Kans gekregen deel te nemen aan een mondaine nocturne in het MUKHA rond de tentoonstelling UNIVERSUM met een vrij representatieve voorstelling van het “universum” van Panamarenko.

Panamarenko (°1940) zou in het gewone leven Henri Van Herwegen heten, maar geef toe, met zo’n naam treed je het “universum” niet binnen. Dus de naam genomen van een Russische generaal uit de Koude Oorlog, dan ben je toch vertrokken?

                                                              


Het universum van Panamarenko speelt zich inderdaad grotendeels af in het universum zoals wij dat begrijpen. Voorbij alles. Denk aan de jaren 1960 – 1990, volle Koude Oorlog, Oost West, wedloop technologie met als inzet zowel vervaarlijke wapens als verovering van de ruimte. Maar ook de tijd dat de ogen open gingen op wat een andere wereld er wel zat aan te komen. Tijd van verovering op alle gebied.

En dan is daar in de Seefhoek, in de Biekorfstraat vlakbij Sint Jans Plein, een jochie met, zoals elke volksjongen van die leeftijd, een bruisend kopke. We zitten nog ruim voor de E-tijd, en kleine Roland droomt, zit boordevol ideeën, is gefascineerd, betoverd door die adembenemende wereld die hij, op zijn manier probeert te vatten. Luchtvaart, nee ineens ruimtevaart, supersonische auto’s, zeppelins, luchtschepen,  onderzeeërs en de bathyscaaf van vader en zoon Picard voor wie de bodem van de oceaan zelfs niet veilig is, het bruist allemaal in dat geniale kopke. Maar ook het wereld van de insecten, vooral de vliegende exemplaren, spelen in zijn hoofd, dat moet een  mens toch ook lukken.

Ik zei het al, elk normaal kind kent in meer of mindere mate die fascinaties, maar bij onze Henri blijft het daar niet bij.  Onze kleine Panamarenko is rotsvast beslist dat hij die geniale dromen, die fascinatie ook fysiek vorm moet geven en in de garage van hun huis in de Biekorfstraat gaat hij aan de slag met eender wat hij bij de hand vindt in de Seefhoek. En zo komt zijn universum tot leven. Een gedachte die bij een ander opgroeiend jochie een stille dood sterft maar dat hij, met eigen handen en vooral met grote verbeelding en een flink stuk ambachtelijkheid, vorm krijgt, tastbaar wordt.

En onze man lijkt er wel heel handig in, niet alleen in denken maar ook in doen. En zo ontstaat dat wonderbare universum van de Icarus uit de Biekorfstraat. Maar daar blijft het niet bij, zijn universum wordt al snel universeel opgemerkt, en dan vangt zijn verovering, zo niet van het heelal dan toch van  de wereld aan. Panamarenko wordt een wereldberoemdheid in de wereld van de assemblagekunst (what’s in a word?) En voor wie een beetje indringend naar zijn artefacten kijkt kan onmogelijk het element poëzie ontgaan.  

Ik zag in het MUKHA een reusachtige onderzeeër waarmee hij, samen met enkele vrienden, vanaf Antwerpen naar Nova Zembla zou varen. Ik zie in de passagiersruimte twee houten bankjes in fel blauw geverfd, voor de meereizende vrienden. En op de zetel van de “schipper” zie ik een klein kussentje, het is uiteindelijk lang varen tot Nova Zembla. Dat is voor mij pure poëzie. Natuurlijk heeft dat onderzeetuig nooit Antwerpen verlaten, zelfs geen water gezien, en die vrienden zijn ook niet komen opdagen. Maar dat is niet het punt.

Een gedachte, een bezieling, een fascinatie die jijzelf, met je verbeelding vorm geeft, body, tastbaarheid.

I had a dream…
Yes we can….
Mensen uit een totaal andere sfeer, die het niet bij een idee laten. En of dat dan goed of slecht afloopt, of die vlieger ooit van grond komt of dat er in Soweto ineens allemaal sociale woningen oprijzen of dat de Amerikanen die in de crisis huis en thuis kwijtspeelden uit hun miserie kruipen….   daar gaat het niet om.  Een droom, een gedachte en er iets mee doen.  De link met de wetenschap is niet zo moeilijk te maken. Eppur si muove.

