Iedereen kent het wel: je hebt ergens een kneuzing en als je erop duwt, trekt er een opstoot van pijn doorheen het hele lichaam. Gevolg, je kan het niet laten op regelmatige tijdstippen het letsel te betasten, kwestie van zeker te zijn dat die pijn er nog steeds is. Die vreemde neiging is ook mij niet vreemd. Ook op een ander, verstandelijk niveau heb ik er weleens last van. Ik wéét dat ik er niet gelukkig van word, dat het niks uithaalt en toch, toch is er een onbedwingbare drang die me ertoe drijft. Op gezette tijdstippen moet ik kunnen afdalen in de krochten van de sociale media, daar waar geen enkel coherent verhaal in de woest gespuide meningen besloten ligt. De zinnen zijn overduidelijk in een voortdurende vlaag van razernij op het beeldscherm getimmerd, ze hangen slechts aaneen van de spelfouten, het schuim op de lippen van de fabrikant is haast voelbaar.

Ik heb daar niks te zoeken, daar ben ik me ten volle van bewust. De extreem-rechtse deplorables van mening doen veranderen over een pact dat een Marokkaanse stad in zijn naam draagt is onbegonnen werk. Net zo goed kan ik de verzamelde Miss België-kandidates de quintessens van de wereldliteratuur proberen bij te brengen of mezelf aanleren hoe ik een hemd kreukvrij krijg. Hopeloos. Maar zo heel af en toe kan ik het dus niet laten om de missionaris uit te hangen. Omdat de waarheid naast zijn rechten ook zijn plichten heeft. Omdat de wereld dan wel een dorp geworden mag zijn, maar dat niet per definitie hoeft te betekenen dat het marginaalste dorpscafé de publieke opinie vormgeeft. Omdat wij als mensheid ooit toch de vruchten moeten plukken van eeuwen van geletterdheid.

Boter aan de galg natuurlijk. De opmars van de karikaturen is onstuitbaar. Poetin, Trump, Erdogan, Bolsonaro, Orban, Francken.. Achter elk van die leugenaars staat een mensenmassa dom genoeg om in die leugens te geloven, en ze daarenboven ook nog eens om ter luidst verder rond te toeteren. Bij mij treedt er spontaan heimwee op naar zelfs maar een goeie twintig jaar geleden. De verzuiling had de Belgische politiek nog net genoeg in zijn greep om alle dommekloten te isoleren in één Vlaams Blok, mensen wisten niet beter of ze stemden heel hun leven op dezelfde partij. Politici stonden boven het volk en toonden de weg. Volksverheffing was het doel, niet mee in de smurrie van debiele meningen duiken. Nu is de dam gebroken, de dommigheid gutst door alle spleten en kieren. We kunnen nog wel een nieuw cordon sanitaire of twee gebruiken. Veertig, vijftig, zestig, zeventig procent van de bevolking electoraal het zwijgen opleggen, als het moet.

Hoe minder democratie, hoe beter voor de democratie.