.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

dinsdag 13 december 2011

La comedia dell’Arte

Zij spleen, wij dansen….

--------------------

La commedia è finita

13/12/11, 09u10 De Morgen

------------------

Wat hebben we na vijfhonderd en zoveel dagen geleerd? Is België nu echt onbestuurbaar geworden? Zal het in 2012 bij de gemeenteraadsverkiezingen helemaal uit de hand lopen? Marc Hooghe denkt van niet. Hooghe is gewoon hoogleraar politieke wetenschappen aan de KU Leuven.

Stiekem had ik gehoopt dat premier Di Rupo zijn toespraak in de Kamer dit weekend zou eindigen met een welgemeend "La commedia è finita", de slotwoorden van de opera Pagliacci van de Italiaanse componist Ruggero Leoncavallo. Door de vertrouwensstemming is het doek nu definitief gevallen over een van de langste tragikomedies die ooit is opgevoerd in de Wetstraat. De slotwoorden zijn toepasselijk omdat het ook voor de toeschouwers in de opera nooit volstrekt duidelijk is of ze een echt drama meemaken, of enkel kijken naar een schertsvertoning die door een stel paljassen wordt opgevoerd.

Het is nog even wennen aan het feit dat we nu weer een volwaardige regering hebben, maar het is opvallend hoe snel alles weer in de plooi valt. De politici komen vanzelf weer terecht bij het gebruikelijke spel van meerderheid en oppositie. Iedereen heeft opnieuw zijn beste kostuum aangetrokken en is weer aan het werk. Dit is ook het gepaste ogenblik om zo snel mogelijk te vergeten wat er de afgelopen 545 dagen allemaal is uitgekraamd en neergepend. Als een heuse Cassandra maakten sommigen van de crisis gebruik om het einde van België te voorspellen, de ondergang van de parlementaire democratie en van ons partijsysteem, en in één moeite door werd zelfs geponeerd dat de representatieve democratie aan vervanging toe is. In nauwelijks een week tijd zijn we teruggekeerd naar meer prozaïsche onderwerpen: het (gebrek aan) genderevenwicht in de regering, het uiterlijk van de bewindslieden en de samenstelling van de ministeriële kabinetten.

Alles weer normaal dus, en ook als politicologen kunnen we straks opnieuw onze wetenschappelijke akker gaan beploegen, nu er van de vertegenwoordigers van onze beroepsgilde allicht minder krantenstukjes verwacht zullen worden.

Versnippering
Dat betekent natuurlijk niet dat alles weer pais en vree zal worden in het kleine koninkrijk aan de Noordzee. We mogen ons de komende jaren verwachten aan conflicten over de bezuinigingsplannen en de uitvoering van de staatshervorming, maar tegenstellingen vormen nu eenmaal de kern van het politieke bedrijf.

Het fundamentele probleem blijft echter dat ons politiek systeem op zoek is naar een nieuw evenwicht. Decennialang was CD&V als grootste partij in de grootste regio van het land de spelverdeler van de politiek. Die rol is nu weggevallen, en er is geen echte regisseur meer. Dat maakt de Belgische politiek minder voorspelbaar dan vroeger. De versnippering van het partijlandschap maakt elk evenwicht precair.

Dat belet echter niet dat we nu weer vertrokken zijn voor een flinke dosis normaliteit. De uitslag van de stemming in de Kamer (89 voor, 53 tegen) is duidelijk. De oppositiepartijen herhalen nu wel keer op keer dat er geen meerderheid is in de Nederlandse taalgroep, maar echt overtuigend is dat argument niet. Om te beginnen is het verschil miniem: Di Rupo kan rekenen op de steun van 43 van de 88 Vlaamse Kamerleden. Dat is al een heel andere situatie dan in Nederland, waar de regeringspartijen slechts 45 van de 150 Kamerzetels bezetten. Als je minder dan een derde van de publieke opinie vertegenwoordigt, dan moet je je toch ernstig zorgen gaan maken over je democratische legitimiteit.

Maar veel fundamenteler is het feit dat de stemming in de Kamer één en ondeelbaar is, en dat er in ons parlementair systeem geen verdere onderverdeling van verantwoordelijkheden is. Als we van de absurde veronderstelling zouden uitgaan dat een regering in elk deelgebied een meerderheid moet hebben, dan storten we ons in de chaos. In de provincie West-Vlaanderen heeft deze coalitie een meerderheid, maar niet in de provincie Antwerpen. Wil dat dan zeggen dat de Antwerpenaren de legitimiteit van deze regering niet moeten erkennen en rustig met brugpensioen kunnen gaan terwijl de West-Vlamingen wel langer moeten werken als gevolg van de bezuinigingen van de regering-Di Rupo? Zo werkt democratie natuurlijk niet: ons parlementair systeem is geen zelfbedieningswinkel.

Eerste test
Een eerste belangrijke test voor de regering-Di Rupo komt er met de gemeenteraadsverkiezingen. Het blijft nog koffiedik kijken, maar de Belgen kiezen traditioneel heel lokaal bij dat soort verkiezingen. Dat lokale karakter blijkt ook uit de coalities die nu al worden gesloten. In Mechelen gaan de Open Vld en Groen! samen, in Gent de sp.a en Groen! en in Tongeren de Open Vld en CD&V. Daar zit weinig ideologische lijn, en de afspraken hebben vooral met lokale gevoeligheden en persoonlijkheden te maken, zoals dat altijd al het geval is geweest in onze gemeentepolitiek. Alleen de stad Antwerpen vormt een uitzondering op deze regel wegens de grote schaal van de metropool en de sterke mediatisering van de politieke strijd. Maar als je als nieuwkomer op gemeenteraadsverkiezingen moet rekenen om een doorbraak te forceren, dan gok je op het verkeerde niveau.

We hebben nu drie jaar lang geleefd onder het dreigend juk van de 'hou me tegen of ik doe een ongeluk'-retoriek. Nu die bizarre komedie is afgelopen, is het meer dan ooit nodig opnieuw normaal aan het werk te gaan, en dat geldt zowel voor meerderheid als voor oppositie.

-------------------

Diagonaal herlezen

Niemand weet hoe lang de vertoning zal duren. De zaal is ingehuurd tot 20114, als ze tenminste zo lang zal rechtstaan. Het ziet er goed uit : zeer uitdrukkelijk niet-moslims moorden nu voortaan met inlands wapentuig,daar waar gewoonlijk vulgaire Russissche herkomst de boventoon voerde. Moet zoiets zijn als een Harley Davidson, of zelfs een Duccati, die FAL (Fusil Automatique Léger van FN/Herstal, die zelfs op de occasie-markt zo goed in trek is. Ook geen bommen-gordels meer : frisse, goed onderhouden en ingevette handgranaten zijn veel bedrijfszekerder. Herkomst : Made in Belgium.

We kunnen dus op beide oren slapen. Zo dringen zekerlijk geen verkeerde geluiden door….En met een slangetje die boven uitmondt in een brede toeter, vangen we onder de dekens alleen de politiek-correcte geluiden op. Tout va bien, Madame la Marquise…..A rato van 2000 nieuwe armoezaaiers per maand, komen we er wel. Ita capra : vooruit met de geit!