|
336 MET DOORBRAAK NAAR HET BURLEKSE OM DAAR DE BOERTIGHEID VAN DE RODE PEST TE VERGETEN
**
*
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 2020
*
VOOR GESCHRIJFSEL
**
De Bourla (Ant wuham), na ver-cinesng à la
Latcii Pitchi Tsang.
*
OPERA IN CORONATIJD: IS THIS THE END?
**
foto: ©Wikimedia Commons/Paul Hermans
https://doorbraak.be/opera-in-coronatijd-is-this-the-end/?utm_source=newsletter-2611&utm_medium=email&utm_campaign=Dagelijkse+Dosis+Doorbraak
*
De meest Europese van alle kunstvormen tussen twijfel en vertwijfeling
*
Acta Sanctorum - 13/08/2020 Johan Sanctorum - Leestijd 9 minuten
-
De
cultuur-sector slaat alarm, eerlijk gezegd: ik word er niet warm of
koud van. De evenementen-sector wil betrokken worden in de corona
maatregelen: eerlijk gezegd, of Tomorrowland nog kan doorgaan, I couldnt care less. Subjectiviteit mag, moet in deze. Welaan dan.
-
Opera
is mijn grote jeugdliefde, dat weet iedereen die mij een beetje kent,
en jeugd-liefdes gaan niet over. En als ik in lezingen een pleidooi hou
voor het afschaffen van cultuur subsidies, zeg ik er altijd langs mijn
neus weg bij: behalve voor opera. Niet
eerlijk natuurlijk, ik weet het. Maar ik heb goede argumenten. Het is
een peperduur bedrijf dat nooit rond kan komen van inkom-kaartjes
sowieso ook niet democratisch geprijsd en zelfs niet van grote
sponsor-gelden. Het is dus verdomd elitair, verspillend, maar dan niet
zoals de Reuzegoms elitair willen zijn: in opera komt alles samen en
overtreft alles zichzelf in een groots collectief gebaar.
-
Maar vooral: het is een oer-Europese kunstvorm, ontstaan in het Florence
van begin de zeventiende eeuw waar men vooral mythes uit de oudheid met
orkest, zangers en koor wilde uitbeelden. Het onbetwistbaar hoogtepunt
situeert zich in de romantische negentiende eeuw met kleppers als Verdi en Wagner, om boeiende uitlopers te kennen in de twintigste eeuw met o.a. Alban Berg en Richard Strauss.
Compromisloos
operaBaus
**
*
Rimski-Korsakov: De Gouden Haan (Nat. Muntopera, 2016)
Eerst
nog iets over dat Europees karakter. Ook al lopen er nu hier en daar
zwarten en Aziaten op de scène, schrijven opera-huizen
diversiteits-charters en programmeert nu ook de opera van Peking Verdis
Rigoletto, deze kunstvorm is misschien wel hét hoogtepunt van onze
avondland- cultuur. Alles aan deze kunstvorm is doordesemd van de
Europese geest die zich ontwikkelde vanuit een Byzantijns-Hellenistische as, en verrijkt met het constructivisme van de Renaissance tot ons kwam. Traag, complex, geraffineerd, al-omvattend.
-
Vandaag
zouden we zelfs zeggen: radicaal en totalitair, want compromissen zijn
allerminst eigen aan het genre. Een en ander maakt dat opera moeilijk
rijmt op politieke correctheid, ook al doen sommige regisseurs ijverig
hun best om bepaalde verhaal-lijnen te ontsmetten en vervolgens in te
vullen met anti-racistische, anti-seksistische en pro-multiculturele
boodschappen. Helaas: Salome blijft een botergeile witte tiener die de kop wil van de man die haar afwijst, Johannes de Doper, in alle versies.
