.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

En  nu?

De deur staat al lang niet meer op een kier : ze staat wagenwijd open en moet alleen nog dichtgeklapt worden. Het probleem voor Vlaanderen zit in dat dichtklappen : bevinden wij ons dan aan de zijde bij de andere onafhankelijke staten, of is de deur voor onze neus definitief dicht geslagen.

Dit is de bedenking van Digitalia, bij het lezen van onderstaande hoopvolle boodschap van Gerolf Annemans…

*********************

BRUSSEL

zaterdag  4 september  2010 

De afgelopen zomer heb ook ik tachtig dagen zonder al te veel buitenlandse of andere vakanties gewerkt aan een boek dat ik liefst nog voor de boekenbeurs zou uitbrengen. Een boek dat ik ook liefst onder de titel “De Ordelijke Opdeling van België” zou uitgeven. Twee keer O, of O2.  Onafhankelijkheid is immers zuurstof. Een project. Een toekomst voor Vlaanderen. Het is nodig. 

De Belgische meerwaarde die al onder Schiltz (dixit hemzelf) niet meer bestond, is nu ook in de hoofden van de laatste “believers” in ijltempo aan het verzwinden. Om zich in televisiestudio’s te blijven distantiëren van het Vlaams Belang, schermt Bart De Wever nog wel altijd krampachtig met het feit dat hij geen “revolutionair” is. En dat er in Vlaanderen anderen zijn die de chaos en de splitsing van België wensen. Weliswaar heeft hij dat massaal aantal stemmen inderdaad verdiend door aan de in hoofdzaak nog altijd “brave” Vlamingen te beloven dat hij België zou hervormen en dat hij België zou “doen draaien”. Het is zelfs zijn goed recht om (goeddeels tegen beter weten in) een meerwaarde - al was het maar een electorale meerwaarde voor hemzelf - te blijven zien in de Belgische structuren. Maar hij moet ophouden met politieke concurrenten die die meerwaarde niet meer erkennen motieven toe te dichten zoals “revolutie” of “chaos”. Er is een Ordelijke Opdeling mogelijk. Al zal daarvoor machtspolitiek en doortastendheid nodig zijn: die hoeven niet te leiden tot chaos.  Ik spreek dan voornamelijk over Brussel, dat uiteraard niet eenvoudig is. Maar diep in zijn binnenste weet Bart De Wever dat onrust kweken rond een visie inzake de splitsing, onzin is. Althans dat hoop ik voor hem.

Immers. In de felle woorden die de afgelopen twee dagen – vooral langs Franstalige kant – zijn gevallen kan men als scherpe waarnemer goed aanvoelen dat met het einde van België aan Franstalige kant volop rekening wordt gehouden en dat het niet enkel meer een dreigement is aan de Vlamingen gericht, maar een project waarvan de onvermijdelijkheid nakende is. Iets dat zij in de Parijse salons al duchtig aan het voorbereiden zijn. Langs Vlaamse kant moet dus geen tijd meer verloren worden, maar moet dringend  het uiteenvallen van België voorbereid worden.

Wat in de laatste woede-uitvallen van de PS (Moureaux, Onkelinx en zelfs ultiem Di Rupo) steeds meer duidelijk wordt, is dat zij voor Wallonië en Brussel (“les Wallons et les Bruxellois”) beweren te spreken en te handelen.  Ook en misschien wel vooral als zij over het einde van België (Plan B etc.) spreken.  

Het lijkt mij nuttig dat Vlaanderen van zoveel mogelijk fora, vooral internationale fora, gebruik zou maken om het huidig gemeenschappelijk en tweetalig bestuur van Brussel te onderstrepen. De internationale gemeenschap zal wanneer België uiteenvalt erkennen dat dit moet gebeuren langs de bestaande gewestgrenzen. Brussel is (helaas!) een derde gewest. Maar een Waalse enclave in Vlaanderen zal nooit erkend worden, zeker niet als voldoende duidelijk blijkt dat dit weliswaar een overwegend Franstalige, maar geen Waalse enclave is. Reden ook waarom in die laatste Belgische akkoorden geen afbreuk mag worden geduld van de taalgrens bij een slecht akkoord over BHV, maar ook niet van de tweetaligheid der instellingen in Brussel, iets wat nochtans wel op tafel ligt momenteel in de paketten van De Wever inzake BHV.

Internationaal het beeld laten ontstaan dat Wallonië en Brussel omwille van de taal samen horen mag absoluut niet geduld worden. 

Wat de toekomst van Brussel betreft na het uiteenvallen van België.

