|
.
237 - HET ZONDAGDAGSE DOORDEWEEKSE ONTBIJT
*
*
ZONDAG 6 SEPTEMBER 2020
**.
 DEEL i
*
*
*DE IJZERBEDEVAART WAS VAN IN HET BEGIN EEN 'VERBROEDERINGSDAG' VAN STRIJDENDE LEVENDEN MET IN DE STRIJD GESNEUVELDEN.
©BelgaImage / Pieter-Jan Vanstockstraeten
*
Terugblik naar de eerste IJzerbedevaart
De overlevenden gaan in dialoog met de gesneuvelden
-
04/09/2020 Nick Peeters - Leestijd 9 minuten
-
Gij
zendt telegram op telegram aan uw koning en aan de ministers, maar uw
eigen gekozenen durft gij niet bij de lurven pakken! Ik wensch u
daadkracht, vooral tegenover hen, die dichtbij u staan! Deze strijdbare
en actuele woorden werden uitgesproken door priester-dichter Cyriel Verschaeve. Ze klonken helder op een vergadering in het kader van de Joe Englis-hhulde die van zaterdag 4 tot maandag 6 september 1920 plaatsvond in de Westhoek.
Herdenkingscomité
Het
voornoemde IJzersymbool was naast frontsoldaat ook een geroemd
kunstschilder. Toen hij begin september 1918 in Steenkerke ten grave
werd gedragen, ontstond de idee om alle gesneuvelde Vlaamse
frontsoldaten na de oorlog publiekelijk te herdenken. In het
augustusnummer van De Vos het maandblad van VOS Vlaamse Vredesvereniging vzw stond al een opmerkelijke getuigenis van Oscar Dambre
te lezen. Deze geëngageerde Vlaming was actief bij de vzw Bedevaart
naar de Graven van den IJzer. Hij stelde in 1924 dat de Vlaamse
oud-strijders in de korte nasleep van de Eerste Wereldoorlog het plan
[hadden] opgevat om ieder jaar een Vlaamse Volksbedevaart naar de
IJzergraven in te richten. Het zijn verbroederings-dagen van strijdende
levenden met in de strijd gesneuvelden, van grote betekenis voor heden
en toekomst van ons verder leven en het lot van Vlaanderen.
een algemeen gedragen herdenkingscomité
Aan
de basis van dit alles lag het inspirerende karakter van Joes persoon.
Al in zijn sterfjaar richtten prominente Vlamingen een Joe
English-comité op. Daarin zetelden niet enkel Verschaeve, maar ook
Juliaan De Vriendt, professor Frans Daels, priester Hugo Verriest, Emiel Hullebrouck, Stijn Streuvels en Joris Van Severen.
Zij stelden zich als doel een album uit te geven, een monument op te
richten en in Brugge een Joe English-dag te houden. In 1919 ontvingen
niet alleen de leiders van de Vlaamse studentenverenigingen en de
Vlaamse oud-strijders, maar ook geestelijken, politici en kunstenaars
het verzoek om een algemeen gedragen herdenkingscomité te vormen. De
West-Vlaamse benedictijn Aubert-Tillo van Biervliet
beschreef in 1985 in een artikel voor het tijdschrift Vlaanderen dat de
schoonste hulde hem werd gebracht op de eerste IJzerbedevaart in
Steenkerke van 4 tot 6 sept. 1920′. [1]
De Vlaamse oud-strijders
wee
weken voor de Joe Englishhulde stelde een aanwezige op een
VOS-vergadering in Brussel nog de vraag of het moment niet was gekomen
om het Verbond der Vlaamsche Oud-Strijders een radicalere Vlaamse koers
te laten varen. De oprichting van een sterk antimilitaristische en
anti-patriottische organisatie was in die tijd voldoende om verdacht
gemaakt te worden door het Belgische systeem. De huldeplechtigheid was
een buitenkans voor de oud-strijders om hun Vlaamse gevoelens te
etaleren. Op de vooravond van de plechtigheid genoten de al gearriveerde
Vossen in Veurne van een voordracht met lichtbeelden, verzorgd door
advocaat Arthur De Groeve. Zondagmorgen volgde na een misviering een
bezoek aan Joes graf in Steenkerke. Naast een bloemenhulde en een
vlaggenfeest vond daar de onthulling plaats van zijn gedenkteken. Daarna
trokken de honderden aanwezigen, waaronder veel oud-strijders en
studenten, in een optocht naar Veurne.
-
lieten ze zich bijzonder kritisch uit over de verwezenlijkingen van de toenmalige Belgische regering
De
Vossen toonden zich gedurende het herdenkings-weekeinde ongevoelig voor
verwensingen uit belgicistische hoek. Integendeel lieten ze zich
bijzonder kritisch uit over de verwezenlijkingen van de toenmalige
Belgische regering. Op een afzonderlijke vergadering in de namiddag van 5
september 1920 bespraken de oud-strijders in het Hof van Commerce in
Veurne de politieke toestand van dat moment. Oud-strijder Juliaan
Platteau modereerde de vergadering. Hij stelde er dat zijn collegas het
recht hadden te spreken namens het Vaderland.
Tegenwerking door de Belgische staat
Tijdens
zijn toespraak herdacht Platteau Joe English als oud-strijder, als
kunstenaar en als Vlaamse strijder. Kenden wij hem niet allen
persoonlijk, wij kenden zijn kunst. In hem huldigen wij al onze gevallen
Vlaamsche makkers, wier gedachten wij zullen doen zegevieren. De
spreker waarschuwde daarbij de aanwezigen voor de officiële
tegenwerking vanwege de Belgische staat. Die wilde zo de Vlaamse
zelfbeschikkings-strijd de kop indrukken.