-
Opera is onmenselijk, boven-menselijk en diep-menselijk tegelijk
Het
idee alleen al van het Gesamt-kunstwerk (Totaalkunstwerk, de term is
ontsproten uit het megalomane brein van Richard Wagner) ruikt naar
meedogenloos exces binnen een ijzeren discipline. Iedereen moet tot het
uiterste gaan, anders-validen gelieven zich te onthouden. Bekend is het
verhaal van de zanger die de titel-rol van Wagners Tristan und Isolde
creëerde en er een paar maanden later aan bezweek. Opera is
onmenselijk, bovenmenselijk en diepmenselijk tegelijk. Ze spreekt, meer
nog dan muziek tout-court, het buikgevoel aan, emoties, soms ook, waarom
niet, het sentiment: moeilijk om het droog te houden tijdens de
sterfscène van Mimi in Puccinis La Bohème.
-
Tegelijk
is dit ook krachtvoer voor het verstand, er komen miljoenen signalen
tegelijk binnen in het brein, probeer ze maar te verwerken. Het vergt
opvoeding en zelfs inwijding, je gaat niet naar de opera zoals naar de cinema.
In tegenstelling tot de cerebrale saaiheid van moderne conceptuele
kunst (Wat zou de kunstenaar hiermee bedoeld hebben?) of de pure
decibelroes van Tomorrowland (oordopjes aan te raden), komt in opera
alles samen tot één zintuiglijke synthese met veel mentale triggers.
Lukt het, dan vergeet je dat moment nooit, mislukt het, dan is het
balen.
**
*
Virtueel programma
Vlaamse Opera / Annemie Augustijns
-
Richard Wagner: Parsifal (Vlaamse Opera, 2013), nog in streaming te bekijken
-
Ik heb altijd gedacht dat het genre de islamisering,
de verkleutering én de politiek correcte gelijkschakeling zou
overleven, meer nog, kracht zou putten uit de tegenstelling daarmee.
Maar sinds januari 2020 is de realiteit veranderd: vanuit een beesten-markt in Wuhan
kwam er een ongekende, dodelijke infectieziekte op ons af die
economieën doet imploderen, het sociaal leven ontwricht en allerlei
oerrituelen, van handen-drukken tot op reis gaan, op de helling zet.
Cultuur ontsnapt uiteraard niet aan die nieuwe realiteit. De nieuwe
virologische meta-ideologie, die stelt dat we allemaal een gevaar zijn
voor elkaar en dat de overheid letterlijk de afstanden moet regelen
en privacy tot nul herleidt, staat haaks op het idee van het
Gesamt-kunstwerk. Het is nu elk in zijn kot, communiceren via het web,
en met het mondmasker op straat.
Operazangers zijn per definitie superverspreiders
In
die wereld zijn stem-virtuozen, en bij uitbreiding akoestische musici,
zeker de blaas-instrumenten, een anomalie. Opera zangers zijn per
definitie super- verspreiders: mensen die er jarenlang op geoefend
hebben om hun stemgeluid met een enorm volume tot in de verste uithoeken
van de zaal te jagen, zonder elektronische versterking. Het virus maakt sprongen van blijdschap.
Ik had dan nog de voorkeur om vooraan te zitten, zo mogelijk op de
eerste rij omwille van het fysiek contact zodat het speeksel van de
solisten bijna tegen mijn brillenglazen vloog. Ik mag er vandaag niet
aan denken. In de orkestbak zitten soms 80 mannen en vrouwen opeengepakt
te zwoegen: onverantwoord. En wat gedaan met de liefdes-duetten?
Sowieso wil ik nooit het muzikaal orgasme van Tristan en Isolde
uitgebeeld zien met mondmaskers en/of op social distance.
-
Vele
sectoren zullen zich moeten her-uitvinden tijdens en na corona, dat zal
voor een aantal wel lukken. Maar voor het muziek-theater oogt het
penibel. Er heerst twijfel en vertwijfeling in de huizen waar
traditioneel lange termijn-planning geldt. De Munt heeft een
seizoenprogramma 2020-2021 uitgetekend waarvan men niet weet of die
opvoeringen überhaupt zullen kunnen doorgaan. Met enig gevoel voor
ironie start het Brusselse operahuis dan ook met een wereld-creatie,
genaamd Is this the end?.