Zoals ik het zie, verloopt het ontbindingsproces in 2 fasen. Een soevereiniteitsverklaring in het Vlaams Parlement en pas daarna een onafhankelijkheidsverklaring (annex constituante en stichting van de Vlaamse staat). Wanneer Vlaanderen zijn soevereiniteit uitroept, oefent het zijn extern zelfbeschikkingsrecht uit. De trein naar onafhankelijkheid is dan voorgoed vertrokken. Een vervolgens gekortwiekt Belgisch raamwerk kan dan nog tijdelijk behouden worden om financiële en bestuurlijke aspecten van de boedelscheiding ordelijk te regelen. Wanneer de Vlamingen op een geijkt moment de soevereiniteit uitroepen van het gebied benoorden de taalgrens, dan betekent dat met andere woorden zoveel als het einde van de Belgische federatie. Het internationaal erkende instrument uti possidetis iuris zal zich op dat moment vanzelf aandienen als de leidraad om de federale bevoegdheden van België te verdelen tussen Vlaanderen en Wallonië. Deze benadering behelst de transformatie van in voege zijnde administratieve grenzen - in casu de gewestgrenzen - naar nieuwe staatsgrenzen. Wat de erkenning van de Vlaamse staatsopvolging van België op het territorium van het Vlaams Gewest behelst, zal de Vlaamse regering dan enkel moeten kunnen aantonen dat zij in het verleden reeds alle minder verregaande middelen heeft uitgeput om tot een betere bevoegdheidsverdeling te komen tussen de Gewesten en de federale overheid. De geschiedenis van de staatshervormingen en van de 5 resoluties en de crisis sinds 2007 verschaft de Vlamingen wat dat betreft een uitstekend waterdicht dossier.

Vlaanderen en Wallonië gaan in die tussentijd tijdelijk een vreedzaam ‘boedelscheidingsverband’ aan. Ze maken de afspraak dat na de boedelscheiding Vlaanderen noch Wallonië de Belgische symbolen (naam, vlag, volkslied enz.) zullen gebruiken. De staat Vlaanderen heeft desgevallend  de beste papieren om “verderzettingstaat” van België te zijn, maar het is dwaas daarover een concurrentie op te zetten en bovendien interesseert het ons uiteraard niet. De internationale gemeenschap zal met andere woorden op basis van de vigerende rechtsleer over statenopvolging verwachten en verkrijgen dat Vlaanderen en Wallonië beide hetzelfde statuut verwerven, namelijk dat van twee opvolgerstaten van het ontbonden federale België. (Franstalige manipulaties in deze moeten de kop ingedrukt worden met onze voorsprong inzake internationaal recht en tegengas inzake imago op de internationale fora. Overigens nu reeds, zonder tijd te verliezen.)

Een Vlaanderen dat op zijn zaak let, confronteert dus alle partners in die slot-onderhandelingen over de modaliteiten van de boedelscheiding met daadkrachtige feiten. Het stelt heel duidelijk dat het territorialiteitsbeginsel de basis vormt van alle verdere gesprekken en niet het personaliteitsbeginsel. Een soeverein Vlaanderen dat dus uiteraard de Vlaamse Rand, maar even vanzelfsprekend tevens Brussel omvat, is de belangrijkste zet op het schaakbord die het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering moeten doen van bij het begin, met andere woorden: van bij de soevereiniteitsverklaring. De snelheid waarmee dit gebeurt, getuigt van politieke zelfzekerheid en bestuurskracht: de overtuiging het vacuüm dat het verdwijnen van de Belgische staat achterlaat op Vlaams grondgebied snel en doeltreffend en vreedzaam te willen en te kunnen invullen.

Het Vlaams Belang bezon zich in 2007 uitgebreid over mogelijke toekomstscenario’s voor Brussel. Peter Lemmens liet toen volgende pistes de revue passeren (Cfr. Lemmens, P. (2008). Brussel. In G. Annemans et al. (red.), Operatie Vlaamse onafhankelijkheid. (Pp. 131-194). Brussel: Egmont.) :

(1)    Brussels separatisme: een onafhankelijke en soevereine stadstaat;

(2)    Brussel, Europees district;

(3)    Brussel, hoofdstad van een onafhankelijk Wallonië of in federatie met Wallonië;

(4)    Brussel en Wallonië aanhechten bij Frankrijk;

(5)    Brussel, hoofdstad van een onafhankelijk Vlaanderen, al dan niet in een federaal verband;

(6)    Brussel, autonoom stadsgewest in een onafhankelijk Vlaanderen.

Lemmens’ analyse leverde op dat scenario (5) voor Vlaanderen allicht het gunstigste is, maar uiteraard ook voor Brussel, niettegenstaande politieke bezwaren die tegenstanders van dit scenario naar aanleiding van de Belgische boedelscheiding zullen opperen. Afhankelijk van het verloop van de opdelingsonderhandelingen en de gedaante die internationale bemoeienissen zouden kunnen aannemen, zou het suboptimale scenario (6) tot op zekere hoogte te verzoenen zijn met de voorspoedige toekomst die Vlaanderen zich middels zijn onafhankelijkheid plant, maar die het ook Brussel wenst te gunnen.

We vatten deze twee ‘bovendrijvende’ scenario’s hier samen.

