|
OP DE IJTKIJK
*
Zonder
het, tot op de dg van vandaag, feitelijk goed te beseffen, is de grote
Mark Grammens altijd mijn grote voorbeeld geweest. Al heb ik hem pas
goed ontdekt, toen wij al in Italië en dicht bij Assisi leefden.
Uitgeverij Groeninge (Kortrijk) stuurde mij toen vers van de pers
jarenlang JOUR?AAL door, hetzij direct hetzij door bemiddeling van mijn
Kortrijkse schoonvader. Voorheen kende ik hem enkel als de zoon van
beruchte Flor Grammens die het land rondtrok met hamer en verfborstel om
de nieuwe taalwetten te doen respecteren.
Vandaag
moeten we vaststellen, dat het Frans weliswaar is verdwenen, maar nu
stilaan vervangen wordt door Arabische hanepoten die niemand meer kan
lezen. En dus ook niet moeten overschilderd worden.
Het leven van Mark Grammens, (waarmee ik pas nu uitvoerig kennis kon maken), leest als een van mijn eigen stoutste jongensdromen.
Hakke en Hmme, dat is het West-Vlaams voor had ik maar of hadden we maar bij mij thuis (waar we ook zijdelings weliswaa)
te lijden hebben gehad onder die onzalige repressie, met de 3 jaar
oudere geleerde journalist Mark Grammens kunnen overleggen, het zou geen
duf bureauthe zijn geworden, maar de grote wijde wereld. Die zat, zo
dacht ik toen, gewoon op mij te wachten
Niet
dus. En eerlijk gezegd, dank zij de digitale wereld, ben ik al tevreden
met de kruimeltjes die van tafel vallen. Want ik kan, voor iedereen die
dat wil, uitdragen wat zin geeft aan het leven. Het beste symbool
daarvoor is het wapenschild van een als held gestorven Tempelridder. Dat
is ongeveer hetzelfde als diens tijdgenoot die predikte voor de
vogeltjes
*
Bij het overlijden van Mark Grammens: een terugblik
*
Deze
namiddag 24 juli overleed journalist-publicist Mark Grammens in
Liedekerke. Buiten enkele uitzonderingen genoot de overledene een
algemene bekendheid in de hedendaagse Vlaamse Beweging. We beschouwen
hem als een van de weinige Vlaamse non-conformisten. Wie woonde geen van
zijn talrijke lezingen en conferenties bij? Wie was er geen lezer van
zijn veertiendaags opinieblad Journaal dat gedurende 25 jaar (1988-2013)
verscheen, en voordien van zijn columns in t Pallieterke en Trends?
Gedurende ruim veertig jaar behoorde de gedreven en dwarse Mark Grammens
tot de opiniemakers in Vlaanderen naar wie geluisterd werd. Hij kan dan
ook bogen op een rijk gevulde loopbaan als journalist. Tot het
schrijven van zijn memoires is het echter niet meer gekomen.
Ronse
Mark
werd in 1933 geboren in de taalgrensstad Ronse. Vader Flor was naast
zijn beroep als onderwijsinspecteur vooral bedrijvig als man van de
daad. Gewapend met hamer en verfborstel verwijderde en overschilderde
hij overal in het Vlaamse land de inmiddels onwettig geworden
Franstalige opschriften. Als kind van de repressie schreef Mark Grammens
later zijn herinneringen aan die periode en zijn moeilijke relatie met
zijn vader neer in het beklijvende boekje Herinneringen aan oorlog en
repressie (1985). Met daarin de opvallende zin: De tijd heeft de wonden
niet geheeld, en heeft niet de vergetelheid gebracht die we nodig
hadden om te overleven, integendeel. Dit boek is geen klacht, een
aanklacht wel.
Na
zijn studie in de rechten had de jonge Grammens slecht één doel voor
het oog: journalist worden. Nadat een loopbaan bij De Standaard, nota
bene door toedoen van zijn vader, voor hem onmogelijk werd, trok hij als
correspondent naar Londen. Gedurende enkele jaren leerde hij bij de
Britse krant The Guardian de knepen van het vak kennen. Hij trad ook als
verslaggever voor diverse Vlaamse (o.a. Het Volk) en Nederlandse
kranten (o.a. De Nieuwe Eeuw) op. Uit die periode dateert ook zijn
eerste boek gewijd (hoe kan het anders!) aan Het Britse Commonwealth,
dat in 1959 verscheen als verhandeling in de reeks Katholieke Vlaamse
Hogeschooluitbreiding. Vanuit Londen werkte hij ook mee aan het
katholieke Vlaamsgezinde weekblad De Linie, uitgegeven door de paters
jezuïeten. Uit zijn artikels blijkt vooral zijn belangstelling voor
internationale politiek waarover hij heel veel las. Na zijn terugkeer in
1962 werd Grammens politiek redacteur van het blad. Herhaaldelijk nam
hij, voor die tijd althans, linkse standpunten in. Na het opdoeken van
De Linie in 1964 werd journalist Grammens directeur-hoofdredacteur van
het kersverse opinieweekblad De Nieuwe. Hierin trok hij zijn linkse
opinielijn verder door, waardoor hij in volle Koude Oorlog de
beschuldiging naar het hoofd geslingerd kreeg communistische sympathieën
te koesteren. Als pacifist was Grammens heftig gekant tegen de
Amerikaanse militaire interventie in Vietnam en elders in de wereld.
