De Kleine Trommeljongen (*)

Ik ga naar Bethlehem param pampam pam
en sla mijn trom voor Hem, param pampam pam
Want voor de sterre scheen, param pampam pam.
is plaats voor iedereen param pampam pam
ram pam pampam ram pam pampam.
Jezus de koning kwam param pampam pam
in de stal param pam pampam param pam pampam

En Maria zei: param pampam pam
Je slaat je trom zo blij, param pampam pam
En kijk, mijn Kindje lacht, param pampam pam
Het heeft op jou gewacht,param pampam pam
ram pam pampam ram pam pampam.
Sla je trommel maar, param pam pampam
in de stal param pam pampam param pam pampam

En hij sloeg de trom param pampam pam
het werd al stil alom, param pampam pam
de engelen waren heen, param pampam pam
ook de herders een voor een param pampam
ram pam pampam ram pam pampam.
Maar hij sloeg de trom param pam pampam
in de stal param pam pampam param pam pampam

(*) Melodie : http://www.kindengeloof.nl/kerst2002.html

* * * * * * * * *

(Opmerking; bede via bovenstaande link de melodie van dit stapliedje op te vragen, en die laten opstaan terwijl U verder leest. Verre van mij om in de Heer Rondas een kleine trommeljongen te zien (integendeel, hij is een zeer grote meneer!) was het mijn bedoeling een martiale sfeer te scheppen, die gaandeweg bij het lezen, steeds dreunender in de hoofden zou weergalmen) Komt daarbij, zoals in de Bijbel, dat Jahweh de stad spaarde omwille van die éne Rechtvaardige, wij de VRT voortaan met andere ogen willen bezien. De genezing van een doodziek lichaam moet toch ergens beginnen!

Bevreemdende Waarheden

 Daarmee komen we uit bij een bevreemdende en voor sommigen beangstigende waarheid. Er zijn namelijk vele redenen waarom de meeste Vlamingen in het Belgische staatsverband zouden willen blijven. Die redenen gaan samen met enkele voorwaarden die voor die Vlamingen moeten vervuld worden, voorwaarden die passen in het beeld van het ideale België dat ook de gematigde Vlaming zich voorstelt.

 Het is ten eerste een België van de reciprociteit. Wat de een mag, mag de andere ook. Wat de andere niet mag, mag de ene evenmin. Het huidige kiesdisdrict Brussel-Halle-Vilvoorde komt voor het ogenblik niet tegemoet aan deze voorwaarde, want Vlamingen in Waals Brabant hebben niet dezelfde kiesrechten als Franstaligen in Vlaams Brabant. Dat euvel gaan we aanpakken.  Het is ten tweede een België van de federale loyauteit, de Bundestreue. Daarin past het respect voor de integriteit van de andere gewesten. De oorlog van de Franstaligen tegen de Vlamingen (een uitdrukking van Wilfried Martens) past daar niet in. Zij willen de basisstructuren van het unionistisch federalisme herzien, de taalgebieden in vraag stellen, de grenzen poreus maken. Maar goed, we gaan de Franstaligen ervan overtuigen dat ze daarmee de idee België ondergraven, en ook dat gaan we herstellen. Het is ten derde het ideale België van transparantie in de transfers. Wij Vlamingen willen solidair zijn, en zelfs gul, maar we willen wel graag weten in welke mate en langs welke kanalen we bijdragen tot het herstel van het economische en sociale weefsel van Wallonië. We willen ook graag een antwoord op de redelijk normale vraag hoe het komt dat die weefsels maar niet hersteld geraken. Dat klinkt allemaal zo redelijk dat ook de Franstaligen daarvan de redelijkheid zullen inzien. Als die drie voorwaarden vervuld zijn, dan is België eigenlijk wel de moeite voor de Vlamingen.

