Druilzondagochtend

Zondag 12 mei, druil, donker, koud, af en toe regen, overdadig wind…

Echt mei…

En wat doe je dan in je wanhoop?

Je zet de televisie aan.

En ik kom terecht in een oecumenisch bad. Op verschillende zenders zijn gelovige mensen doende, elk op hun manier, hun geloof in hun God te belijden.

Ik blijf bij drie van die gemeenschappen even hangen. Drie werelden.

 Nederland zingt

Bij de NOS kom ik via de EO onvermijdelijk terecht in het al jaren lopende programma: Nederland zingt op zondag. Een bomvolle grote kerk met allemaal blije gezichten van mensen waarop je zo leest dat ze net het Grote Licht hebben gezien en die dat met zijn allen expressief uitzingen. Heel opvallend: veel jonge mensen en heel schoon blond vrouwvolk. Niet direct een zwarte kousenkerk. “God die van je houdt zoals je bent” zingen ze met de armen in de lucht. Als ik God was zou ik ook van die mensen houden…  als ze zich ook deze namiddag en morgen enigszins gedragen…

   Sint Oda, virgo, begin 8ste eeuw


Ook bediend door de NOS beland ik bij de RKK (dat is de Roomse variant van het christendom, de katholieken dus). We staan voor een monumentale kerk ergens in Noord Brabant, in Sint-Oedenrode waar ze vandaag de opening van het Heilige Oda jaar vieren. De heilige Oda, vertelt ons de pastoor enthousiast, was een Schotse prinses die met een heel verhaal en veel mirakelen eromheen, in 713 haar leven gaf voor haar geloof. 1300 jaar geleden, dat moet in Sint Oedenrode (en in Neerpelt) gevierd worden. En dan legt de pastoor uit dat Oda ons vandaag nog de weg toont, Oda heeft het ons voorgeleefd hoe wij, en ook het kabinet Rutte II,  het vandaag moeten doen.   De wollige dons op het verhaal is vandaag blijkbaar weer heel goedkoop. Gebeitelde zinnen, herkenbare frasen.  Maar die pastoor meent het echt zo goed...

 
  Agios

En dan nog eens bij de VRT de kerkdeur opengestoten. Daar kom ik terecht in Schaarbeek in de Kerk van de Georgische Parochie van de Heilige Nino. Ik ben bij de Georgische Orthodoxe Gemeenschap van Brussel. Kleine ruimte, ook helemaal gevuld met veel jong volk, de meesten in klederdracht. Een in brokaat gewikkelde baardige patriarch die voorgaat (deurtje in, deurtje uit) en vooraan een koor bestaande uit vier vrouwen en twee mannen dat op onnavolgbare wijze polyfoon hymnen zingt en reciteert in een mij volslagen onverstaanbaar Georgisch. Maar onmiddellijk voel je hier het sacrale domineren, in de gewaden, in het decor, in de muziek, in de ernst. Agios is het enige woord dat ik snap maar dat blijkbaar de hele sfeer domineert. Niks blijheid hier, niks God die mij goedvindt, geen mirakuleuze maagd, gewoon ontzag, ineenkrimpen voor de mysterie.

Als ik mag kiezen… dan is mijn keus snel gemaakt.

Jij ook?

Verder nog een prettige zondag.

12-05-2013, 16:46 Geschreven door torfsherman  

Karakter

Iets wat ik mij al lang afvraag is waarom het begrip karakter, zo veelvuldig in ons dagelijks taalgebruik voorkomt en dat in de neurowetenschappen (de wetenschap die het menselijk brein ontrafelt) dat woord amper voorkomt.   

En, toch is het (naast schoon/lelijk en slim/stom) de eerste norm waarop wij onze medemens kwalificeren. “Een slecht karakter” is toch zowat het meest negatieve wat je van een mens kunt zeggen. Maar wat in godsnaam is een karakter?