-
De
Vlaamse Opera is wat realistischer en ziet af van een programmatie tot
eind 2020. Wat erna? Niemand weet het. Beide huizen pakten deze zomer
uit met een reeks opera videos, thuis te bekijken en te beluisteren:
producties die ingeblikt werden en nu gestreamd, in een virtueel
programma, beschikbaar zijn.
Daar
zitten pareltjes tussen: de Vlaamse Opera met Der Schmied von Gent (F.
Schreker), naast Munt-producties zoals Les Contes dHoffmann (J.
Offenbach) en De Gouden Haan (N. Rimski-Korsakov) zijn absolute
aanraders. Ik heb ze opgenomen en zowat kapot gespeeld sinds ze in het
voorjaar online kwamen toen de huizen de deuren moesten sluiten.
Mondmaskercultuur
Opera
**
*
Video-boodschap van Jan Vandenhouwe, artistiek directeur van de Vlaamse Opera
Maar
verderop blijft de tunnel donker. Misschien moet men zich meer gaan
oriënteren naar opera-cinema en streaming, waarbij men producties
zonder publiek realiseert en online aanbiedt. Daar zou ik nog kunnen mee
leven, met mijn groot scherm en hifi-installatie, inclusief een glas
cava tijdens de pauze.
Blijft
natuurlijk het feit dat in de mondmasker-cultuur akoestische muziek en
zang verdachte activiteiten zijn en dat grootse collectieve gebaren
alleen maar besmettings-clusters vormen. Zowel het grootse als het
intieme worden onderworpen aan de nieuwe hygiëne-regels. Nu al roep ik,
waar er gekust wordt in een pre-corona film uit: hela, behoren jullie
wel tot één bubbel? De mythe van Tristan en Isolde is ongeldig
geworden, hun geheime samenkomst is gewoonweg een niet-essentiële verplaatsing. Dat ze verdomme in hun kot blijven, de a-socialen.
Nooit was het pessimisme van Oswald Spengler actueler dan vandaag
Het mondmasker wordt door velen als een muilkorf
ervaren, maar het is vooral het symbool van het einde van een tijdperk
en misschien wel het begin van een sinoïsering van onze samenleving,
waar het individu eigenlijk van geen tel is, en collectieve gebaren
alleen nog door de overheid worden geregisseerd. Nooit was het
pessimisme van Oswald Spengler actueler dan vandaag. En nooit was het
verlangen groter, naar het einde van de nachtmerrie. In Der Untergang des Abendlandes (1918-1922)
zag deze filosoof Europa als een ten dode opgeschreven, mentaal
uitgeput en in zelfhaat vervallen cultuur-continent. Een visie die we
terugvinden bij de overleden Roger Scruton en Paul Cliteur.
De
realiteit haalt vandaag alle doemdenk-beelden in. Ja, we hadden al de
islam, en ok, de verkleutering en analfabetisering slaan toe. Maar dat
experten als Marc Van Ranst zouden bepalen wie er op het strand mag, hoe
men in het toilet moet doortrekken, en of ik mijn moeder mag bezoeken
in het rusthuis, dat heeft zelfs een zwartkijker als Spengler niet zien
aankomen. Europa ondergaat een mondiale virale logica, laat het
slotakkoord weerklinken.
-
Ondertussen
lacht mijn goede vriend Godfried-Willem Raes als een Mefisto in zijn
vuistje met zijn corona-proof robotten-orkest en dito zangers- cast. Ik
voorzie in mijn stoutste gedachten toch een alternatief scenario:
mijnheer Pfizer, bekend van de blauwe pilletjes, die als een Docteur
Miracle met een tovermiddel voor de dag komt, in de vorm van een grote
vaccin-spuit die het virus K.O. slaat. Waarna iedereen het slotkoor uit
Verdis Falstaff inzet: Tutto nel mondo è burla, de wereld is één grote grap. Laat dat sowieso het motto blijven, in welk scenario ook.
