Of is het Damme, boekendorp? Zoals steeds in de winter had het boekengebeuren plaats binnen in het stadhuis van Damme. Het was zeker een jaar geleden dat ik nog binnen stond, ik maakte me dan ook geen illusies. Vroeger kon je goed verkopen hier maar de laatste jaren is de omzet heel sterk gedaald. De standhouders waren bijna zonder uitzondering oude bekenden, mensen die hier dikwijls staan. Twee standhouders kende ik niet, oa eentje dat met een grote Mercedes rijdt en hier waarschijnlijk wat komt bijverdienen om zijn mazout te betalen...
Onder de bezoekers ook veel oude (met nadruk op oud!!!!!!) bekenden. De ouderen toonden nog ouder dan voorheen en enkelen zullen zeker nooit zo oud worden als ze er nu uitzien. Boeken boven de 10 euro leken taboe voor de zoekers. Naast deze minder kapitaalkrachtigen waren er ook andere bezoekers : de échte kenners met lege portemonnee, de gierigaards met volle portemonnee. Ook enkelen uit het zottekot van Beernem ontsnapten. Die laatste twee houden zich van de domme maar zijn wel slim genoeg maar heel wat boeken te verhandelen. Een beetje suf en verdwaasd kijken, en dan proberen alles voor een prijsje mee te nemen.
Zondagt is het weer boekenmarkt in Damme. Ik ben heel benieuwd hoe dit zal verlopen en maak me zeker geen illlusies. In elk geval zorg ik voor mooi materiaal zodat ik me zelf niets te verwijten zal hebben als blijkt dat er weer geen geld wordt uitgegeven.
De laatste tijden bereiken er me meer en meer onrustwekkende geruchten dat boer Wortel alias boer Chaerel alias boer Coene alias Hitler (!) weer flink de aandacht trekt in de Westhoek. De twee boerderijen waarover hij het beheer heeft kan je van kilometers herkennen. De gebouwen lijken sprekend op elkaar : in de daken zitten grote gaten en soms is er zelfs geen dak meer.
Het is zo dat boer Coene destijds de vuile werkjes liet opknappen door zijn kindjes : afgewaaide dakpannen vervangen, muren opvoegen en herstellen, muren witten enz... de kinderen zullen het allemaal wel doen. Nu dat de kinderen allemaal uitgevolgen zijn lapt Wortel alles aan zijn botten. Het kot mag invallen, allemaal geen probleem. Gelukkig heeft Coene een lange arm, zo denken de mensen, want hoe kan het dat Coene alles mag doen en laten, en gewone mensen niet?
Ook de landerijen rond de hofstede zouden helemaal verloederd zijn. God weet welke 'pemenboer' hier verantwoordelijk voor is. Enkele jaren geleden zag je de aardappelen niet meer door de vele 'kankerbloemen', of in het ABN 'rode klaprozen' of in het engels 'poppies'. Sommige toeristen dachten verkeerdelijk dat deze bloemetjes hier gezaaid werden om de link te leggen naar de eerste wereldoorlog. Nu, volgens mij was dit echt een schande voor de boerenstiel.
Deze morgen ben ik naar Brussel geweest. Doel was een dagje brusselen : op zoek gaan naar boeken en antiek. Veel illusies maakte ik me nochtans niet want alles is er peperduur, maar je weet natuurlijk nooit.
Het was al tien uur toen ik in Brussel Centraal arriveerde. Heel veel volk, bijna allemaal allochtonen, ik voelde me niet echt op mijn gemak ook al ben ik niet van een kleintje vervaard. Eerst zou ik naar de expositie van een veiling gaan. Alhoewel ik een catalogus ontving van de te veilen stukken is het meestal nodig om zelf de boeken aan een nauwgezet onderzoek te onderwerpen. Het is immers zo dat de veilingmeesters in de omschrijving soms dingen 'vergeet'. Bv. het boek is beschreven als zou het in goede staat zijn maar ter plaatse moet je constateren dat het eerder een vod is. Dikwijls is de rug beschadigd, zijn er roestvlekken op de bladen binnenin, enz. Wat ik vanmorgen zag was ongelooflijk : een grote berg beschadigde boeken en kaarten. Persoonlijk was ik geïnteresseerd in twee boeken en drie loten met oude kaarten. Na één minuut wist ik genoeg : Please laat deze kelk aan mij voorbij gaan!!! Wat een rommel. En toch zal er veel volk in de zaal zitten om deze rotzooi op te kopen. Mensen die rommel verzamelen en mensen die de boeken niet goed onderzocht hebben vooraf... De twee boeken die ik op het oog had waren binnenin redelijk fris en in goede staat maar de banden waren zwaar beschadigd. Ik zag er nog andere handelaars, vermoedelijk diegenen die deze rommel in deze veiling ingebracht hebben. Kijken wie wat bekijkt en dan tijdens de veiling de prijs opjagen. Niet netjes maar ja, da's commerce doen heet dat dan.