Gewoon drie vraagjes:

1. hebben de neurowetenschappers met hun fMRI-apparatuur in ons brein al de locatie gevonden waar zij het karakter van een mens situeren? En hoe verhoudt zich onze hormonale huishouding tot ons karakter?
2. hoe verhouden zich onze vrije wil en ons karakter? Kan een mens iets doen aan zijn karakter? In onze jeugd moesten wij toch ons karakter vormen?
3. waaraan zou jij je karakter eerder toewijzen: aan je genen en dan is een karakter voorgegeven, of aan al je omgevingsfactoren (opvoeding, het leven, cultuur enz.) en dan heb je er ook niet direct voor gekozen?

Ik heb voor geen van deze drie in se simpele vragen een antwoord.

Tenzij dat het allemaal wellicht nog oneindig meer ingewikkeld  dan die stroom aan gepopulariseerde wetenschapsvoorlichting ons probeert uit te leggen?

En toch vind ik het antwoord hierop uiterst belangrijk: zolang we hierover geen uitsluitsel hebben kunnen we verder geen zinnig woord zeggen over goed en kwaad, over schuld en onschuld, over persoonlijkheid, identiteit en ethiek.

Even terug naar mijn vorige Blog over mijn half uurtje narcose.

In dat ene half uurtje had ik van al dit soort vragen ook geen last….

Om nog maar eens Toon Hermans te citeren:

“Niet denken is beter dan denken, denk ik”.

  en wat jij ervan kozijn chimp?

11-05-2013, 09:54 Geschreven door torfsherman  

Zijn en Niet-Zijn

Gisteren,  dagje in ziekenhuis, klein inwendig onderzoek, wel onder volledige narcose (maximum half uurtje).

Probleemloos gebeuren. Maskertje op, klein wit flesje met inhoud, floep weg, en half uurtje later, floep terug.  Niks gebeurd.

En toch, wat een ervaring ! (heel uitzonderlijk gebruik ik het uitroepteken)

Zo, kan ik me voorstellen dat doodgaan en dood zijn moet voelen. Niets dus, le néant complet. Het volledige niets.  

Je komt terecht in een compleet andere zijnsmodus, een modus van er (even) niet zijn.

Het is alsof je levensloop even op pauzeknop ging. Er wordt dat half uurtje niets aan je leven afgedaan of toegevoegd. Alles aan jou valt stil. Jij valt stil. Je bent even uit de wereld.

Vooral het wegvallen van elke vorm van (zelf)bewustzijn blijft nu hangen. Je denkt niet meer, je voelt niet meer, je herinnert niets meer, kortom je bent er een poosje niet bij. Je bent even “uit het leven gestapt”. De wereld mag in dat poosje vergaan, het is niet aan jou besteed. 

En dan dacht ik: zo moet dus dood zijn zijn. Niets. Zelfs geen leegte. Gewoon niet zijn. Achteraf gezien een zalige toestand  alhoewel je je ook dat niet bewust bent. Maar zo heel kort gewichtloos bestaan, niets dat drukt, niets dat bekommert, alleen leegte. Waarom bang zijn van de dood?

Is leven dan zo’n marteling?

Zeker niet, maar we realiseren ons toch niet helemaal wat een permanente druk je actieve brein op je bestaan legt. Op elk ogenblik sleep je ongeveer de hele kosmos mee, zelfs in je slaap blijft dat brein je achtervolgen in je dromen. Nooit complete rust. Illusie dat je sluimerend geheugen, dat zijn je niet geactiveerde herinneringen, niet drukt.

Ah, zullen een paar bezoekers zeggen, dan moet jij dringend eens in meditatie gaan.

Geprobeerd, enkele keren, niks voor mij, nooit gelukt. Ik krijg dat brein niet tot stilstand, dat floept altijd ergens waar, men zegt, dat het niet mag gaan. Maar het gaat.

En nu is er die anesthesist die met een wit flesje, mijn complete breinactiviteit uitschakelt, (op een flauwe puls na  die mijn hart nog zachtjes aan de klap houdt), ineens ervaar ik dat zalige er-niet-zijn. Ongelukkige uitdrukking, ik ervaar gewoon niets.

