Zonnige hiel van Italië
Puglia het Firenze van het Zuiden
Italië telt twintig provincies met Toscane, Piemonte en Sicilië als meest bekende. Minder gekend maar minstens even mooi en nog niet overspoeld door toeristen is Apulië (Puglia), helemaal in de hiel van De Laars. Elk van de Italiaanse provincies verschilt sterk van de andere, maar inzake keuken zitten ze op één lijn: culinaire eenvoud is hier de regel. Wat cultuur betreft beschikt Puglia over adembenemende gebouwen, kerken, kastelen en kathedralen, duidelijk het Firenze van het Zuiden, een cultureel paradijs.
Om het u makkelijk te maken de regio Puglia op zijn best te ontdekken, zijn er twee mogelijkheden: ofwel kiest men voor een of twee vaste vertrekplaatsen, zoniet maakt men met vertrek uit de luchthaven Bari-Palese voor een rondrit, langs de kust, het binnenland in, met diverse overnachtingen in verschillende hotels, wat elke dag uit- en inpakken betekent. We kozen voor de eerste mogelijkheid en nestelden ons eerst in het barokke Lecce om daarna te verblijven in Alberobello om vanuit hier de regio onder voet te lopen. Een auto is hierbij onontbeerlijk, het openbaar vervoer is niet georganiseerd op de toerist.
LECCE
Onze eerste pleisterplaats is Lecce, stad met ruim 100.000 inwoners. Arabieren, Turken, Noormannen, Spanjaarden, Etrusken en onder andere Habsburgers waren er in de loop der eeuwen op strooptocht en lieten hun stempel na. Puglia is dan ook bezaaid met schitterende historische gebouwen, de een al mooier dan de andere, van Byzantijns al over renaissance tot barok. Lecce is zonder meer het evenbeeld van Firenze (Florence). Zo goed als gans de stad laat gewone burgerhuizen, paleizen, kastelen en vooral veel gevels bewonderen met een ongeziene pracht aan barok. De overladen ornementen geven de stad een speciaal tintje dat zijn gelijke alleen in Florence kent. De Griekse en Oosterse invloeden zijn hier dan ook ruim present.
Verdwalen in het labyrint van de steegjes is een luxe waarbij je op de meest onmogelijke rijkdom stuit. Artisanaal is Lecce gekend voor zijn Cartapesta, de papier-maché figuren die in tientallen ateliers met vaardige handen geboetseerd worden, een overlevering opdat het kappen van beelden in marmer of steen voor de arme bevolking niet betaalbaar was.
Cultuurfanaten en liefhebbers van barok (soms te overladen) hebben een vette kluif aan de Chiesa di Santa Croce en het aansluitend klooster van de Celestijnen. Een juweel, de parel van Lecce.
Andere schat, maar dan in Normandische stijl, is Chiesa dei Santi Nicola en Cataldo, kerk met alweer topbarok waarbij de gevel je doet watertanden.
Geniet ook even van de Piazza del Duome met het bisschoppelijk paleis terwijl je evenmin de Chiesa San Giovanni Battista (Kerk Johannes de Doper) en onder andere de Chiesa di San Matteo niet links mag laten. Je komt ogen te kort. Voeg daarbij je bewondering voor het Castello di Carlo V, het Kasteel van Karel V, tussen de oude en nieuwe stad, en je cultuurhonger kan niet meer stuk.
BARI
Reizen naar het immens mooie regio van Apulië (Puglia) betekent vooral eerst kennis maken met de luchthaven van Palese, tien km ten westen van Bari, goed half uurtje met de wagen naar de oude stad, in de loop der jongste decennia stilaan omringd door een moderne stad, waar het verkeer een heksenketel is. Driedubbel parkeren of zo maar je vierwieler ergens al dan niet haaks tussenwringen is hier schering en inslag. Niemand die er evenwel om maalt. Bari is al sinds de Kruistochten een belangrijke haven, wegens vertrekpunt van vele vervaarlijke vaartuigen richting Heilig Land. De haven van Bari lijkt het intussen te winnen van deze van Brindisi, wegens sneller naar Griekenland en Albanië met de ferry.
Omringd door metershoge muren is Bari een van de mooiste stadswijken van Puglia. De middeleeuwse steegjes zijn een streling voor het oog. Heel wat eeuwenoude woningen kregen intussen een opknapbeurt, gelukkig maar want er is heel wat te zien in Bari. Of wat dacht je van het kasteel, temidden de oude stad, een vesting dat graag bezocht wordt. Mis ook de kathedraal niet. De Duomo (12de eeuw) koppelt barok aan soberheid. Iets verderop nog meer pracht met de Basillica di San Nicolà, die de echte geschiedenis laat zien van de brave man, die later zou uitgroeien tot Sint-Niklaas zoals we hem in de Westerse wereld kennen. Wit marmer is er troef en in de crypte bevinden zich de relikwieën van San Nicolà.