Mijn tweede bezoek was aan een heel deftige veilingzaal. Alhoewel men mij vroeger meermaals uitnodigde om voor de eigenlijke expositie de te veilen goederen al te komen bekijken, keken ze me bij mijn aankomst ietwat bevreemd aan. Liefst een belletje vooraf, zo klonk het. Ok dan, ik zal het nooit meer vergeten, beloofde ik. De prijzen zijn hier altijd heel hoog zodat het moeilijk is om iets te kunnen aankopen. Mijn aandacht ging vooral naar een lotje kleine oorlogsfoto's. Eentje werd genomen in mijn dorpje, Eggewaartskapelle. Foto van een veldkeuken, héél waarschijnlijk op de grond van onze boerderij, aan het kapelletje. Dat stuk grond van 5 hectaren deed gedurende de eerste wereldoorlog dienst als kampement van de Belgische soldaten. Het zou volgestaan hebben met barakken. In elk geval vonden we vroeger heel veel mooie glazen inktpotjes van de soldaten, en heel veel volle kogelhulzen. Blijkbaar werd er kwistig rondgestrooid met munitie. De andere foto's gingen over Lampernisse, Bikschote, enz. De schattingsprijs ligt nogal hoog, zeker omdat mij enkel dat ene fotootje van belang is. We zien wel. Dan een mooi kruidenboek van Dodoens maar ... de band hing aan flarden... dus : weinig waarde!
Nogal teleurgesteld om het povere resultaat van mijn bezoekjes besluit ik terug te keren naar Brugge zodat ik nog enkele uurtjes de winkel kon openen. Er is heel veel volk op de baan, bijna zonder uitzondering allochtonen. Blijkbaar zijn al de échte Belgen op reis. En gelijk hebben ze dan ook want ik constateer elke krokusvakantie opnieuw dat er tijdens deze vakantieweek heel weinig vok in de winkel is. Onderweg stop ik nog om een verrukkelijke pittaschotel aan te vallen. Zulke pitta's vind je niet in Brugge en omstreken. De uitbaters vna de zaak zijn Marokkanen, en dit zijn er twee die hard werken om de kost te verdienen. Om de prijs moet je het niet laten : voor 10 eurootjes krijg je een gigantisch bord, in Brugge kost dit twee maal meer. Dan de tram op, er zijn zodanig veel verschillende rassen bijeen hier dat je het geroes echt een babylonische spraakverwarring mag noemen. Luid roepen, trekken en duwen, elkaar uitmaken voor ... God weet wat want ik begrijp er geen woord van... Krijsende kinderen, en kinderen zijn er hier écht héél veel. Allemaal kleine toekomstige sukkelaartjes die wellicht nooit geen stro zullen verleggen in hun leven. Hopelijk heb ik ongelijk als ik vaag volgende tekst uit de Bijbel citeer : 'Ze zaaien niet en ze maaien niet, en toch dragen ze het mooiste kleed...' Het is echt niet verantwoord om vijf kinderen op de wereld te zetten als er voor hen onvoldoende werk is... Wie zal dat betalen, wie heeft zo veel geld??? ...
Op de trein voornamelijk buitenlandse toeristen, zo velen dat er bijna geen zitplaatsen over zijn voor een gewone normale Vlaming. Ik was dan ook blij terug in Brugge te arriveren. Dus repte ik me vlug naar de winkel. Geen verkoop echter vandaag, wel een heuse domper op het hoofd gezet (zie vorig avontuurverhaal).
Vandaag bezoek gehad van twee klanten, man en vrouw. Niet onbekend in Brugge, integendeel...
Zeven dagen lang, net voor de beurs van Hasselt, kwamen deze sympathieke mensen naar mijn winkel. Ze wilden een en ander kopen maar konden niet echt kiezen. Daarom deed ik het voorstel om alles ineens te kopen... en - zoals gewoonlijk- in stukken af te betalen. Alles dik in orde, ze zouden een flink voorschot komen betalen op de beurs en de rest dan gedurende de drie maanden daarop.
Op de beurs : geen kat gezien, ik bedoel deze kater en kattin... Dat voorspelde weinig goeds natuurlijk, maar misschien was er iets tussengekomen want ook in Tielt waren ze niet langsgeweest doordat ze wat ziekjes waren, wellicht uit gesparigheid. Maar in Hasselt niet komen dat zou dan betekenen dat ze beiden tien dagen lang ziek waren... Wreed hoor dat ziek zijn!