 Welnu, en hier komt dan de bevreemdende waarheid: precies de redenen die het Belgische staatsverband voor ons de moeite kunnen maken, zouden wel eens de redenen kunnen zijn waarom de Franstalige Belgen juist niet in zo’n staatsverband zouden willen blijven. Wat de eerste voorwaarde van de reciprociteit betreft, ook wat betreft de taalwetten, zijn de Franstaligen zo zwaar verwend door het verleden, door de isolatie in het eiland Brussel, en door de status van het Frans als internationale taal van de diplomatie, dat het psychologisch van hen teveel gevraagd is om hier reciprociteit te betrachten. Zij bevinden zich nu eenmaal in een toestand van altijddurende psychologische meerderheid.

 Wat de tweede voorwaarde, die van de federale loyauteit betreft, gaat het ook hier weer om een hoge psychologische drempel. De Franstaligen zitten nog in de fase van de verbazing van Jules Destrée in 1912: Sire, ils (les Flamands) nous ont volé la Flandre… Hoe zouden ze de volle implicaties van zelfs maar het onvoltooide federalisme kunnen accepteren? In Le Soir lees je voortdurend reacties van mensen die stomverbaasd zijn dat er zoiets als een Vlaanderen bestaat dat niet ten volle hun idee van België dekt… Wat mijn derde punt betreft waarom als het opgelost geraakt, de Vlamingen in de meerderheid in België zouden willen blijven maar de Franstaligen niet, namelijk de transparantie in de transfers: dat is volledig uitgesloten. Vlaanderen werd twintig jaar geleden gehaat omdat het gaf, vandaag wordt het gehaat omdat het erbij nadenkt terwijl het geeft.  Om al die redenen speelt voor de Belgische staat als geheel de oude spelregel van indertijd de splitsing der partijen: kunnen de Franstaligen dan echt niet meer de baas zijn, dan trekken ze eruit. Zij zijn de onomfloerste separatisten. Voor dit hypocriet separatisme deinzen de Vlaamse poltici telkens weer terug.

Een voorlopig besluit, met een voorspelling en een raadgeving aan de Vlaamse onderhandelaars

 Om de Franstaligen gerust te stellen moeten de Vlamingen nu al een tijdje  “vertrouwenwekkende signalen uitzenden”, wat Wetstraatees is voor “als teken van goede wil voorafgaande toegevingen doen” (waardoor er achteraf natuurlijk niet meer onderhandeld hoeft te worden, denk aan het geld voor het Franstalig onderwijs bij het begin van Paars in 1999). Die signalen zouden dan ook meteen aangeven hoe de Vlamingen de finaliteit van de staatshervormingen zien, want de Franstaligen, “ongerust” als ze zijn, willen weten waar we nu voor eens en altijd willen uitkomen.  

 Een federale kieskring is zo’n signaal. Of samenvallende verkiezingen. Of een paritaire senaat. Of gewoon de drie burgemeesters benoemen. Of gewoon alle Franstaligen in heel Brussel-Halle-Vilvoorde inschrijvingsrechten toekennen. Of sans conditions préalables 500 miljoen Euro per jaar méér aan Brussel geven. Dan pas gaan ze met gerust gemoed onderhandelen. Dat is evident een valstrik waarin we niet moeten trappen. We zijn namelijk al wel vaker aan dit stadium toegekomen. Maar ernstig nu: na de grendelgrondwet van 1970 – en we hebben nu gezien waartoe die heeft geleid – kan je toch niet nog méér “gerustgesteld” willen worden? Dat van die geruststellende signalen is nu al meer dan drie jaar niets anders dan holle retoriek die moet maskeren dat men geen vin wil verroeren. Dat helpt allemaal precies zoveel als het vragen van een generaal pardon, namelijk niets.

 De les uit al het voorgaande zou moeten zijn: de Franstaligen willen het scenario van 2007, weliswaar met een beetje vertraging, en met wat meer discretie en verstand, graag herhalen. Als volleerde va-banquespelers durven ze het wel aan om de Vlamingen opnieuw aan een stress-test te onderwerpen. We zagen na 13 juni dat men zowel aan Franstalige kant als in de Vlaamse regimekranten eventjes heeft geprobeerd om met De Wever hetzelfde spel te spelen als indertijd met Leterme: ze willen eerst nog wel eens zien of De Wever in staat zal zijn om compromissen te sluiten… Volgens Delpérée, de CDHer die de uitdrukking parfum de crise in Vlaanderen bekend heeft gemaakt, moet De Wever eerst federalist worden. Het is weer de Vlaming die moet veranderen, en dan zullen we zien. Bart de Wever zou er goed aan doen, gezien de ironische aard van het compromis, en gezien het lot van zijn voorgangers, om daar allemaal niet op in te gaan.