Tegelijkertijd stond hij ook kritisch tegenover de Sovjet-Unie maar daar
werd weinig of geen aandacht aan geschonken. Het etiket van
communistenvriend zou hij nog lange tijd met zich meedragen. Toen ik in
1987 wijlen Jan Nuyts voorstelde om Mark Grammens voor t Pallieterke te
mogen interviewen, klonk het aan de andere kant van de lijn: Maar
Pieter Jan, weet gij wel wie dat is! Dat is een communist!
Hugo Schiltz
Naast
zijn overige journalistieke activiteiten was hij tevens tussen 1974 en
1983 hoofdredacteur van het gedegen Tijdschrift voor Diplomatie. Na het
opdoeken van het tijdschrift begon Grammens met een eenmansuitgeverij
(met kantoor op het Brusselse Martelaarsplein) waarin onder meer een
reeks interessante Aktueel-boekjes verschenen, alsook twee jaarboeken
Vlaamse Beweging en in 1989 een politieke biografie van VNV-leider Staf
de Clercq door Bruno de Wever. Voordien was Grammens even redacteur van
een speciale boekenbijlage bij het magazine Knack. De toenmalige
Knack-redacteur Marc Reynebeau zorgde er echter voor dat de bijlage
algauw opgedoekt werd.
In
mei 1988 begon Grammens het zat nu eenmaal in zijn bloed met een
eigen opinieblad Journaal. Voortbouwend op zijn decennialange
belezenheid en ervaring (gevoed door een indrukwekkend netwerk) schreef
hij hierin honderden leerzame bijdragen over nationale en internationale
politiek. Daarnaast vindt de lezer er ook tientallen vlot leesbare
historische artikels. Daaruit blijkt dat hij de collaboratie als een
positief feit voor Vlaanderen aanzag. Van zijn vroegere eerder linkse
standpunten bleef niets meer over. Menigmaal bleek uit opiniestukken dat
hij intellectueel sterk naar de standpunten van het Vlaams Blok/Belang
neigde. Voor hem mocht niets de zelfstandigheid van Vlaanderen in de weg
staan.
Bij
het afwijzen van het Egmontpact van 1977 streed Mark Grammens met De
Nieuwe in de voorste linies. Hij vond er niets goeds aan. In 1990
publiceerde hij bij het Davidsfonds een vurig pamflet onder de titel
Gedaan met geven en toegeven (naar een toenmalige Volksunieslogan). Het
was een bittere aanklacht tegen het armzielige resultaat dat de diverse
staatshervormingen tot dan voor Vlaanderen hadden opgeleverd. Het
ontketende een hele polemiek, en Grammens politieke tegenstander bij
uitstek Hugo Schiltz antwoordde hetzelfde jaar met een even vurig
pamflet Gedaan met treuren en zeuren.
Voor
zijn verdiensten als journalist voor de Vlaamse zaak en zijn streven
naar een geestelijke verdieping van onze waarden tegen de huidige
oppervlakkigheid, kreeg hij op 20 oktober 2012 in Antwerpen de
Erepenning van de Marnixring uitgereikt. Zijn dankrede, gewijd aan de
pers in Vlaanderen, eindigde hij als volgt: Journalisten worden
vergeten zodra zij niet meer schrijven. Het is het lot waar wij
vrijwillig voor gekozen hebben. Maar voordat ook ik dit lot onderga, en
vergeten word, wou ik alleen nog dit willen zeggen: de goede journalist
is niet links of rechts, maar bovenal, de goede journalist is dwars.
Aan zijn echtgenote Els en de familie Grammens willen we hier onze innige deelneming betuigen.
24 juli 2017 Pieter Jan Verstraete
**
NADER BEKEKEN
*
Het is, als ik dit publiceer, 17 uur geworden en in de Krantenkoppen wordt de aflijvige nog altijd gewoon
doodgezwegen
Alleen op
https://www.vlaamsbelang.org/ s
taat
een lovend artikeltje. Waaronder o.a. staat dat de zieke man thuis is
gestorven, precies even oud als zijn vader. Oud, kreupel, hardhorig,
bijna blind: het is een fataliteit die iedereen kan overkomen.
En
daar veropenbaart zich het eerste scheurtje in mijn bewondering: Maark
Grammens trommelde nog altijd op zijn oude kapot versleten
ADLER-schrijfmachine. En ik, kapot versleten Digitalia, streel al vele
jaren de toetsen van dit elektronisch klavier. Trouwens, mijn
schrijfmachine was n Amerikaanse UNDERWOOD met een voorsteek-wagen, om
boekhoudfiches te kunnen bijwerken
*
(Digitalia)
|