Vandaag komt de dame alleen naar de wnkel en komt me vlakaf zeggen dat ze nog wat twijfelen... Alles was nochtans héél duidelijk afgesproken. Niet te geloven zeg!!! Ik heb goesting om de dame het gat van de deur te tonen maar kan me nog net inhouden. Ik wil eerst wat meer uitleg. Die uitleg komt er maar raakt kant noch wal, wat een onzin dat ik moet aanhoren!!! Daarop zeg ik dat dat eigenlijk helemaal niet kan, zomaar goede marchandise aan de kant laten zetten en dan zeggen dat de verkoop niet doorgaat.
Daarop zegt de dame dat ze toch heel goede klanen zijn bij mij, waarop ik repliceer dat ik nog geen halve euro heb verdiend aan al die verkopen. Telkens komen ze zo lang aandringen zodat ik - moegetergd en uitgeteld - de zaken aan inkoopprijs weggeef. Egienlijk kan dit niet;, beschamend hoe men kan komen bedelen.
Wanneer ik dan zeg dat ik alles 'in het verborgene' heb geplaatst, in afwachting van de betaling, zegt de dame : Hou alles nog twee weken in dat verborgene, misschien koopt mijn man die zaken tocn nog. Ongelooflijk!
Even later komt de man en doet alsof zijn neus bloedt, met geen woord wordt gerept over zijn vermeende aankopen. Ondertussen kijkt het koppel naar andere zaken maar... ik verkoop hen niets meer als ze niet contant betalen en als ze niet al het weken voordien bestelde eerst en vooraf komen betalen. Voortaan dus geen hertenfretterij meer.
Net werd madame Spinnekop, mijn schuinoverbuurvrouw, met een chique car thuisgebracht. Zal wel weer één van haar vele aanbidders zijn, al moeten die aanbidders wel zo blind als een mol zijn om zo'n creatuur mee te nemen.
Ze heeft wel 5 minuten chance want - ja, vijf minuten later - kwam haar 'echtgenoot' aanwaggelen. Ze zullen hem wat opgegoten hebben want zelf haalt hij bijna nooit geen euro uit de zakken, het is zo'n typische profiteur. Na twee minuten zoeken naar zijn sleutels en twee minuten prutsen om binnen te geraken keert de rust terug in de straat.
Vandaag geloven maar weinig mensen meer in engelbewaarders. Engelbewaarders zouden niet echt bestaan of zijn allemaal met pensioen...
Niets is echter minder waar! Zelf heb ik een echte engelbewaarder, eentje dat over me waakt.
Op de antiekbeurs te Hasselt was mijn engelbewaarder op post, en ziende dat ik - wat sommigen ook mogen denken - hard werk om de kost te verdienen, besloot deze mij een cadeautje aan te bieden. Een mooi cadeau zelfs : een onthaastingsreis naar het mooie Italië. Via Firenze, Pisa, Sienna, ... naar het eeuwige Rome. En dan via Venetië van het Zuiden terug naar het Venetië van het Noorden.
De laatste tijd kocht ik weer heel wat Poppkaarten, kadasterkaarten gemaakt ca 1840. Vroeger kon je ze kopen voor een prikje, maar die tijd is nu stilaan voorbij. Heel veel mensen zoeken deze kaarten. De kaart van de gemeente waar ze wonen of waar hun voorouders woonden. Gewoon om in te kaderen of om ze volledig te bestuderen.
De laatste jaren bouwde ik een mooie collectie op : honderden exemplaren vonden de weg naar mij. Sommige gemeenten zijn felbegeerd bv. Kortrijk, Brugge, Oostende, Nieuwpoort, ... Andere geraak je aan de straatstenen niet meer kwijt : bv. St-Pieterskapelle, Zande, Gijverinkhove, St-Rijkers, ...
Daar ik heel veel liefhebbers ken voor deze kaarten durf ik soms wel eens serieuze bedragen betalen. Op veilingen zoals onlangs te Brugge zijn er dan altijd van die typen die komen vragen of ik wil zwijgen als zij een bepaalde kaart willen kopen. Ze weten immers dat ik in zowat alle kaarten geïnteresseerd ben. Voor goede klanten en - of sympathieke kennissen wil ik wel eens zwijgen. Als het echter luiden zijn die nooit in mijn winkel komen, die nooit iets kopen aan mij, dan liggen de zaken enigszins anders... dan kan het geld kosten...