Is dit nu geen al te pessimistische gedachte op zo’n mooie Hemelvaartdag?

Ik vind zelf van niet.

Wèl een aansporing om zo nu en dan eens te proberen, die globale denkdruk in pauze te zetten, het zal je nooit helemaal lukken hoor, en dan in te zoomen op die enkele bewustzijnselementen die je het dierbaarst zijn. Die lieve gedachten.

Dat heet dan wellicht gelukkig zijn.

09-05-2013, 00:00 Geschreven door torfsherman  

07-05-2013, 17:21 Geschreven door torfsherman  

07-05-2013, 17:13 Geschreven door torfsherman  

Geloven

Ik kom nog even terug op Frans de Waal, de Nederlandse primatoloog (een kenner van de primaten, de mensapen zeg maar) die, voortgaande op zijn jarenlange waarneming van die dieren, durft concluderen dat niets menselijks die dieren vreemd is, en dat bijvoorbeeld onze zo geroemde humane moraal in aanleg duizenden jaren ouder is dan onze soort.  Altruïsme, solidariteit, compassie, rechtvaardigheidsgevoel, empathie noem het maar op, hij heeft het bij zijn vrienden allemaal weergevonden, vooral bij de chimp en de bonobo.

Op één uitzondering na dan.

En dat is het (voorlopig nog?)het exclusief menselijk vermogen om te geloven in verhalen die hij zelf verzonnen heeft. En zich naar dat geloof ook consequent te gedragen. Onze tomeloze verbeelding dus als de meest verrukkelijke van alle menselijk vermogens. Hieruit putten wij ons vermogen kunst te produceren, verhalen te vertellen, een God, een hemel en een hel te bedenken.

En het is mij de laatste dagen opgevallen in hoeveel soorten verhalen wij mensen ons installeren en ons goed voelen (naast den Beerschot… natuurlijk).

 

Nordic Walking, je weet wel dat gedoe met die twee stokken en die obligaat afgrijselijke outfit daarbij. Nu is dat Nordic Walken een heel verhaal, een heus niet zo eenvoudige techniek, een gecoördineerd bewegen van romp, heup en schouders. Maar ik zie zoveel wandelaars mijn fietspad kruisen met zo twee  Nordic stokken (ze hebben in den Aldi al in aanbieding gestaan aan 14 euro) bij zich in de overtuiging dat ze alleen daardoor al aan het Nordic walken waren. De ene oude walker gebruikte de stokken gewoon om recht te blijven, de volgende sleepte te stokken achter zich aan en een derde had ze gewoon over zijn schouders gelegd. Allemaal Nordic Walking. A matter of belief.

  Past maar op gij....

Actie 12-12 Voor de slachtoffers van de oorlog in Syrië. Ik kan toch niet roerloos toekijken bij dat baldadig regime van die Assad en die kindjes in die kampen daar. Ik heb dan ook prompt 25 euro gestort op 12-12. Dat zal dien bandiet van een Assad leren. En dat het meteen een lesje weze aan alle dictators ter wereld. ’t Kan te ver gaan…  dit is mijn laatste waarschuwing.

Het Heilig Paterke van Hasselt. Een kennis van een Limburgse kennis die geheid bij een zware match van R.C. Genk een kaarsje aanstak voor het Heilig Paterke, kaarsje dat bij een  0-2 achterstand prompt gedoofd werd (zotte kosten). Of een andere goede vriend die steevast op paasdag zijn pardessus (prachtig woord!) in de kast hangt om die er op Allerheiligen weer uit te halen. De kou die zich schikt naar de kerkelijke feesten.

Dat kunnen geloven, onze meest verrukkelijke, liefelijke eigenschap.

Inderdaad. Wat zou het leven, zonder zijn?

06-05-2013, 18:41 Geschreven door torfsherman