(een katholiek stukje)
Eerder al verwees ik naar het dubbeldik eindejaarsnummer van de Groene Amsterdammer (een volle kerstvakantie spannende lectuur) Thema voor dit nummer: de leugen, de fraude, het gesjoemel, het ritselen, het gefoefel, oneerlijkheid, onwaarheid, bedrog, corruptie en hoe wij ons onbewust in die cultuur hebben geïnstalleerd. Aanleiding was natuurlijk het fenomeen van de overal opduikende klokkenluiders die als hedendaagse Robin Hoods deze onwereld te lijf gaan.
Het thema komt vanuit vele invalshoeken in beeld. Valt er zonder leugen, met de waarheid en niets dan de waarheid wel te leven? En quid als wantrouwen en scepsis een basisinstelling worden? Moeten alle non dits boven tafel? Nee toch?
In dit verband wordt ook Gerard de Korte (58) bisschop van Groningen aangesproken op het typisch katholieke sacrament van de BIECHT. En of dat sacrament waar de rekkelijke omgang met waarheid en de leugen een instituut is, niet neerkomt op een banalisering van het kwaad? Even langs de biechtstoel, penitentietje, kruisje en alles is weer als voorheen. Een witwas fabriek. Zo kan ik ook eerlijk zijn.

Ik neem jullie even mee langs het warme denken van bisschop de Korte.
Inderdaad, het katholieke denken wordt vaak geassocieerd met: je moet van alles en je mag niks. Wat daaraan het erge is, is het ontstane onvermogen de katholieke ethiek positief voor het voetlicht te krijgen. En zo raakt het kerkelijk spreken van geen kanten meer het hart van de mensen. En daar gaat het nou juist om.
Paus Franciscus (zijn Buona sera sorelle fratelli bezorgde hem voor Time de titel Man van het Jaar) zet direct de toon: een kerk die barmhartigheid voorop zet, mede als basis voor tolerantie. Voor mij zegt de Korte is de verzoeningstraditie een van de mooiste aspecten van het christelijk geloof. Mild zijn voor elkaar. De misbruikers van kinderen in onze kerk hebben vreselijke dingen begaan, maar ze zijn ook gedemoniseerd, ontmenselijkt.
Een wezenlijk christelijke notie is dat je altijd probeert solidariteit op te brengen met degenen die falen, niet om het goed te praten, maar om te voorkomen dat je ze ontmenselijkt.
Wie zonder zonde is
. het zou ook voor mij (opus1932) een goede reden kunnen zijn om mij als christen te bekennen. God (hun God) houdt de weg naar Hem altijd open, zo illustreren zij de onvoorwaardelijke liefde.
Bisschop de Korte vervolgt: Wat betekent nu juist zonde. Direct denken mensen aan een seksuele aberratie. Zonde, zowel in het Hebreeuws als in het Grieks, betekent letterlijk dat je je doel mist. Een pijl die langs zijn doel scheert. Een misser. En wat is dat doel in christelijke termen? Dat is gewoon het dubbelgebod van de liefde, voor God en voor de medemens. Zo simpel is dat.
Met de zonde beschadigde ik het sociale weefsel zoals onze kerk dat voor ogen heeft. En dus zul je daar voor boeten.
En hier komt de Korte met een prachtig verhaal:
Wist jij dat het word BOETE in het Nederlands een term uit de visserij is: na elke visvangst zal de visser niet nalaten het net te boeten. Het net te herstellen en weer goed voor gebruik te maken. Het woord vinden we ook terug in een ander vak: de ketellapper moest de ketel boeten, weer heel maken. Weer ketel maken.
Herinner die andere rijkdom van het katholicisme, het veelvuldig omgaan met symbolen en rituelen. Dus bekijk dat sacrament van de biecht als een gewijde symbolische handeling. En bekijk de boete die bij de biecht hoort niet als drie straf-weesgegroetjes, maar als een claim om het geschonden maatschappelijke weefsel naar best vermogen te herstellen.
Bisschop de Korte besluit zijn pleidooi pro het katholieke denken: Natuurlijk hebben andere religies andere verdiensten, maar in de riten en symbolen van de katholieke mis vieren katholieken hun geloof. Zij zijn minder voor het theologisch uitdiepen van de grote waarheden in intellectuele debatten. Dat is typisch protestants. Katholieken zullen dat niet gauw doen. Die zijn meer van het vieren, mede vanuit de gedachte de God te groot is om rationeel te vatten
Valt me zo te binnen waarom, minstens in het verleden, Vlaanderen een stuk katholieker was dan Nederland. Meer onze aard. Biecht inbegrepen.
09-01-2014, 00:00
Geschreven door torfsherman 
|