WOENSDAG 30 NOVEMBER 2016

H. ANDRIES, H. TUDUAL

*

Sint-Andries brengt den vries

Sint-Elooi de dooi

*

Sint-Andries snee,

Brengt het koren wee.

Francis vraagt aan Jan: “Ken je het verschil tussen een bankrover en een voetballer?”. Jan weet het niet en Francis zegt het dan maar: “Een bankrover zegt: geld of ik schiet; de voetballer daarentegen zegt: geld of ik schiet niet!”

*

*

Dunwitch (East Anglia, Engeland) telt heden ten dage nog hoop en al 84 inwoners, nadat het stadje in 1286 onder water verdween. Dat was o.a. ook zo aan onze kant van de Noordzee: Brugge verloor er zijn zeehaven door, en nog vroeger ervoor Lombardsijde, aan de rechterzijde van de monding van de Ijzer in Nieuwpoort, zijn open toegang tot de zee. Want, zegt men daar, wij waren ooit groter dan Brugge. De schepen kwamen voor anker liggen midden het centrum van het dorp, dat toen een stad was. En wie dat niet gelooft, die gaat maar eens checken naast de Nieuwe jachthaven. De toegeslibde zee-arm ’t Geleed is er de laatste getuige van. Verloren in het schorrengebied ziet U zelfs nog de muren van wat eens een middeleeuwse sluis moet geweest zijn. Mijn schoonvader liep er als kind mee aan de hand van diens grootvader, tot die in 1920 met de N25, een zeil-betuigde visserssloep, op een heldere vriesnacht met man en muis verging voor de kust van het Retranchement, overvaren (zegt men) door een jaloerse buurman die als eerste uit vissen voer met een dieselmotor. Het verhaal is na te lezen in het Oost-Duinkerks Visserijmuseum. Vragen naar ‘De Sikke’….

Ja, zeker, de zee geeft, maar ze neemt nog veel meer weg. De zee verbindt, maar sleurt daarbij veel uiteen.

*

Krantse Keikoppen

*

Wetenschappers brengen verzonken stad voor Britse kust in kaart

*

Groot-Brittannië blijkt zijn eigen Atlantis te hebben. Het stadje aan de oostkust van Engeland luistert naar de naam Dunwich en werd verzwolgen door het wassende water van de Noordzee. Wetenschappers zijn er echter in geslaagd om een gedetailleerde kaart te maken van de restanten op de bodem van de zee.

We schrijven 1200 en Dunwich is de bruisende hoofdstad van East Anglia. Haar haven kan met gemak concurreren met die van Londen. Maar het succesverhaal zou niet blijven duren, want een storm op oudejaarsavond 1286 luidde het einde in van de voorspoed.

De storm bleek de eerste van een reeks, die de monding van de Dunwich River afsloot met sediment. Daardoor ontstond een constante vloed. Het water bleef maar stijgen, waardoor het stadje uiteindelijk onder 3 tot 10 meter water kwam te liggen. De kustlijn schoof in totaal 2 kilometer naar het binnenland op. Wat restte was nog een handvol straatjes, een pub en een museum. Vandaag wonen er nog 84 mensen.

Boosdoener

Ondanks het feit dat het stadje niet diep onder water ligt, hadden wetenschappers de grootste moeite om een beeld te krijgen van de verzonken stad. Boosdoener: de slechte zichtbaarheid in het modderige water. Tot een team van wetenschappers van de universiteit van Southampton op het idee kwamen om geluidsgolven te gebruiken voor de beeldvorming.

"Het is een techniek die alleen nog maar gebruikt is voor het onderzoeken van scheepswrakken", zegt teamleider David Sear. "We gebruikten hem nu voor het eerst ook om de ruïnes van Dunwich onder water in kaart te brengen."

Gedetailleerd

Met succes, want het team kon een gedetailleerde kaart maken van hoe het stadje er moet uitgezien hebben op zijn hoogtepunt.

De blauwe lijn rechts is de kustlijn in 1250, de blauwe lijn links is die in 2012. ©Southampton University

*

De geschiedenis van Dunwich werpt ook licht op het probleem van de opwarming van de aarde en het stijgen van de zeespiegel. Want het blijkt dus vroeger ook al gebeurd te zijn. "Zware stormen in de 13de en 14de eeuw vielen samen met een periode van klimaatwijzigingen, waarbij het warmere middeleeuwse klimaat overging in wat we nu een Kleine IJstijd noemen", aldus Sear. "Inzicht in dat proces kan ons ook meer inzicht geven in onze huidige situatie, waarin de rijzende zeespiegel heel wat mensen in de kustgebieden bedreigt."

Verzand

Dunwich werd uiteindelijk verlaten. De haven verzandde, de economie viel terug en het stadje verdween langzaam onder water. De inwoners gaven het op en trokken weg. Op een handvol na.

Nu is, aan dees kanten van de Noordzee, van de Vlaamse Kust, de Stad Nieuwpoort (Nova Porta, de Nieuwe Haven) belangrijk geworden.

Lombardsijde was toen al getroffen door twee mokerslagen van de zee (1115 & 1274) die het stadje grondig verwoestten, en die maakten dat er daarna hoop en al nog… 25 huizen waren. Toen (1413) versjacherde de Graaf van Vlaanderen dat hellegat, blij dat hij er ‘n koper voor gevonden had, voor een appel en een ei aan Nieuwpoort. Toen ook al was het dus Kassa! Kassa! Kassa!...

Nu kan men, bij laag tij een beetje wandelen langs de IJzer-monding, om er haaientanden te vinden, die daar al vele miljoenen jaren geleden in de bodem zijn terecht gekomen. Maar opgepast, die tanden doen U niets meer, maar de met sneltreinvaart opkomende vloed wel. U krijgt er voor hetzelfe geld een zeemansgraf bij.

PS:

Wist U dat die zware aaneengebonden palen de vaargeul aanduiden? We hebben die te danken aan de Spaanse Bloedhond Alva, eigenlijk de Duc d’Alba . Vandaar hun naam: het zijn geen meerpalen, maar Ducsdalba’s, en ze zijn bijna enig ter wereld….