.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Mont St Michel (na verbouwing)

Heidens Heiligdom sedert het begin der tijden,

dan gekerstend, nu eindelijk voltooid voor

het einde der tijden…

************************

Kerk is broodnodig’

16-08-2010 - Stijn Postema – Trouw

Uit Iskander

Nu de kerken leeglopen, is de vraag wat de achterblijvers verbindt. Heeft hun samenkomen nog toekomst? In een serie gesprekken zoekt Trouw het antwoord. Vandaag James Kennedy: ’Ik verwacht geen herkerstening’.

’De kerk is gemarginaliseerd”, zegt de Amerikaans-Nederlandse historicus, auteur en hoogleraar James Kennedy. „Grotere volkskerken hebben altijd hun maatschappelijke positie en gezag willen benadrukken. Maar dat werkt niet meer. Kerken moeten goed beseffen dat hun kansen vooral op lokaal niveau liggen. Daarvoor is een andere manier van denken nodig. De kerk is er niet om goede burgers te leveren voor de maatschappij.”

Aan het verlies van invloed op de samenleving hebben volgens Kennedy vooral protestanten een sterke geldingsdrang overgehouden „Ik heb gemerkt dat orthodoxe gereformeerden die een stuk weten te plaatsen in NRC Handelsblad, dat ervaren als een bewijs van hun relevantie. Maar de kerk moet juist een alternatieve samenleving zijn.”

Het aantal gelovigen in Nederland wordt steeds kleiner, weet Kennedy. „Maar ik verwacht daarom in de toekomst juist een intensivering van de christelijke beleving. Christenen blijven samenkomen in erediensten en houden bepaalde tradities in stand, zoals het aanleren van een gedisciplineerd leven. De vorm verandert wel: ik denk dat het netwerken worden van zorgende mensen die zich inzetten voor omwonenden.”

In zijn boek ’Bezielende Verbanden’ beschrijft Kennedy deze netwerken als contrasterende verbanden: „Het is broodnodig dat er organisaties zijn als de kerk, die mensen de kans geven te ontstijgen aan de materiële werkelijkheid en andere, alternatieve visies bieden. Het gaat om het bieden van een voorbeeld van een menselijke samenleving die beter en hoopvoller is dan de wereld waarin wij leven.”

De historicus noemt dat ’broodnodig’, want het toekomstscenario dat hij schetst is apocalyptisch: „Door rampen, klimaatverandering, het opraken van grondstoffen en door spirituele uitgeputheid komt er ooit een einde aan onze consumentistische kapitalistische samenleving. Hoe lang dat duurt? Dat weet ik niet. Maar we moeten niet denken dat onze manier van leven de permanente structuur van de mensheid is.”

Kennedy noemt zich christen-historicus, wat zoveel wil zeggen als: God heeft de geschiedenis in zijn hand. Misschien wordt het getolereerd omdat hij Amerikaan is – die noemen God nu eenmaal te pas en te onpas – maar aan de Universiteit van Amsterdam, waaraan hij verbonden is, merkt Kennedy dat het vooral nieuwsgierigheid wekt. „Nederland staat minder vijandig tegenover het christendom dan vroeger. De kerk is geen bedreiging meer en studenten vinden het wel interessant, die andere manier van leven, geloven en hopen. Maar dat is een selectieve interesse, dus ik verwacht geen herkerstening. Kerken in Nederland functioneren in de schaduw van een publiek dat religie beknellend vindt.”

De kerkelijke kaart van Nederland is ook een wonder van verdeeldheid: meer dan 150 geregistreerde denominaties en talloze huisgemeenten met allemaal andere theologische inzichten. Net als andere buitenlandse historici kijkt Kennedy er met verbazing naar. Toch denkt hij dat kerken naar elkaar toe groeien. „Op theologisch gebied zie je een zelfde soort vervlakking als in de samenleving en de politiek. Het gaat meer om de vorm en minder om de overtuiging. De trend is dat er minder getheologiseerd wordt. Het geloof is minder intellectueel, meer gevoelsmatig. Daardoor verdwijnt de leerstellige confrontatie. In de ogen van veel mensen is theologie abstract. Het blijft argumenteren over zaken waarvan je geen kennis kunt hebben. Dus verwacht ik dat je niet meer zo vaak een theologisch gevecht zult zien. Geloven gaat nu meer over zingeving, gevoelens van vertrouwen, verbondenheid en liefde. Verder beseffen christenen dat ze het zich niet meer kunnen permitteren om veel te vechten. Ze zitten in de overlevingsmodus. Ze moeten energie steken in dat wat behouden kan blijven en niet in een theologisch geschil met medegelovigen.”

