-xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

KOLOMMETJE N° 300

dinsdag 6 september 2011

Mise en Ligne en Bouteille op 06/09/2011 13:23:53

Gepeperd en gezouten, opgediend om 15:26:47

Lanoline

Goed voor de buka, voor de borsta en voor de kela…

-----------------------------

Brave Lieden,

In deze roemruchte en van zware beslissingen zwanger zijnde dagen, wil ik, Digitali/Tafelspringer niemand voor de voeten lopen. En al zeker de ‘onderhandelaars’ niet die al maanden aan een stuk bezig zijn met beslissen over Uw en mijn pensioen. Ja, ook nog over een paar andere onbenulligheden die al lang tevoren in de sterren stonden geschreven.

Daarom wil ik de sluier oplichten over een soort ‘auteur’, gewezen ‘stadsdichter’ van de Koekestad die mij zo nauw aan het art ligt (de Koekestad, mens, niet de auteur!). Dat het, met al de commotie over wat de BRT nu weer allemaal geriskeerd heeft, aanvoelt als de bal in het open doel trappen, waar de goalkeeper effe ’n plaske is gaan maken, spreekt vanzelf. Daarom gaat het ook over een drol van Tom Lannol, maar niemand durft die naam in verband te brengen met de verfilming. Logisch, ook!

Want kijk, een van de mede-scriptoren, van het Concern Lannol, Afdeling Lanoline (vandaar de doorjageringheid) is hier bij ons een weekje op logies gekomen. Om te recupereren, zegt ie. We respecteren zijn privaterigheid, en noemen dan ook maar voor de gelegenheid deze man den Armand. De man was op! Kapot gezopen en nog zo van alles, ge moet dat begrijpen : den Tom is zo genen simpelen, hé! ’t Hee, zeid’ie, genen noam! Zoals we daar opgesloten gehouden worden, met achter glas, ver en onbereikbaar, al die schone mokkels die voorbehouden blijven voor de Patron…Wie denkt-ie wel dat ie is, die Kustmenenzovoort, die Commandant Cnipsakkof! Hij is zelfs nog geen Krabbelanmegatski in mijn ogen!

Enfin, ge kond het zo van ver zien : den Armand was afgejakkerd. En toch deed hij zijn verhaal….met slaande bewijzen op tafel. Uiitreksels en zo.

De Lanno Line draaide dus op volle toeren, wat wil zeggen dat de redactie rondom een reuzengrote computer was gezet, waaraan al die verschillende schermen/klavieren verboden waren. Om beurten, tot ze roodgloeiend stonden van de stress, mochten de scribenten hun teksten ingeven, terwijl de ene begot niet wist waar de andere mee bezig was. De ene had het over de voetbal en de liefde, de andere over de wielerwereld en de liefde, een derde  dacht hij Vrankx’ was in den vreemde, een vierde en een vijfde waren bezig met een thriller-verhaal, enz : er stond geen maat op de Vrije Muze…zolang de printers maar ratelden.

The Boss was alleen aanwezig om het werkritme op te drijven, maar hield zich bezig met Veuve Cliquot en andere schuimende schunnigheden.

Na verloop van tijd werden de scribenten afgevoerd, gewassen, nagespoeld en ter ruste gelegd in rijen van vier. Uit de slaapzalen klonk alras alleen nog een kriepend kreunen, dat langzaam overging in een angstwekkende stilte. Wie er het loodje bij legde, was een vogel voor de kat.

Dan begon het grote werk voor de Baas. Hij nam op zijn klembord hoofdstuk 32 van scribent 18, zette dit zonder te lezen helemaal vooraan op de eerste Pagina van zijn allernieuwste Meesterwerk, verschoof dan Hoofdstuk 16 van de schrijverlarij van scribent 8 hierbij aansluitend,en schrapte 14 hoofdstukken van de overigen, door ze kris-kras te vervangen met het restant van alles wat die dag in het Centraal geheugen was terecht gekomen. Het werd een dikke turf, die zoals de rosbief in de beehouwerijen, gemakkelijk in ’t gewicht per kilo kon verkocht worden.