*
NA GESCHRIJFSEL
*
Eens
te meer doet Johan. Sanctorum zijn uiterste best om Sanctorum te
blijven heten en niet Diaboloum. Wie wseet, wordt het ooit nog eens
Angelorum.
In ieder geval: ik stem voor.
-
Heb inderdaad met volle teugen genoten. Al moet het mij van het hart, dat CAVA uiteindelijk maar
Cava is. Alva,
de Bloedhond indertijd zoop dat ook al. Met liters tegelijk. Egmont
& Hoorn weten er van de overkant van het graf, alles over.
-
Italiaanse
PROSECO daarentegen
Eeuwig besneeuwde bergen, blauwe luchten, de
Romeinse Sehnsucht naar het uitdragen van het cultureel erfgoed der
Vaderen
En k ga meer zeggen Walter
De SCALA (=Schelp) in Milano
is toch iets genre Silvia Berluscini, Carlo Montecarlo, GoldmanSachs of
Conté van sz Partito Popliare. Ene Manuele SALVINI van de LEGA zal je
er nooit vinden. Maar niet getreurd
Er is beter voorhanden.
**
https://nl.wikipedia.org/wiki/Acquapendente
*
Mag ik U voorstellen: het stadje ACQUAPENDENTE ongeveer op het Drie Landen Punt Lazio/Umbrië/Todcane.
Heel
merkwaardig vertoont daar het Stadswapen ongeveer dezelfde heraldiek
als onze bloedeigen Zwarte Leeuw op Geluw Veld
Doet zelfs zo n beetje
denken aan Sienna, met de wereld-beroemde in
Middeleeuwse klederdracht geqstoken - paarden-wedlopen in volle
Stads-Centrum, die terecht De Schelp wordt genoemd. Daar wordt, volgens
de plaatselijke folklore, gestreden om, onder luid applo, Il Saraceno als eerste de kop te kunnen afhakken.
-
Niet
afhakken noch opkrassen, want nu komt het. In dat mini-stadje hadden we
n tearo dat als n druppel water identiek was aan de Scala van
Milaan. Identiek, ja heel zeker identiek, maar mini-mini-mini. Echt n
juweel op mensenmaat.
Dat
is echter totaal onbelangrijk eenmaal, knus gezeten in je eigen
privé-loggia, met diep beneden je, in het halfduister, de plaatselijke
zangtalenten die hun eigen interpretatie uitgalmen van Tristan &
Isolde. Zonder klank-versterking of enig ander elektronisch gestuntel.
Hemelse akoestiek waevoor zelfs de inwonende muizekes zich inhielden bij
hun paribgs-spel
-
Eigenlijk
heel gewoon. Tot, om af te sluiten de Maestreo- Kapelmeester zowel de
artiesten op het podium als dz enthousiaste toeschouwers van hoog tot
laag, voor de
Fratelli dItalia
De
Na tionale Hymne oproept. Kinkerhand op het harrt, iedere strofe
uit volle borst mee galmend, tot alles er uit was. Bloedstollend!!!!
WijN We stonden er beduusd van tekijken. Mooier Zangfeest hadden we nog
nooit meegemaakt.
-
Hee,
neen, het was al lang niet meer het Avante populi, Avante populi - la
Repiblica a-trompmfora a trimpfera.
. van wijlen de Duce, maar er
klonk toch nog altijd iets van toen in door..
-
Wat
is er toch, naast de muziek van Verdi en Toscanini, dat ons, Fiaminghi
buiten Eddy Mercxk en Gino Bartali - zoveel doet gelijken aan Gli
Italianiï????
Het
waren toch de Oide Reomeinen die ons ooit hebben geleerd om autostraden
aan re leggen? Om bruggen te bouwen? Ja, ook om te decimeren.
Maar in deze Po-co Tijden geef ik liever herover het woord aan
Wikipedia
A la Vostra !!!!! Salute!!!!
Aeeeveeicederci Roma.
|