 Wat Leterme in 2007 en 2008 wel een paar keer geprobeerd heeft maar slechts op halfslachtige wijze, en telkens met de bedoeling terug te komen (waardoor ze nog meer met hem konden lachen), dat zal De Wever op een geloofwaardige manier moeten doen – zodanig dat Milquet het dit keer ook echt gelooft. Hij zal de pseudo-onderhandelingen op een geloofwaardige manier moeten opblazen om nadien op een geloofwaardige manier terug te kunnen komen, waarschijnlijk na verkiezingen binnen het jaar en na een nog grotere overwinning dan vorige maand.

Verontrustende signalen

Dames en heren, beste vrienden, ik besluit.

 Omwille van al het voorgaande stel ik voor dat we ermee ophouden geruststellende signalen naar die mensen uit te zenden. Integendeel, de Franstaligen zitten nog altijd in een psychologisch stadium waarin het voor hen en voor ons beter zou zijn dat ze juist verontrust worden. Dat kan gebeuren door bij elke onderhandeling volgende punten systematisch op tafel te leggen.  

 Mijn eerste verontrustend signaal (eigenlijk slechts een voorafgaand waarschuwingssignaaltje)  is de eis van een democratische zetelaanpassing in het parlement. Zoals de zaken nu staan heeft de Parti Socialiste genoeg aan 34.405 stemmen om een zetel te halen in Wallonië, de N-VA moet er 42.059 halen in Vlaanderen. Dit verschil wordt door niets gerechtvaardigd.

 Het tweede verontrustend signaal aan de Franstaligen is, dat we minstens een zekere vorm van Cartesiaanse logica van hen verwachten in het probleem van de bipolariteit en de pariteit, want daar hinkt hun denkvermogen toch wel een beetje. Ze zijn al niet doués pour les langues, en nu dit nog… Pariteit in de regering is een Franstalige eis geweest die voortkwam uit minoriseringsangst. Vanaf de grendelgrondwet van 1970 hebben ze die pariteit verkregen. Het gaat om een pariteit tussen taalrollen, niet tussen gewesten of gemeenschappen. We blijken wat dit betreft dus toch wel degelijk met zijn tweeën te zijn in deze staat. Mijn voorstel is zo logisch als een klontje: geen pro-Franstalige pariteit in de regering zonder pro-Vlaamse pariteit in de institutionele indeling van dit land. Pariteit in de regering, maar dan ook in de principiële bicommunautariteit, de principiële tweeledigheid van de staat België. Weg met de evenwaardigheid van de drie gewesten. Het statuut van Brussel moet nu worden herzien.

 Mijn derde onrustwekkend signaal vloeit voort uit de tweede: afschaffing van alle grendels. Voor 2007 besefte het publiek gewoon niet dat Vlaanderen totaal afgegrendeld is en dat de democratie in feite niet meer speelt. Eind 2007 kwam dat besef al wat dichterbij. Vandaag, na het misbruik van de splinterbom die de alarmbel is, weet en ziet iedereen het. De volgende vraag is dan, of men het leuk vindt, om als een gevaarlijke diersoort in een ondemocratische consensus- en compromiskooi te worden opgesloten. Deze grendels dienen duidelijk niet meer tot bescherming van een Franstalige minderheid (dan zou men ze eventueel nog in overweging kunnen nemen) maar tot blokkering van een meerderheid, die men dan probeert wijs te maken dat dit een moderne vorm van democratie is. Een ander gevolg van deze regeling is dat het parlement buitenspel wordt gezet, niet alleen door de macht van de partijvoorzitters, maar omdat in dit systeem inderdaad alles in de regering en zelfs in de zogenaamde kern op voorhand moet onderhandeld worden. In de bestaande afgrendeling zit geen enkel gaatje. Dat heeft men ons met genoegen ingepeperd bij de mislukking van de stemming tot splitsing van BHV. Deze splinterbom zal nog lang rondtollen. Ik kan mij eigenlijk niet voorstellen dat een machtspoliticus daarmee kan leven. Het gevolg is in elk geval dat de Grendelgrondwet stilaan zelf in vraag wordt gesteld en voorwerp wordt van politieke actie.