Hij voorzag het geheel van een volgens hem passende titel, in casu de Goddelijke enz, voorzag de voorpagina van zijn naam en de achterpagina van het adres van zijn uitgeverij waar het Meesterwerk weldra zou te koop worden aangeboden, sloeg alles op op een daartoe speciaal meegebrachte slapstick (dat is een USB-Stick die zich automatisch richt naar de meestbiedende) en stuurde alles door naar Het Schoon Verdiep. Wel wetende dat de Broederschap zich met verve zou gelasten met het vervolg van het verhaal. Want ondertussen was het bij Lano Line weer klaar dag geworden, en het volgende verhaal zou dringend op het getouw worden gezet.

Wij hebben den Armand niet alleen liefderijk verzorgd, maar hem ook liefde bezorgd, in de vorm van dat Poezewoefke waarop hij altijd al zo verlekkerd was geweest.

Nu wil den Armand voorgoed bij ons blijven. Veel liever dan bij den Tom, zegt hij. Dat ligt dus nu ter studie…..

De cast van “Het goddelijke monster” is indrukwekkend. Naast Joke Devynck zien de kijkers onder meer Marc Van Eeghem, Johan Van Assche, Michel Van Dousselaere, Kevin Janssens, Gilda De Bal, Vic De Wachter, Ianka Fleerackers, Katelijne Verbeke, Gene Bervoets, Thomas Ryckewaert, Brit Alen, Ingrid De Vos, Serge-Henri Valcke, Jan Hammenecker, Greet Verstraete, Sara Vertongen, Engels acteur Dorian Lough, Charlotte Vandermeersch, Henrik Poets en de Braziliaanse actrice Christianne Oliveira.

----------------------

WEST-VLAAMS MET OAR IP

Het verhaal

'Als dit West-Vlaams is, dan spreek ik vlot Swahili'. De reacties op Twitter en Facebook na de eerste aflevering van Het goddelijke monster liegen er niet om. Veel West-Vlamingen vinden het West-Vlaams dat in de fictieserie wordt gesproken, een belediging voor hun dialect. Zelfs de West-Vlaamse gouverneur Paul Breyne liet zich al kritisch uit. 'Ik heb moeite moeten doen om het programma uit te kijken', zei hij gisteren tijdens het Radio1-programma Peeters & Pichal. 'Het West-Vlaams dat gesproken werd, was meestal niet authentiek. Het viel op dat de meeste acteurs geen West-Vlamingen waren.'

Ook uit academische hoek klinkt er kritiek op het taalgebruik van de acteurs. 'Dit doet pijn aan de oren van elke West-Vlaming', zegt professor Magda Devos van de vakgroep Nederlandse taalkunde aan de UGent, zelf een West-Vlaamse. 'Het West-Vlaams wordt ronduit verkracht -vermassacreerd zouden West-Vlamingen zeggen. Ik hoorde veel fouten tegen de uitspraak. Maar erger is dat er ook een loopje wordt genomen met de grammatica en woordenschat. De acteurs nemen woorden in de mond die in het West-Vlaams zelfs niet bestaan. Dit is dan ook geen West-Vlaams, maar Nederlandse tussentaal, of zelfs Brabants, met West-Vlaamse klanken. Men toont een miskleun van een dialect, net op het moment dat Vlamingen zich afkeren van hun dialect en het niet meer doorgeven aan hun kinderen.'

Leo Deschryver, vertolkt door Michel Van Dousselaere, krijgt de slechtste score voor zijn West-Vlaams. 'Hij spreekt duidelijk met een Brabantse tongval en maakt de meeste fouten, maar hij is natuurlijk veel meer aan het woord dan Joke Devynck, die eveneens gekunsteld West-Vlaams praat.'

Standaard-West-Vlaams

De tragikomische saga rond Katrien Deschryver en haar familie speelt zich af in de streek rond Kortrijk. Dat dialect verschilt van het West-Vlaams dat gesproken wordt in de Westhoek, of in het poldergebied langs de Noordzee. Hét West-Vlaams bestaat immers niet. 'Daarom hebben we voor de serie een soort van standaard-West-Vlaams gecreëerd', zegt Jean Philip De Tender, de netmanager van Eén en zelf afkomstig van het West-Vlaamse Gistel. 'Het was voor de acteurs geen sinecure om dat aan te leren. Ze hebben er maanden op gekauwd, maar het resultaat mag er zijn, want het draagt bij tot de personages en hun verhaal.'