Via Eggewaarts en Willem Vermandere naar Sint-Sixtus
Deze namiddag had ik het grote voorrecht te mogen vertoeven in de mooie Westhoek, de streek waarnaar mijn hart uit gaat. Mijn geboortestreek en de streek waar mijn voorouders woonden, zeker al van sinds de jaren 1600.
Eerst naar mijn Eggewaartskapelle natuurlijk. Heel eigenaardig : voor het eerst in vele jaren stond ik voor een gesloten kerkdeur. Wellicht kan het dametje die de deuren altijd komt opendoen en sluiten zich niet meer zo vlot verplaatsen van het dorpsplein tot aan de kerkdeur, ik denk dat ze stilaan de negentig nadert. Spijtig want ik hou van dit eenvoudig kerkje waar ik mijn eerste en plechtige communie mocht doen. De kerk waar mijn voorouders meer dan tweehonderd jaar lang naar de mis kwamen. Dus dan maar naar het kerkhof voor een gebed voor mijn teergeliefde grootouders langs vaderskant. Ook nog enkelel heel jong overleden zussen en broer van grootvader. Mijn betovergrootvader, burgemeester Hubertus Moenaert ligt er ook met zijn twee vrouwen. Ook een andere betovergrootvader, burgemeester Louis Feryn, hij woonde ooit op de hoeve rechtover de kerk.
Eigenlijk ben ik bij elk bezoek aan mijn dorp wat schuw te moeten ontdekken dat er iemand overleden kan zijn sinds mijn vorig bezoek. Doordat het dorp zo klein is ken ik er quasi iedereen, met uitzondering soms van mensen die van elders hier kwamen wonen de laatste jaren. Het is steeds even schrikken als ik een berg bloemstukken zie op het kerkhof... Op jaarbasis sterven er hier nauwelijks één of twee mensen, het zijn echter niet altijd de oudste inwoners... Bv. een vroegere buurvrouw, de vrouw van kunstenaar Luc Ledene, overleed een tiental jaar geleden op nauwelijks veertigjarige leeftijd. Twee jaar geleden landbouwer Alain Carbonez, een echt drama. Ik ken bijna alle mensen die op het kerkhof begraven liggen : veel mensen van wie hier nog familie woont. Van de meesten heb ik een bidprentje, elke mens die hier ligt is de moeite waard om er meer over te weten te komen...
Daarna naar Wulveringenm. De familie Deeren, sinds 1830 met de Moenaert's verwant, houdt er een heel succesvolle boerderij. Op de gevels staat heel opzichtig de naam geschilderd : De Beauvoordse Kaashoeve. Ook iets als 'Walhoeve", deze naam stond vroeger op een houten bordje aan de ingang van de dreef naar de hoeve. De naam Beauvoorde is een soort merknaam, ze staat voor ambachtelijke voeding, voor kwaliteit, voor smaak... De naam Walhoeve lijkt me te algemeen. Een walhoeve is een hoeve met een wal er rond, een omwalling dus. Vroeger was er hier inderdaad een wal maar deze werd wellicht gedempt om praktische redenen. Het is immers niet handig om de hele dag over bruggetjes te moeten lopen om van het ene naar het andere hoevegebouw te gaan. Ik heb José Deeren en zijn vrouw weten beginnen met hun kaasmakerij. Wat vroeger een klein winkeltje was is nu uitgegroeid tot een grote moderne toonzaal waar je tientallen verse hoeveprodukten kan kopen. De Deeren's zijn keiharde werkers, ze mogen fier zijn op hun bedrijf!
Vervolgens naar Steenkerke, eventjes kijken hoe het gesteld is met de oude familiegrafzerken, oa de grafmonumenten van burgemeester Karel Moenaert, overleden in 1866 en broer van burgemeester Hubertus Moenaert van Eggewaarts. Dan Karels schoonzoon, burgemeester Aloïs Leper, een schitterend monument.
Plots hoor ik luid gebeitel. Aha, Willem Vermandere is aan het werk. Ik haast me naar de andere kant van het kerkhof en net daarbuiten is Willem duchtig aan het kappen aan een groot blok steen. Ik denk eerst dat het iemand anders was omdat de man in kwestie zo kwiek met de hamer en beitel te keer gaat. Ik moet luid roepen voor de warm ingeduffelde man zijn koptelefoon afneemt en ik Willem herken. Hartelijk zoals steeds babbelt hij er op los. Hij is bezig met een stuk voor een centrum voor volwassenen gehandicapten in Dadizele. Hij wil de bovenkant mooi polijsten zodat de mensen er bovenop kunnen klimmen en er plaats op kunnen nemen. Ik zie dat hij nogal gehaast is om verder te werken en vertrek daarop naar Veurne.