Dat heb ik menen te zien in het MUKHA. Maar vraag mij nu niet hoe ik vanuit dat Universum de link leg naar kunst die in een miljoenenbusiness is verkeerd, vraag het mij niet, ik mis die link. Maar dat zal zeker aan mij liggen.

09-10-2014, 22:18 Geschreven door torfsherman  

(lees misschien eerst het vorige artikel)

Sta mij toe aan dit misschien wat wazige item over “de kunst” van Panamarenko, een persoonlijke misschien nog wazerigere (geen goed Nederlands) noot toe te voegen.

Het bijzondere van Pana is voor mij niet zozeer zijn indrukwekkende “oeuvre” op zich dat hij in die 40 jaar bijeenknutselde  -je moet het toch maar doen hoor- en waarmee hij de grote kunstwereld veroverde (grote tentoonstellingen in de hele wereld) maar het feit hoe zo’n man het doet en erin slaagt zijn geheel eigen wereld van ideeën, dromen, fascinaties tot tastbare expressie te brengen. Inderdaad, I had a dream en daar iets mee doen.

Natuurlijk is niet iedereen is zo “vormscheppend” aangelegd, maar iedereen heeft wel dit soort ideeën, dromen, tot wilde spielereien. We zijn in aanleg allemaal zonder uitzondering potentieel geniaal. Geniaal dan op één voorwaarde dat we met die spielereien iets DOEN. En dat kan van alles zijn. Toneel spelen, uw huis inrichten, uw lichaam tatoeëren, een politieke partij stichten, de paus vermoorden, uitwijken naar Nova Zembla of vibrafoon leren spelen… allemaal vanuit dat ene obsessieve idee. Want als je er niks mee doet… ja, dan ebt het weg, wordt het vaal en flou om tenslotte voorgoed te verdwijnen.
En word je: De man die elke droom het bos instuurde, tot hij geen enkele droom meer had… (Jules Decorte)

WELNU,

persoonlijk kan ik niet zoveel goed, ik ben in alles nogal half en half geniaal. Ik ben geen bezeten doorzetter, zeg maar. Maar ideeën heb ik wel. En veel. En gekke. Een continue stroom van invallen, connotaties, bijgedachten, analogieën, metaforen. Geen gedachte of ik maak er twee nieuwe gedachten bij.  Niks bijzonders, want dat doe jij ook. Maar ik vond nooit, en vind nog steeds niets beter dan die dingen warm en direct op te schrijven. En zo werd schrijven, veel schrijven bijna een manie, een passie. Decennialang op papier, nadien op de harde schijven van mijn diverse pc’s. Weinig reisfoto’s maar van iedere reis een kladboek dik reisverhaal.

En nu, na bijna drie jaar, vertoon ik verslavingsverschijnselen bij dat Bloggedoe rond die OPUS1932. ‘Maar waarom doe je dat nu allemaal’ vragen mijn vrienden me soms en dan heb ik geen ander antwoord dan: omdat “het eruit moet”. En of dat nu door velen gelezen wordt of door niemand, dat is niet het punt (zoals voor die onderzeeër het varen ook niet het punt is), ik heb de onweerstaanbare drang om mijn gedachten te vangen in schriftuur. Punt. Uit.

En meer is er echt niet aan de hand. Denk ik.
Dus toch ne kleine, gemankeerde Panamarenko, in het diepst van mijn gedachten?

Dan maar.

09-10-2014, 22:04 Geschreven door torfsherman  

            
Zomaar, even  tussendoor.....
 

08-10-2014, 22:47 Geschreven door torfsherman  

Eigenlijk

Ik wil het over de geloofwaardigheid van woorden hebben.

Stel:  Ik wil aan een dame mijn liefde verklaren. Nu zijn woorden erg volatiel en ik sta wel voor een probleem,
stel dat ik het meen met die verliefdheid, hoe ga ik dat geloofwaardig maken? 


  die situatie dus.