Mogelijk scenario 1: Brussel, Vlaams tweetalig hoofdstedelijk stadsgewest. Dit scenario heeft de absolute Vlaamse voorkeur. Het betekent een correcte interpretatie door alle belanghebbenden van het instrument uti possidetis iuris, het homogeniteitsprincipe en dus een opgaan van Brussel in Vlaanderen. Brussel krijgt van de Vlaamse Regering bijzondere aandacht vanwege de grote sociale noden en de economische armlastigheid. Het krijgt gezien zijn omvang het statuut van stadsgewest. Voor het overige neemt Brussel de hoofdstedelijke centrumfunctie waar voor Vlaanderen. Het enige bestuurlijk-administratieve verschil tussen Brussel en andere Vlaamse steden zal dan het volledig tweetalige statuut van Brussel zijn. In de rest van Vlaanderen schaft de Vlaamse Regering de faciliteiten voor Franstaligen in rand- en taalgrensgemeenten af. Vlaanderen ratificeert het Europese kaderverdrag nationale minderheden voor Brussel, gezien het oude Belgische evenwicht berustte op de minderheidspositie van de Franstaligen in België versus de minderheidspositie van de Vlamingen in Brussel.

Mogelijk scenario 2: confederatie van een Brusselse stadstaat en Vlaanderen. Indien (a) Vlaanderen zich zou laten verrassen door een Waalse soevereiniteitsverklaring, indien (b) de komende maanden of jaren de Vlamingen toch een corridor van welke hoedanigheid dan ook zouden toestaan tussen Brussel en het Waals Gewest of indien (c) door een onbehoorlijke diplomatieke gang van zaken Vlaanderens pogingen in het verleden tegen wil en dank te blijven deel uitmaken van de Belgische staat geen internationale erkenning zouden krijgen, dan moet Vlaanderen aansturen op een confederatie met een autonome stadstaat Brussel. De Vlamingen moeten dan alles inzetten op de geringe economische levensvatbaarheid van een autonoom Brussel en akkoorden afsluiten die het tweetalige karakter van Brussel waarborgen. De hoofdstedelijke functie van Brussel voor Vlaanderen moet eveneens waar mogelijk gegarandeerd blijven. Ook daar hebben de Vlamingen een stevige economische stok achter de deur.

Op de IJzerwake van 22 augustus 2010 zinspeelde Matthias Storme (Universiteit Antwerpen en K.U.Leuven) op het tweetrapsscenario van een soevereiniteitsverklaring en vervolgens de volledige staatkundige onafhankelijkheid, maar ook op de confederatiegedachte Vlaanderen-Brussel:

“Als het niet in één keer lukt, dan moet het maar in twee.
Maar wacht niet te lang, de tijd dringt.
En hou de gulden regel van Koen Baert wel steeds voor ogen.
Splits dan ook naar de Gemeenschappen, niet de Gewesten.
Want al is Brussel niet alleen van ons, het is ook van ons.
Het is ons recht daar minstens de persoonsgebonden bevoegdheden
te blijven uitoefenen,
zelfs al zou Brussel geen deel vormen van de Vlaamse staat.
Het is niet omdat de Brabantse Nederlanders in Brussel geminoriseerd zijn
door sociale druk en massale inwijking,
dat zij in hun eigen stad zouden mogen worden weggezuiverd
en er zich niet meer tot de Vlaamse en Nederlandse gemeenschap
zouden mogen bekennen.
Slechts onder die voorwaarde, vast te leggen in een Verdrag,
kan Brussel buiten de Vlaamse staat blijven.”

Hoewel Vlaamse onafhankelijkheid een niet-onderhandelbaar einddoel is, heeft een twee-trapse aanpak met een onderhandelingsperiode inzake verdelingen allerhande enerzijds  en een niettemin aangekondigde verklaring van volledige staatkundige onafhankelijkheid anderzijds, de onmiskenbare verdienste bij de onderhandelingen over verschillende aspecten van de boedelscheiding de zaken ordelijk te willen  laten verlopen. Liefst dus op basis van akkoorden zodat de internationale gemeenschap niet verontrust wordt met Onkelinx-achtige hysterische 'faits accomplis' in de Europese hoofdstad. Het is een Vlaams aanbod van ordelijk verloop zonder dat daarom de druk op de ketel zou verdwijnen. Wanneer de verdelingen verworven of in schema vastgelegd zijn, desnoods bij een internationaal forum neergelegd, dan zijn de onderhandelingen in feite achter de rug en houdt niets het Vlaams Parlement nog tegen om zich tot grondwetgevende vergadering of constituante uit te roepen. De kern van een door de huidige Vlaamse administratie uitgebouwde Vlaamse diplomatie moet ondertussen in het buitenland de hort op om de mare van Vlaamse soevereiniteit en nakende onafhankelijkheid van correcte duiding te voorzien.

Dat moeten ook de Vlaamse politici hoogdringend beginnen doen in plaats van hun energie te blijven steken in iets dat geen meerwaarde, geen bezieling en geen toekomst meer heeft. 

Gerolf Annemans