-
Meegaander
dan Verschaeves uitspraak over het bij de lurven pakken van de eigen
gekozenen lanceerde Platteau vervolgens een oproep om de
volksvertegenwoordigers, die door de hulp van de oud-strijders in 1919
verkozen waren, te ondersteunen. Als gevolg van zijn antimilitarisme en
zijn Vlaamsgezindheid deed hij ook beroep op de Vossen om gezamenlijk
het Frans-Belgische Militair Akkoord van september 1920 te verwerpen en
te proberen om een tweede schending van de heldenhuldezerkjes te beletten.
Ook volksvertegenwoordiger Adiel Debeuckelaere sprak daarop kort over
het Frans-Belgisch verbond, dat volgens hem een belemmering betekende
van onze vrijheid.
Nostalgie naar een zuivere, dynamische Vlaamse beweging
Uit
de bovenstaande uitspraken van de Vlaamse oud-strijders blijkt een
duidelijke behoefte onder de aanwezigen op de hulde om te rouwen om de
oorlogsslachtoffers en deze ook te herdenken. Er speelden nog andere
factoren mee, die een Vlaamse manifestatie op dat ogenblik noodzakelijk
maakte. Zo vormden de politiek-maatschappelijke ontwikkelingen tijdens
de jaren 1919 en 1920 in België volgens het dit jaar verschenen
februarinummer van de Joe English, Kunstschilder vzw-nieuwsbrief
eveneens een belangrijk element.
-
ons gezamenlijk doel: Vlaanderen vrij!
Een
uitspraak van advocaat De Groeve tijdens het weekeinde sprak dan ook
boekdelen. Hij zei tot de Vlamingen: Organiseert u! Streeft, buiten en
boven alle andere geschillen, naar ons gezamenlijk doel: Vlaanderen
vrij! Het Vlaams-nationalistische blad De Schelde gaf
de spreker, zoals ook Verschaeve met zijn citaat dat dient als
inleiding, volkomen gelijk in een persverslag. De Vlaamsche kiezers
moeten van hun mandatarissen eischen, met alle kracht eischen, dat zij
werkelijk in het belang van Vlaanderen handelen! Zoo niet buiten!! (
)
Naar den voorgrond alles wat ons vereent! Naar den drommel alles wat
ons verdeelt! [2]
Toekomstgericht en internationaal
Het
was duidelijk dat de organisatoren van en de deelnemers aan de hulde
zelf een jaarlijks evenement tot stand probeerden te brengen met een
duidelijke missie, waarin alle participanten zich herkenden. Co English
en Piet Debaere van de voornoemde vzw beschreven de tastbare resultaten
treffend door te wijzen op een doorheen de decennia interessant
programma met enthousiasmerende sprekers, een grafmonument, publicaties
voor en na het gebeuren, enzovoort. Ten slotte werden er inhoudelijk
naast de dodenherdenking en het leven en werk van Joe English, ook
themas behandeld die actueel toekomstgericht en zelfs internationaal
waren. Zoals het Frans-Belgisch militair akkoord, de Ierse strijd voor
zelfstandigheid, de emancipatie van de vrouw, de maatschappelijke
verantwoordelijkheid van kunstenaars en intellectuelen, en natuurlijk de
eigenheid van de Vlaamse samenleving en cultuur, aldus de kleindochter
van Joe English en haar partner. [3]
Sober, maar puur
Het
herdenkingsweekeinde mocht dan wel een sober karakter hebben, toch
bleef de samenkomst een leven lang nazinderen in de hoofden van een
aantal aanwezigen. Bewijs van deze bewering wordt geleverd door Filip De Pillecyn in
zijn Face au Mur uit 1979. In dit na zijn overlijden gepubliceerde
oorlogsdagboek beschreef De Pillecyn in een tekstje getiteld
Herinnering zijn gevoelens op zondag 19 augustus 1945. De dag waarop
normaal gezien de IJzerbedevaart had moeten plaatsvinden. In zijn barak
hadden geïnterneerden kentekens gemaakt, zoals een op een stukje karton
getekend IJzerkruis dat ze op hun jasomslag spelden.
*
**
*
DROL VAN DE VADERLANDSCHE BROL
*
Het
kan geen toeval zijn dat onze mensen, Het culturele Doorbraak zowel als
de Partij Vlaams Belang, precies, dag-op-dag 100 jaar geleden, via het
Volk, oproepen om de eigen Vlaamse Verkozenen op te roepen om aan de
Stem van het Eifen Volk Eerst gehoor te geven.
-
Is het ok louter toeval, dat daarbij telkens namen met een bijklank van herwaarts op de voorgrond treden? In 1920 Joe Englischin, 2020 Tom van Grieken.
Nog meer bewijs dat de Vlamingen een volk zijn van kosmopolieten die
voeling hebben over de hele wereld? Ook weer toeval dat de Eerste
TSCHELDT geleid werd door de betreurde Bert Murrath, wiens verre
voorvader een geducht Turks veldheer moet zijn geweest?
En de twee Arteeldes, vader en zoon, kwamen die nu van Gent of van Artevelde? En was de Grootste Vlaamse Graaf-Generaal ooit, Flips De Stoute (1342-1404), Graaf van Vlaanderen én vn Bouirgodië dan ook geen aangespoelde? ?
-
Gods wegen zijn wonderbaar, of niet soms? Maar wa Hij bewaart, is wel bewaard* *
|