ALBEROBELLO
Het moment-suprême in Puglia is zonder twijfel een bezoek aan de Zona Monumentale dei Trulli in Alberobello. Uniek in de wereld zijn deze huisjes opgetrokken in grote blokken witgekalkte steen en kegelvormig dak, al dan niet versierd met een of andere mysterieus motief dat verwijst naar vruchtbaarheid, zomer, god of liefde. Een trullo telt meestal slechts een of twee vertrekken en dus piepklein. De hoofdweg die dwars door Alberobello loop scheidt de trulli-zone in twee delen. Aan de ene zijde zijn ze vooral bewoond door tweede verblijvers, aan de andere kant met kerkje van Sint Antonio op de top van de helling, zijn de trulli meestal omgetoverd tot souvenirwinkeltjes. Ideaal voor een paar uurtjes slenteren en genieten van nog maar eens een leuk stukje Unesco-Werelderfgoed. Naar de oorsprong van de trulli heeft men tot op heden nog steeds het raden.
OSTUNI
Ostuni of De Witte Stad steekt hoog boven wat de bewoners de Groene Zee noemen, eindeloze oppervlakten met olijfbomen. Het is hier dat Freddy Maertens in 1976 voor het eerste wereldkampioen wielrennen werd. Het stad is bijzonder net waarbij wit en veel bloemen de hoofdrol spelen. De kleine steegjes zijn een plezier om in te kuieren. Niemand is er gehaast, misschien komt het omdat men talloze trappen dient te trotseren. Voeg daarbij de 15de eeuwse kathedraal met werkelijk schitterende gevel en je bezoek aan Ostuni is geslaagd.
BRINDISI
Met Brindisi bereiken we de poort naar het Oosten en het Westen, haven die de verbinding maakt tussen deze twee werelden. Van hieruit vertrekken (net als uit Bari) ferries naar Griekenland met Korfu, Patras en onder andere Igoumenista als speerpunten.
Het oude stadsgedeelte vraag enige aandacht vanwege zijn pittoreske steegjes, pleintjes en gezellige hoekjes waar men met moeite een wagen doorwringt. Maar het lukt de Italianen vlot.
Aan de rand van de oude stad duikt een gedenksteen op ter ere van Benito Mussolini, de fascistische dictator van 1922 tot 1943, monument dat evenwel niet door iedereen gesmaakt wordt.
LOCOROTONDO
Wil je flaneren in een dorp waar de tijd al eeuwen stil staat, dan mag je niet voorbij Locorotondo. Doorspekt met een doolhof van straatjes gevuld met witte huizen en hoge trappen, is het alsof men in een sprookje binnenstapt. De Chiesa della Madona Greca uit de 16de eeuw is evenzo omringd met de trulli die men in Alberobello massaal vindt.
CASTEL DEL MONTE
Trek in een glaasje muskaatwijn, dan zit je goed in Trani, klein vissersdorpje waar dagverse aanvoer voor heel wat pittoreske beelden zorgt. De tientallen restaurantjes en trattoria werken zich de naad uit het lijf om smaakvolle tafels te vullen met heerlijke visgerechten.
Iets verder op wacht Castel del Monte, een in 8-vormig fort in de 13de eeuw opgetrokken in okerkleurige stenen door keizer Frederik II van Hohenstaufen. Het kasteel domineert de ganse regio en is van mijlen ver te zien. Het is intussen opgenomen op de lijst van Unesco-Werelderfgoed. Het geheel is uitgewerkt met achthoekige vertrekken en laat heel wat Arabische stukjes architectuur bewonderen. Het fort werd volledig hersteld en alhoewel er binnen weinig te beleven valt, wordt men toch verrast door de immense afmetingen van muren en dikte van de muren.
OTRANTO & LEUCA
Parel aan de kust waarbij de Corso Garibaldi de stad in twee snijdt. Indrukwekkend is het oude middeleeuwse stadsgedeelte waarbij het duidelijk wordt dat Turkse en Griekse invloeden nooit ver weg zijn en zowat alle straten naar de kathedraal leiden, uiteraard de topper inzake monumenten in Otranto en gebouwd in de 12de eeuw door de Noormannen. Binnenin is het genieten van een weelde aan mozaïek en gebeeldhouwde zuilen met in de crypte Byzantijnse frescos en zuilen met kapitelen in de meest diverse stijlen.
Wie de kustlijn verder volgt naar Santa Maria di Lueca vindt achter elke bocht een aangename verrassing. De route is bezaaid met kreken, grotten, azuurblauwe inhammen en in zee aflopende heuvels. Zonnebaden en zwemmen kan naar believen op de strandjes in de diverse kreken.
In Santa Maria di Lueca in 2008 bezocht door de Paus bevindt men zich op het uiterste puntje van de hiel, met zicht op de Marina di Castrignano del Capo, kleine haven waar de Adriatische Zee zich vermengt met de Ionische Zee. Iets verder op vinden we in Castro het dichtste punt bij Albanië, en mag je een bezoek aan de Grotta Zinzulusa niet overslaan.
