Maandag 8 Mei

*

8 Mei betekende in 1945 het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar was geen synoniem voor vrede.

In veel Europese landen is het vandaag daarom VE Day ‘Victory in Europe day’.

*

DAKVENSTER OP DE WERELD

*

Het heelal dijt steeds sneller uit, maar waarom?

*

Het heelal dijt steeds sneller uit, meten astronomen. Theoretici krijgen de vraag waarom dat gebeurt maar niet beantwoord.

Hoe het is om als theoretisch natuurkundige dwars tegen de geldende inzichten in te gaan? De Britse hoogleraar Subir Sarkar, verbonden aan de universiteiten van Oxford en Kopenhagen en een specialist in het uitdijende heelal, kan er niet mee zitten. 'Zolang de metingen niet hardmaken dat het heelal echt steeds sneller uitzet, is de vraag wat die versnelling aanjaagt misschien niet de belangrijkste.'

Het gaat hier zeer duidelijk niet om Hotel Kosmos op de Kemmelberg..

*

Eind maart hield Sarkar in Amsterdam een spreekbeurt op een intern colloquium bij het Nikhef-deeltjeslab en na afloop van zijn verhaal was een vallende speld volgens getuigen te horen geweest. 'Ik had me nooit gerealiseerd dat er zoveel vraagtekens bij de standaard kosmologie gesteld kunnen worden', zegt een van hen.

Kosmologische constante

Sinds het eind van de vorige eeuw bevat dat standaardverhaal, dat reikt van de oerknal naar het huidige heelal, een reusachtig raadsel. Niemand betwijfelt dat het heelal sinds de oerknal 14,6 miljard jaar geleden opzwelt; verre sterrenstelsels vliegen immers allemaal van ons weg.

Wat dan met deze wetenschappelijke bwezen ’Oerknal’ als Genesis het verhaal uitsmeert over 6 werkdagen, de zondag niet inbegrepen… Een ‘knal’ veronderstelt immers iets dat vernietigd werd…Iets dat dus blijkbaar van nog vroeger dateert…

*  

Maar in 1998 meldden astronomen als Brian Schmidt en Saul Perlmutter dat die uitdijing tegenwoordig sneller gaat dan lang geleden. Alsof een onbekende kracht de boel uiteen drijft. Wat die donkere energie dan wel was, bleef tegelijk onduidelijk.

Dit hotel is inderdaad een tastbare ‘Kosmologische Constante’, ge moogt gerust zijn…

*

Insiders spreken van een kosmologische constante, een term die Albert Einstein ooit in zijn vergelijkingen opnam en ook weer schrapte, omdat hij in zijn tijd zelfs niet in uitdijing geloofde. Sarkar bekeek de laatste jaren de oude en ook nieuwere metingen aan verre plofsterren die op de versnelde uitdijing leken te wijzen en stelt vast dat het bewijs niet sterk is. Het zou, zegt hij, statistisch best kunnen dat het heelal toch met een constante snelheid uitdijt. In dat geval is van een kosmologische constante geen sprake. Als dat zo is, roepen sommige heethoofden op internetfora al, moeten Schmidt en Perlmutter hun Nobelprijs (2011) maar weer inleveren.

Moeizame discussie

Dat zou een bepaald onverwachte ontknoping zijn voor een discussie over donkere energie die de laatste maanden theoretisch natuurkundigen enorm bezighoudt. Stel dat het heelal inderdaad steeds gehaaster uitdijt. Is daarvoor dan echt die magische donkere energie nodig? Of kan de gewone natuurkunde het ook verklaren?

Een moeizame discussie, bekent de van origine Duitse onderzoeker Daniel Baumann, nu verbonden aan het instituut voor theoretische fysica ITF aan de Universiteit van Amsterdam. 'Bij veel voorstellen en argumenten ontbreekt de fysische intuïtie. Sommige berekeningen of simulaties komen uit op een versnelde uitdijing, maar zonder dat je aanvoelt waarom. Dat is ongemakkelijk nadenken.'

 Een luid schot in die ideeënstrijd was een artikel van de Canadese oudgediende theoreticus William Unruh die met twee collega's van de Universiteit van Britisch Columbia liet zien dat bekende quantum-wirwar in de lege ruimte extra druk naar buiten kan geven. 'Een kosmologische constante is overbodig', aldus hun artikel. Dat werd kort erna gevolgd door een paper van een groep Hongaren die schrijven dat een wegduwende kracht gewoon ontstaat als ze in hun sommen aannemen dat materie niet keurig verdeeld is, maar klonterig, in sterrenstelsels en clusters bijvoorbeeld. Daarin dijt de lege ruimte harder uit dan de gevulde, zonder magische extra krachten. Gewoon Einstein, concluderen ze, als je met een echt heelal rekent in plaats van een abstractie.

Baumann, die zelf ook aan dat zogeheten back-action effect rekende, zegt het niet te kunnen controleren zonder de Hongaarse simulaties over te doen. 'Instinctief zou ik eerder het omgekeerde verwachten.' In zijn eigen werk vond hij destijds wel een effect, maar zo subtiel dat het het versnellende heelal nooit zou kunnen verklaren. Een doodlopende weg, concludeerde hij. Sindsdien doet hij andere dingen.

