons land in première. Hoog tijd om op deze blog even stil te staan bij John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973), filoloog, essayist en dichter. Met zijn werken als 'The Hobbit', 'The Lord of the Rings' en 'The Silmarillion' wordt hij terecht als de 'vader' van de moderne fantasy-literatuur beschouwd. Bij het uitbreken van de oorlog was Tolkien een briljante student Klassieke Filologie en Engels aan de prestigieuze universiteit van Oxford. Vrijwel onmiddellijk nadat hij in 1915 was afgestudeerd nam hij, net als de meeste van zijn vrienden, dienst in het Britse leger. Hij werd tweede luitenant in het 11e Bataljon van de Lancashire Fusilliers en belandde met deze eenheid op 4 juni '16 aan het front, waar zijn eenheid werd ingezet bij de Slag aan de Somme. Tolkien, die was opgeleid tot signaling officer kreeg op 14 juli zijn vuurdoop bij de mislukte aanval op Ovillers waar veel mannen van zijn bataljon niet door de Duitse prikkeldraadversperringen raakten en aan flarden werden geschoten door de Duitse machinegeweren.  Later zou hij hierover schrijven 'Vele jonge officieren sneuvelden bij bosjes...' Na twee dagen van bloedvergieten, keerde hij terug naar de tweede lijn waar hij een brief vond waarin werd gemeld dat een van zijn beste jeugdvrienden, Rob Gilson bij Bécourt was gesneuveld door een artillerievoltreffer.  De volgende week was Tolkien aanwezig bij de opnieuw grotendeels mislukte aanval van zijn  eenheid op de beruchte 'Schwaben Redoubt'. Opnieuw incasseerden de Lancashire Fusilliers zware verliezen... Op 27 oktober '16 - een dag voor zijn bataljon naar de Hel van Ieper moest vertrekken -werd hij doodziek met loopgravenkoorts gehospitaliseerd in Le Touquet. Toen zijn gezondheidstoestand verslechterde werd de ernstig verzwakte Tolkien op 9 november '16 naar Engeland overgebracht en kort nadien ongeschikt voor frontdienst bevonden. Hij zou de rest van de oorlog in hospitalen en Engelse garnizoenen doorbrengen.  In 1917 schreef hij 'The Fall of Gondolin', een verhaal dat hij kaderde in een groter project dat hij met de naam 'The Book of Lost Tales' bedacht. Na de oorlog werd de intussen tot luitenant bevorderde Tolkien eervol uit het leger ontslagen en begon hij een imponerende academische carrière uit te bouwen.

Alhoewel hij nooit expliciet over zijn gruwelijke oorlogservaringen heeft geschreven, heeft de Grote Oorlog een onuitwisbare stempel op zijn werk gedrukt. Zoals hij zelf ooit schreef waren ' tegen 1918 zowat al zijn vrienden gesneuveld...' Tolkien was een van de weinige overlevenden van zijn vooroorlogse vriendenkring. Van 'King Edward's College', zijn oude middelbarre school sneuvelden niet minder dan 243 oud-leerlingen. 141 Jongemannen van 'Exeter College' in Oxford lieten het leven in '14-'18.  Zijn goede jeugdvriend Geoffrey B. Smith met wie hij geregeld correspondeerde was op 3 december '16 aan gangreen bezweken, nadat hij 29 november ernstig gewond was geraakt door schrapnelkogels. George Cottrell was al in '15 als tweede luitenant in de Royal Garrison Artillery in Ieper gesneuveld. Ieper werd ook noodlottig voor Thomas 'Tea Cake' Barnsley, de als kapitein bij de Coldstream Guards diende en op 31 juli '17 werd gedood en Tolkiens neef Thomas Mitton, tweede luitenant bij de Royal Engineers, die op 24 december '17 sneuvelde. Hun dood maakte een grote indruk op de moeizaam herstellende Tolkien en dit zou in zijn latere literaire werk doorklinken. Scénes als de door Sauron en Saruman totaal vernietigde landschappen roepen meteen het beeld op van de Verwoeste Gewesten rond Ieper. De beklijvende tocht van Frodo en Sam door de 'Dead Marshes' (in 'The Two Towers') zou een perfecte beschrijving kunnen zijn van de slijmerige, met duizenden bomkraters bezaaide moddervelden rond Passendale in de herfst van '17....

Een voorproefje van 'The Battle of the Five Armies' ;

https://www.youtube.com/watch?v=iVAgTiBrrDA&feature=player_detailpage