MASSAFRA
Op weg naar Taronto laten Mottola en vooral Massafra je genieten van enkele sobere bedevaartsoorden uitgehouwen in de rotsen, plakkend aan de ravijnen, eeuwenoude kerkjes (sic) te bereiken via steile en ongemakkelijke trapjes. De frescos van de vele Madonnas zijn voer voor diverse verhalen. Neem in Massafra ook een kijkje in het in de rotsen uitgehouwen Orthodoxe kerkje van San Leonardo, waar paarden zelfs hun plaats vonden.
TARANTO
De tweede belangrijkste stad van Puglia (meer dan 200.000 inwoners) is Taranto, het zoveelste juweel uit de regio. Deze stad van twee zeeën, de Mare Piccolo en Mare Grande, beschikt immers over een uitzonderlijk mooie Duomo, kathedraal gewijd aan San Cataldo, de beschermheilige van de stad. Benevens het verbluffend plafond laat de dom zowat het mooiste zien wat ooit uit marmer is vervaardigd. Vooral de marmeren inleg met bloemmotieven is een streling voor het oog.
Daarnaast zijn liefhebbers van archeologie uren zoet in het nationaal museum, samen met dit van Napels, in zijn genre het mooiste van Italië.
RUDOLPH VALENTINO
Op een steenworp van Mottola mogen filmliefhebbers in Castellaneta (waar diepe ravijnen te bewonderen zijn) niet voorbij het geboortehuis met museum van Rodolfo Pietro Guglielmi, alias Rudolph Valentino, filmlegende die zich in de jaren twintig onsterfelijk maakte bij het vrouwelijke publiek in rolprenten als The Sheik, The Eagle en onder andere Blood and Sand. Hij overleed op 31-jarige leeftijd aan een gesprongen appendix. Vrouwelijk Italië is nog steeds in rouw.
POLIGNANO & MONOPOLI
Twee mooie stekjes aan de Adriatische Zee waar in Monopoli de oude steengroeven ideale locaties zijn voor zonnekloppers en een frisse duik in het azuurblauwe water zijn zonder twijfel Polignano en Monopoli. Wie even wil tafelen in een grot, aansluitend binnenmeer, vindt zijn gading in Polignano a Mare. De hoge walmuren staan bol van de flatgebouwen, met schitterend zicht op zee.
GASTRONOMIE
Eenvoud en bijzonder smaakvol zijn de sleutelwoorden in de Pugliaanse keuken. Omdat Puglia de graanschuur van Italië is, spelen pastas hier dan ook de eerste viool. Voeg daarbij de rijkdom van tomaten, linzen, spinazie, aubergines en onder andere bonen en je weet meteen dat groenten ook binnen handbereik zijn in iedere keuken. Annex het groene goud of de olijfolie en de vangsten in de Adriatische Zee zowel als in de Mare Picolo (Ionische Zee, de kleine zee) en je hebt de vier pijlers van elke keuken in Puglia, met een knipoog naar de Oude Grieken. Inzake carne (vlees) zwaaien lam, geit en het everzwijnvarken de plak.
Geen inwoner van Bari, Brindisi, Lecce of Alberobello of hij geniet dagelijks van zijn portie Orechiette, pasta die in vele kleine dorpjes nog artisanaal op straat gemaakt wordt. Soortgenoten zijn de Paciocche (iets groter dan Orechiette), de Trocolli en de Fenescecchie (lange rolletjes).
Uit zee brengt de Mare Picolo bij Taronto kwalitatief sterke mosselen, gekweekt in opgehangen buisvormige netten. Een portie Cozze Gratinate (gebakken mosselen) komt dan ook graag op tafel.
Behalve mosselen worden in de Mare Picolo ook heerlijke oesters gekweekt. Zo geplukt uit de zee of gegrild een lekkernij.
Wat vis betreft zorgen inktvis, karper, zeetong, barbeel en onder andere ombervis voor variatie. Populair is vooral de Zuppa di pesce di Gallipoli, vissoepje uit het gelijknamige dorp.
Bij dat alles hoort een regionale fles. Copertino (rode wijn uit Lecce), Castel del Monte (stevig rood), Salento (jonge witte, rode en rosé tafelwijn) en onder andere Teresa Manara en N° Zero staan leuk in het glas op elke tafel.
HOTELS
Hotel Patria Palace is de absolute topper in Lecce, hartje stad: www.patriapalacelecce.com.
In Alberobello: Victor Country Club, op heuvel net buiten de stad: www.victorcountry.com.
PRAKTISCH
Puglia is het best te bezoeken in het voor- en najaar tot oktober. In de zomer kan het er heet zijn. Met de wagen mag je rekenen op ruim 2.000 km. Met SN Brussels Airlines vliegt men in samenwerking met Alitalia en Air One dagelijks via Rome of Milaan naar Bari.
Met dank aan de Italiaanse Dienst voor Toerisme in Brussel, www.enit.it en de Dienst voor Toerisme Regio Puglia, www.pugliaturismo.com
Georges Keters
|