Volgens professor emeritus dialectologie Johan Taeldeman speelt ook de toneelopleiding van de acteurs mee. 'De meeste van onze acteurs volgen hun opleiding in Antwerpen, waar ze een Antwerps taalbad ondergaan. Zo krijgen niet-Antwerpenaars een halfbakken Brabants aangeleerd. De vijver van West-Vlaams klinkende acteurs wordt daardoor alsmaar kleiner.'

Alle acteurs die geen West-Vlamingen waren, kregen dan ook begeleiding van dialectcoach Barbara Vanwelden. Zij studeerde aan Studio Herman Teirlinck en is van Zwevegem, dezelfde streek als de familie Deschryver. 'Ik heb alle teksten ingesproken in het West-Vlaams, zodat de acteurs hun teksten in het juiste dialect konden oefenen', zegt Vanwelden. 'Nadien heb ik samen met de scenarist de teksten ook fonetisch getranscribeerd, omdat de acteurs daar nood aan hadden.'

De niet-West-Vlaamse acteurs kregen zoveel individuele begeleiding als ze nodig hadden. Vanwelden was ook op de set aanwezig om bij te sturen. 'Dat was in de eerste plaats nodig als er tijdens het draaien nog tekstaanpassingen zouden gebeuren. Was de regisseur nu een Zuid-West-Vlaming, dan was het minder noodzakelijk dat ik op de set was. Maar Hans (Herbots, red.) is een geboren en getogen Antwerpenaar. En sowieso is het handig om een goede taakverdeling op de set te hebben.'

Kostuum

Ondanks de heisa rond het 'pseudo-dialect' blijft netmanager Jean-Philip De Tender achter de keuze van Eén staan. 'Meestal wordt in typische streekreeksen verkavelingsvlaams gebruikt', zegt hij. 'Na De Smaak van De Keyser en Katarakt hebben we bakken kritiek gekregen, omdat er geen streektaal werd gesproken. Daardoor is de discussie over streektalen hoger op onze agenda beland. In het geval van Het goddelijke monster kwam de vraag van de cast en de productie. We hebben besloten om er uitzonderlijk op in te gaan omdat we het verhaal zo authentiek mogelijk wilden brengen. De reeks heeft een eigen sfeer, een eigen stijl en de taal speelt daarin een heel belangrijke rol.'

Ook dialectcoach Barbara Vanwelden is best tevreden over het resultaat. 'Het was niet de bedoeling dat de acteurs in de reeks het echte West-Vlaams zouden spreken, wel een soort van West-Vlaamse tussentaal die de eenheid van een familie ergens uit Zuid-West-Vlaanderen benadrukt. Ik zie het dialect als een soort van kostuum dat de acteurs aantrekken: het past zich aan hun stijl en die van hun personage aan.'

Voor de West-Vlamingen voelt dat kostuum aan als een verwaaid plunje. 'Mensen praten dialect om hun authenticiteit en identiteit te etaleren', zegt Johan Taeldeman. 'Als dat dialect wordt geridiculiseerd, dan raakt men aan hun authenticiteit en voelen ze zich gekrenkt.' Ook het feit dat West-Vlamingen meer vasthouden aan hun dialect dan mensen die in Vlaams-Brabant of Oost-Vlaanderen wonen, maakt dat het West-Vlaams in Het goddelijke monster nu zo massaal over de tong gaat. 'In West-Vlaanderen is er een grotere groep van dialectsprekers die kan reageren als hun moedertaal wordt aangevallen.'

-------------------

Diagonaal herlezen

Bloemlezing :

‘t West Vlaams niet meer doorgeven aan hun kinderen….ze moesten beschaamd zijn dat hun oren laaien! We spreken allemaal minstens twee talen : onze moedertaal, en het Algemeen Nederlands.

de teksten ook fonetisch getranscribeerd : komaan, mesjes en jongens : liever een beetje jullie gezond verstand een beetje transcriberen!

Mensen praten dialect om hun authenticiteit en identiteit te etaleren': ’t zal nog niet zijn, zeker! De Vlamsche tale is wonderzoet, voor n’heur geen geweld en doet!

Zantekoren, zei Gezelle, en daarmee bedoelde hij de achtergebleven korenaren bij de grote boeren op hun veld gaan bijeenzoeken…Ach, had die brave man Tinternet gekend! Hij had ons hele broden nagelaten! Tom Lanoye zou zich ooit willen verlangen om te gaan…zantekoren. Zelfs ’t beste is nog niet wel genoeg voor deze godenzoon….