Zo kan ik haar direct fysiek te lijf gaan (bespringen) in de hoop dat ze mijn hormonale bokkensprongen voor liefde neemt. Quod non waarschijnlijk als ze voor 10 cent verstand heeft.

Ik kan haar ook een heel dure ring kopen of zoiets en dan zou ze het wel moeten geloven. Maar dan lijkt het er toch sterk op dat ik mijn geloofwaardigheid koop. En overigens: liefde noch geloofwaardigheid zijn een koopwaar.

Ik kan een aria onder haar balkon gaan zingen, maar deze Romeo-truc is definitief uit de mode. Dat zijn intussen truccen van de foor geworden. Dus ook niet.

Rest dus alleen nog de gepaste talige communicatie. De aanspraak van de lichaamstaal laten we even buiten beschouwing omdat die niet altijd even eenduidig is. Wat betekenen blozen of een staande erectie? Nee, ik moet het gezegd krijgen, met mijn eigen mond en woorden.

Dus sla ik mijn privé Van Dale open onder het trefwoord “Liefdesverklaring”. En dan is er keus tussen:

-          mag ik u mijn liefde verklaren? Helabas, we staan hier niet in de opera hé man.

-          ik bemin u (of je of jou), maar dat komt recht uit Conscience

-          probeer eens met: ik hou van u (of je, of jou), maar daar hebben Stijn Meuris en Noordkaap al een liedje mee gemaakt, dus cliché

-          ik ben verliefd op jou, dan riskeer je het antwoord “et alors…?”

-          ik ben dol (gek) op jou¸ ja maar een kind weet dat zo’n gekte overgaat

-          ik zie u (o, of o zo) graag: klinkt al beter, maar ’t is zo goedkoop, het ligt iets te gemakkelijk in een Vlaamse mond.

-          Dan kun je nog overschakelen op het Frans of het Engels of het Duits, maar zolang BHV (2007!) niet goed geregeld is zou ik bij het Vlaams blijven, het is geen moment om een teken van zwakte te tonen. Onverwijld.

Tot nu toe dus nog geen 100% voldoening gevende aanspraak voor mijn liefdesdrang.

De oplossing komt van een onnozel bijwoord. Je mag nog elk van de bovenstaande aanspraken gebruiken maar zet er gewoon “EIGENLIJK’ voor. (geen synoniem van feitelijk!)

“Eigenlijk, (korte pauze liefst) zie ik u graag”  (klemtoon op zie) BINGO!

Een machtig bijwoord dat ‘eigenlijk’. Wat voegt dat toe aan mijn platte rechtuit rechtaan bewering?

Eigenlijk connoteert een hele gedachtegang. Je zegt met dat ene woord: “kijk, ik voelde al wel zoiets, ik wist zelf niet goed wat het was, maar nu, op dit eigenste moment, dringt het tot mij door, dat het wel eens zou kunnen dat ik u graag zie”. Je suggereert dat je er daar ter plekke zelf met je neus wordt opgedrukt, dit is geen ingestudeerd nummertje, ik zeg nu echt wat in mij op dit ogenblik opkomt. En… een positieve respons van uwentwege zou in deze stand van zaken wel helpen.

Dat zit allemaal in dat onnozele “eigenlijk”.

Ga in volgende zinnetjes maar eens na wat eigenlijk aan die gezegden als bijbedenksel toevoegt:

-          Eigenlijk moest ik je nu op staande voet ontslaan  (maar ik doe het niet)

-          Eigenlijk, over wat zijn wij nu bezig? (onnozelheid, stop ermee)

-          Eigenlijk is het zot dat ik hier nog mee doorga. (maar ik ga toch nog even door)

-          Eigenlijk moesten ze niet alleen de islam maar alle godsdiensten buiten de wet stellen.
                       (ik geloof zelf niet wat ik zeg, ik wil alleen maar effect maken)    

-          Eigenlijk kun je mijn kloten kussen.  (ik mag er niet aan denken dat ze..)

06-10-2014, 17:56 Geschreven door torfsherman