 Maar het volstaat natuurlijk niet om alleen onrustwekkende signalen uit te zenden. Wat we nodig hebben zijn punten waarop we klaar aangeven dat we daarop geen compromissen meer zullen sluiten. Pasmunt hebben de Franstaligen al gekregen, onder de vorm van onze financiële solidariteit. Een beetje moeilijker onderhandelen dan, maar dat is de schuld van de voorgaande compromissensluiters. Maar van nu af aan doen we dat dus niet meer. Tegenover die gulle, concrete, in duizelingwekkende cijfers uitdrukbare solidariteit van ons staan dan gewoon de nog niet gerealiseerde punten van de Vlaamse Resoluties van 1999. Die zijn voorlopig radicaal genoeg. Iedereen begint ze stilaan te kennen, dus hoef ik ze hier niet nog eens op te sommen.  In concreto wil dit zeggen dat, hoezeer het ons ook spijt, de zogenaamde solidariteit mee in de waagschaal moet. Het heeft geen zin om dure eden te zweren zonder dit ultieme middel te willen of te durven inzetten.

Dames en heren, beste vrienden,

De essentie kan nog het best samengevat worden in het volgende, iets waarvoor u misschien gevoeliger bent dan andere mensen. Er loopt een breuklijn door Europa. Ze deelt niet alleen Europa, maar evengoed België in tweeën, van Moeskroen tot de Voer. Ze volgt de binnen-Belgische grens. Ze is mentaal, politiek, en historisch gegroeid. Ze is ook structureel en economisch. En ze is economisch omdat ze mentaal is. Ten noorden van die breuklijn, die toevallig ook de lijn van de barst door België is, ligt Vlaanderen. Vele krachten, zeker ook financiële, willen ons ook geografisch doen aanleunen bij het Zuid-Europese systeem. Als men daarin slaagt zal dat ten koste gaan van de welvaart en het welzijn van de Vlaamse bevolking. Ik zeg niet dat men over die breuklijn heen niet kan samenwerken, maar ik zeg dat de geschiedenis heeft bewezen dat zulks zeer moeilijk is binnen hetzelfde staatsverband. België heeft de laatste tijd nog niet veel anders gedaan dan zich bezig gehouden met het lijmen van die tweedeling. Vruchteloos zoals blijkt.

De breuklijn ligt zo erg vast omdat ten noorden en ten zuiden ervan historische continuïteiten spelen. Elk van deze gebieden heeft zo zijn eigen pad-afhankelijkheid – een term voor de keuzes die je na elke periode in je eigen geschiedenis nog overhebt: telkens afhankelijk van het voorgaande. Wat sinds 2007 is gebeurd, heeft bepaalde wegen naar een herstel van het federalisme afgesloten. De Belgische pedagogische methodes om de barst in de geesten te herstellen zijn definitief mislukt. Er is geen weg terug. Maar anderzijds is er ook zoiets als de wet van de inertie, van datgene wat is, dat uiteraard meer houvast biedt dan wat nog moet komen. Hoe doorbreek je de hardnekkigheid van het ancien regime? Met nog andere woorden: hoe maken we van die breuklijn een echte confederale grens? Want eenmaal dat is gebeurd, ligt de weg open voor totaal andere, nieuwe mogelijkheden en uitdagingen, voor nieuwe vormen van confederaties met andere aangrenzende regio’s.

De Nederlanden wenken.

Dat is de taak en de uitdaging van vandaag, voor overmorgen 11 juli 2010

(SLOT)