Astrofysicus prof. Diederik Roest van de Universiteit Groningen noemt de berekeningen en claims boeiend, maar zeker niet overtuigend. 'Iets zo subtiels dat zulke enorme gevolgen heeft, het lijkt me onwaarschijnlijk. Driekwart van alle energie in het universum is volgens de huidige inzichten donkere energie, en het moet tot 120 cijfers achter de komma in balans zijn met de andere energie. Dat zijn getallen waar alle kosmologen van wakker zouden moeten liggen. Maar of dit de oplossing van het raadsel is, zou ik niet weten.'

*

* Ex-Digitaliaanse Bedenkingen

*

Wat U, wat U hierboven las, is bijna niet menselijk meer. Voer voor de Einsteins onder ons.

Wetenschappers zjn – in mijn ogen – van dezelfde soort als politiekers: ze weten alle twee niets, maar kunnen er goed over praten.

Wetenschappers zien en nemen waar wat wij ook zien, bij voorbeeld over de Piramiden. Maar dat die de perfecte imitatie zijn van bepaalde sterrenstelsels in het Heelal (wetenschappelijk bewezen, hoor!), daar breken ze un kop niet op. Waren de Egyptische Hogepriesters misschien goddelijke boes uit de ruimte? Bestonden er banden met onze Druïden waarvan verteld wordt dat ze de zwaartekracht gebruikten (of afleidden) om dor de lucht te kunnen vliegen?

Zit het collectief menselijk geheugen hier voor iets tussen? Of naderen we sleepvoetend het ‘Godsbesef’ dat in ieder menselijk leven vroeg of laat de kop opsteekt? Desnoods ‘in het uur van onze dood’. Amen

Ne, de kop breken hierover is niet aan mij besteed. Al kan een beetje verder kijken dan onze eus lang is, kan in bepaalde gevallen juist helend werken. Morgen open ik over dit onderwerp een diepgaand gesprek met een van de grassprietjes van onze gazon. Waar komt U vandaan? Waar gaat U heen? Wat zijn Uw motieven? Hoe presteert U het om met wat zonlicht en wat zuurstof uit de lucht, Uw voedsel uit de bodem op te zuigen? Wat zijn de akkoorden met Uw triljoenen soortgenootjes van deze gazon? Wat met de honderden triljoen grassprietjes van de naburige veel grotere gazons van de buren? Zijn er persoonlijke contacten tussen jullie ‘Gemeenschappen’ onderling en worden deze gearchiveerd voor latere generaties van jullie nakomelingen?

O Juist ja. Jullie hebben klachten over de robot-maaier die te pas en te onpas jullie koppen scheert. Sorry, maar dat wordt ‘op de tafel gegooid’ om in gemeenschappelijk overleg te plegen om enerzijds en anderzijds tot een compromis te komen. Jullie mogen voortaan naar hartenlust groeien en zich vermenigvuldigen, maar jullie worden op tijd en stond, net als de Vlamingen in het Land der Coburgers, kort geschoren.

U weet nooit welke waarheden boven het maaiveld komen bloot te liggen. En, vergeet het niet: kennis staat gelijk aan Macht… En wie het kleine niet begeert, is het grote niet weerd!

Goedertreinen daveren hier de ganse dag (en nacht) voorbij. Die raderen rollen voor de welstand van onze medemensen. Het lawaai is anders dan het ruisen van de olijfbomen in het Land van Julius Cesare, maar wie kijkt er nu naar de klejr van de nieuwerwetse Euros’?

Digitalia went langzaam maar zeker aan de Vaderlandse Bodem. Te meer daan vrienden deze min of meer verwaarloosde heerlijkheid weer tot leven brengen. Ter gelegener tijd breng ik hier foto’s naar voor; dat daar waar Uw hart voor klopt, ook Uw ‘ castle’ is.

*

sinds de oerknal 14,6 miljard jaar geleden

Het is een redenering als een ander. Vroeger ging dat veel Kerkelijker. Men discussieerde toen over het geslacht der engelen: waren dat vrouwtjes of mannetjes en hoe zat het dan met de gelijkheid der geslachten? Was dat geen discriminatie?! En wat met de integratie van nieuwelingen? Was die rangorde van ‘serafijnen’, ‘cherubijnen’ en aartsengelen’ wel kosjer? Was daar geen verkiezingsfraude mee gemoeid?

Maar de ‘wetenschap’ is slimmer geworden en goochelt nu met begrippen die al even zinloos als groot zijn. Hoe is men tot dat exacte getal van zoveel miljarden jaren gekomen? Door vogelpik te spmelen? Of blindemannetje? Ik weet het niet, en zij die het zeggen waarschijnlijk ook niet.

Maar dat ze superieur zijn in het rond de pot draaien, daar kunnen onze politici nog een puntje aan zuigen.

*

PS

Heeft U, bij deze bovenstaande ‘ontboezmingen’ ook gedacht aan De Kleine Johannes’ van Frederik Van Eden? Ziet U in gedachten ook de krekel-schoolmeester in ‘zijn’ duin ergens aan de zee, die uitlegt aan de kleine krekeltjes, dat de ganse wereld zich in die duinen-pan afspeelt en zij, die beweren dat er buiten die wereld geen andere werelden bestaan? Frederik Van Eden leefde wel in de vroege jaren 1900….

*

(Digitalia)