Geraken we dan nooit geleerd?

Of moet het weer met de ‘Goedendag’?

-------------------------------------

Nee hoor, ze hebben het niet begrepen

1-03-2011 - Peter de Roover - de standaard

ISKANDER

---------------------------------

Acht Franstaligen die hun politici verkrampt immobilisme verwijten, dat moet PETER DE ROOVER graag gelezen hebben. Dat valt tegen: 'De acht willen gewoon een volwaardig Brussels gewest en schenken dus oude wijn in nieuwe zakken.' Het zowel in De Standaard als Le Soir verschenen opiniestuk 'Pas en notre nom!' (DS 25 februari) heeft voor nogal wat ophef gezorgd. Het was ondertekend door acht vooraanstaande Franstalige opinievormers, verscheen in een Vlaamse én Franstalig-Brusselse krant en werd op de voorpagina aangekondigd onder de kop 'Franstaligen, kom uit de loopgraven'.

Daarmee was de toon gezet. Vooraanstaande Franstalige denkers verzetten zich tegen het politieke immobilisme (geen nieuws) en wijzen daarbij op de verantwoordelijkheid van hun politici (wel nieuws). Dat ze die 'verkrampt immobilisme en kortzichtigheid' verwijten, klonk als muziek in Vlaamse oren, want is dat niet wat hen aan deze zijde van de taalgrens ook wordt verweten?

De eerste reacties die ik op Facebook las bij Vlaamsgezinden klonken erg hoopvol. 'Hebben ze het eindelijk begrepen', kan de teneur worden samengevat. De vraag die na lezing van het stuk bij mij opkwam: hebben de lezers de tekst wel begrepen?

De auteurs schrijven dat hun tekst gericht is 'tegen het communautarisme van een deel van de Franstalige politiek'. Mijn aandacht was meteen gewekt. Wat denken Van Parijs en co. over de filosofische school van mensen als Alasdair MacIntyre, Michael Walzer, Charles Taylor of Amitai Etzioni? Zij zijn - samengevat - van mening dat de mens schatplichtig is in z'n denken aan de gemeenschap waarin hij leeft. Zij ontkennen niet het individuele element, maar beklemtonen het maatschappelijke kader waarbinnen onze waarden en normen gevormd worden.

Geen woord echter over die filosofische school. Vertalen blijkt ook hier weer verschralen. Onze gemeenschappen heten in het Frans 'les communautés' en de gewesten 'les régions'. Ze hebben het dus over politici die denken in termen van gemeenschappen. Hier komt de oude discussie weer boven water, die ook de huidige onderhandelingen zwaar hypothekeert. De Vlamingen koppelen Brussel via de gemeenschappen (met onder meer onderwijs en cultuur, waarvoor ook Vlaanderen in Brussel bevoegd is); de Franstaligen kiezen van oudsher voor de gewesten (met drie dus, waarbij Brussel los staat van Vlaanderen). Dus is de tekst onderhuids wel degelijk gericht tegen de klassieke Vlaamse benadering.

Van Parijs en co. willen gewoon een volwaardig Brussels gewest en schenken dus oude wijn in nieuwe zakken. Ze gaan daar erg ver in - en veel verder dan Johan Vande Lanotte in zijn pleidooi voor vier deelstaten - want willen ook onderwijs en cultuur 'regionaliseren', lees: naar Brussel overhevelen.

Wat is er nieuw aan de zakken? Zij leggen in tegenstelling tot de old school FDF'ers minder klemtoon op de taal. Logisch, want deze verstandige mensen zien dat Brussel geen dominant Franstalig gewest meer is en evolueert naar meertaligheid. Ze willen Vlaanderen uit Brussel (zoals het FDF), maar niet het Nederlands. Wat vroeger Brusselse Vlamingen waren, worden nu Nederlandstalige Brusselaars.

Het is dan ook logisch dat zij het belang van de territorialiteit beklemtonen. Ze vinden het 'terecht dat van mensen die zich duurzaam in Vlaanderen of Wallonië vestigen verwacht wordt dat ze de moed en nederigheid hebben om de officiële taal van hun gewest te leren.' Dat klinkt vernieuwend uit Franstalige hoek, want is dat niet de Vlaamse thesis?

Faciliteiten zijn stommiteiten

Van Parijs en co. beseffen natuurlijk ook de contradictie tussen de pleidooien voor gewesten (met afgebakend grondgebied) en rechten voor Franstaligen in Vlaanderen (gebonden aan de personen). Vandaar dat Van Parijs - ook al eerder - de oude slogan van de Vlaamse Beweging in de mond neemt: faciliteiten zijn stommiteiten.

Maar echt rechtlijnig is het verhaal toch niet. In De zevende dag gaf Van Parijs op mijn aandringen toe dat een aantal of zelfs alle zes faciliteitengemeenten best worden aangehecht bij Brussel, om pas daarna de territorialiteit echt te laten spelen. Zijn argument botst met de rest van de boodschap: hij telt het aantal Franstaligen in die gemeenten en gaat dan zo weer de toer van de talentelling op. Desgevraagd blijkt de nieuwe zak toch deels gerecupereerd materiaal gemaakt te zijn en zit er een stevig imperialistisch angeltje aan het 'frisse' voorstel.

Vlaamse gemeenten waar Franstaligen zich wel hebben aangepast - zoals Van Parijs en co. vragen - blijven Vlaams; waar ze dat weigeren worden ze beloond met grensaanpassingen. Weerbarstigheid wordt beloond.

Doet een beetje denken aan de kettingroker die zegt: 'Nog één pakje en dan hou ik ermee op.' We weten dat die mensen zelden bij hun goede voornemen blijven en snel weer naar het verslavende stokje grijpen. Als de 'sociologische' realiteit binnen enkele jaren in andere Vlaamse gemeenten Franstalige meerderheden oplevert, komen zij dan als volgende in aanmerking voor annexatie?

Van de indruk die is ontstaan, dat de auteurs van deze opiniebijdrage echt nieuwe paden bewandelen, blijft na grondige lezing weinig over.

Tot slot weze aangestipt dat het gelanceerde idee niet zonder gevaar is voor België. De uitbouw op basis van strikt afgebakende deelstaten, snijdt de Belgische taart keurig voor. De stukken kunnen dan des te gemakkelijker op verschillende borden gelegd worden. Het argument dat Vlaanderen zonder België Brussel verliest, wordt nog verder uitgehold. Want dit voorstel zorgt ervoor dat Vlaanderen Brussel mét België zeker kwijtspeelt.

Er zijn zeker aanhangers van Vlaamse onafhankelijkheid die in stilte hopen dat het voorstel van de acht Franstalige denkers wordt uitgevoerd.

PETER DE ROOVER Politiek secretaris Vlaamse Volksbeweging. Wat? Een Franstalige die zegt het territorialiteitsprincipe te respecteren, maar tegelijk voor een talentelling pleit, heeft zelden zuivere bedoelingen. Waarom? Het impliceert dat wie zich niet aanpast, beloond wordt