Het beeld dat ontstaat van de kerk van de toekomst is dat van een klein netwerk van radicale gelovigen die onderling toch behoorlijk verdeeld blijven. Toch is Kennedy over dat laatste gegeven niet somber. „Een verdeelde kerk is geen probleem voor de maatschappelijke relevantie. Bovendien, de slechtste manier om eenheid te bereiken is om dat als doel te stellen. Eenheid moet geen project zijn, het ontstaat door gemeenschappelijke inzet. Eerst gemeenschappelijke daden, vertrouwen winnen en wennen aan elkaar, en dan is er ruimte voor eenwo

***********************

Pssst

Het Noorden der Lage Landen is inderdaad al veel langer dan wij in Vlaanderen afgegleden van de rechte weg die Rome, Afdeling Verover de Wereld, had uitgetekend, gewild, opgedrongen, goedschiks of kwaadschiks, meestal kwaadschiks. Zo zijn wij, de Zuidelijke Lage Landen, niet Rooms gebleven uit vrije wil, maar onder Spaanse dwingelandij. Alva, de bloedhond, regeerde met ijzeren vuist en met de galg of de brandstapel om ons onder het Spaanse juk te houden. De Kerk….die voelde zich in haar nopjes….en verbrandde dapper mee aan het ketters duivelsgebroed. Was Rome er niet geweest, dan waren de Lage landen waarschijnlijk nu nog altijd één onverbrekelijk geheel geweest…Wie weet, was dan de Moderne Geschiedenis niet helemaal anders verlopen, want iedere heerser zou zich wellicht tweemaal hebbeb bedacht om een zeevaartmogelijkheid sterker dan de Engelse en de Franse vloot samen, aan te vallen. Wie weet, zou de Pax Neerlandia niet geduurd hebben tot op de huidige dag, en waren Marx, Engels en tutti quanti rond de Franse Revolutie wegens de hopeloosheid van hun probaties, de gefrustreerden die ze altijd al waren, niet gebleven zijn, zonder wereld revoluties te ontketenen. Napoleon Bonaparte had dan visser kunnen gebleven zijn op zijn eiland Corsica, en Waterloo zou een onbekend boerengat gebleven zijn. Zelfs Willem II Von Hohenzollern, kleinzoon uit het geslacht der von Saksen Coburg Gotha had dan de Grote Oorlog niet durven ontketenen, zodat zijn Gefreieer (Korporaal) Adolf Hitler geen reden had gehad om WO II te ondernemen…..

Akke en hadie….dat zijn altijd twee prachtige gezellen geweest in de troubadoers-wereld….

Tot zelfs in onze eigen jeugd, amper een halve eeuw geleden (!) leerden wij, de Plechtige Communicanten, zingen, zo luid we konden, van ‘Christus Koning, U zweren wij de eed, te stormen na U, met het Kruis in de vuist…’ en nu zijn onze kerken even leeg als lege cimbalen die hun lied verleerd zijn. Het geloof spreekt niemand meer aan. De ouden sterven uit, en de jongen zijn te materialistisch….Zij pukkelpoppen en ‘diven’ in hun roes daarna uit de eerste de beste GSM-mast, in de overtuiging dat ze kunnen vliegen….

„Het is broodnodig dat er organisaties zijn als de kerk, die mensen de kans geven te ontstijgen aan de materiële werkelijkheid en andere, alternatieve visies bieden. Het gaat om het bieden van een voorbeeld van een menselijke samenleving die beter en hoopvoller is dan de wereld waarin wij leven.”

Bedenking : kan men zich het leven echt voorstellen zonder, misschien op verre afstand, kerkelijke begeleiding? Zelfs de niet-kerkelijken zullen op een dag, als er helemaal geen priesters noch gelovigen meern zijn, het ontbreken van het luiden van de kerkklokken aanvoelen als een groot gemis.  Tenzij zij intussen afgestemd geraken op de gebedsoproepen per luidspreker uit de minaretten overal in het land. Wedden dat die indringender, veelvuldiger en luider zullen galmen en wedergalmen, neen, niet als Davidspsalmen, niet als orgeltaal van de merel. …..Ze zullen harder in de koppen slaan dan de voorvaderlijke kleppende klokjes.

Geloof me : het zal een rare wereld worden!

Misschien dat we met z’n allen eens goed moeten nadenken. Over moraal. Over normen en waarden. Over het gebrek daaraan. Over onze toekomst. Wie weet, vindt de massa dan de deur naar de ware schaapstal terug! Een beetje zoals de Drie Koningen uit het Oosten, die de ster van Bethlehem hadden gevolgd….om daar in een povere stal de bekroning van hun zoektocht te vinden.

Weet U, de cirkel is in feite een gebogen lijn, die eindeloos begint en eindigt waar hij is begonnen. Voor sommigen, de gelukzakken die het Rijk Gods kunnen vatten, is die schat uit de stal onder de wenkende ster, noch min noch meer het Leven zelf zoals het is te boek gesteld over de man van Nazareth…Zelfs als zou Hij niet eens bestaan hebben.

Meteen is daar de echte reden waarom de Islam het Christendom wil vernietigen…Als U ooit gemijmerd hebt onder de brandramen van de kathedraal van Chartres, begrijpt U wat ik wil zeggen…..In onze heiligdommen ligt onze toekomst verankerd. Dat is lijk het Rijk Gods : wie het vatten kan, vatte het!