Veurne is veel veranderd. De suikerfabriek is volledig verdwenen en op de vrijgekomen gronden zullen er woonhuizen komen. Het schitterende stationsgebouw staat volledig in de steigers, eindelijk wordt het volledig gerestaureerd. In de binnenstand is er hier en daar eenrichtingsverkeer ingevoerd of zijn de rijrichtingen gewijzigd. De 'Slapersstad' ligt er héél rustig bij. Ik ontmoet er enkele vroegere klasgenoten, plezant om te vertellen over de tijd van toen. Allen zijn we nu rond de veertig, wat gaat de tijd vlug voorbij.
Inmiddels is het 15u00. Tijd om Veurne te verlaten, ik rij nu naar Beauvoorde. Een vaste stek in Beauvoorde is het winikeltje van Paula, deze kwieke bejaarde is volgens mij al een flink stuk in de tachtig. Een waar monument in dit dorp. Ze verkoopt er al decennai streekprodukten zoals Beauvoorder Paté en Beauvoordse pannenkoeken.
Daarna via Izenberge en Beveren aan de Yzer naar Roesbrugge. De baan in Roesbrugge lag helemaal opengebroken en was versperd door kranen en vrachtwagens. God weet wat ze nu weer aan het prutsen zijn. Ik vreesde even dat ik een ommetje van twintig kilometer zou moeten maken om in Westvleteren te geraken want de baan over de Yzer in Stavele ligt al lange tijd open en dan rest enkel nog de baan Iper-Veurne en dat is een heel eind rijden. Ik vroeg aan een cammionchauffeur, met nog ene tand in zijn mond, of ik kon passeren. Toen hij vroeg waar ik naar toe wou zei ik hem dat ik wilde gaan bidden naar de abdij van Weztvleteren, voor een spoedig einde van deze zotte wegenwerken. Daarop maakte hij wat plaats zodat ik kon passeren.
In Westvleten gekomen, aan de abdij dus, zag ik aan de ingang een bordje hangen waarop stond dat de vespers vandaag een uurtje vroeger begonnen. Lap, te laat dus. Wellicht wilden de paters vandaag, op vette dinsdag, nog een en ander vieren, alvorens de vastenperiode in te duiken. In elk geval hoorde ik dat de paters vandaag na de vestpers opvallend vlug de abdijkerk verlieten, waar ze normaal nog een hele tijd blijven bidden. God weet het... Gelukkige mensen, die paters!
De antiekbeurs in Hasselt zal me nog lang bijblijven. Tien dagen lang in het verre Limburg toeven, hunkerend naar echte liefhebbers van boeken en antiek. De eerste drie dagen was er een geïnteresseerd publiek en kon ik een en ander aan de man en aan de vrouw brengen. Vanaf maandag echter was er heel weinig volk in de 'wandelgangen" : voorbij de hoofdingang passeerde er een massa volk, met de nadruk op ... passeren. Blijkbaar was het veel interessanter om Plopsa Indoor te bezoeken en naar de gekkebekkerij van kabouter Flop en kabouter Lui te kijken. Ik werd er echt zo moe van...
Voordeel was dat ik veel babbeltjes kon slaan met collega's en geïnteresseerde bezoekers. Zo had ik daags voor de opening een grote groep heiligenbeelden binnengekregen, de beelden werden geleverd op de beurs. De man die ze wilde verkopen zei me dat ze uit een bepaald klooster kwamen. Ik ga de precieze namen hier niet doorvertellen want ... En de verkoper verzekerde dat niemand maar dan ook echt niemand de beelden ooit eerder had gezien, hij bedoelde daarmee dat het onmogelijk was dat andere handelaars die ik kende de beelden al hadden gezien. Vond ik leuk... totdat ik bij de opening van de beurs tot twaalf maal toe hoorde dat men wist van waar de beelden kwamen, van welke handelaar dus. De man zal ook niet van de eerste leugen dood zijn... Ook 'verklapte' de man ook nog waar hij de beelden vandaan haalde... maar de voorlaatste dag kwam iemand me vertellen waar de beelden werkelijk te vinden waren. En om dit te bewijzen toonde hij oude foto's waarop de beelden in volle glorie in een patersklooster prijkten. Bovendien stonden de beelden niet op een altaar maar onder een preekstoel. Eigenlijk is het voor mij eender vanwaar de stukken kwamen, ik heb liever niets te weten dan dat men mij allerlei verhaaltjes opdist.
Op zondagavond nam ik vooral de kleine en kostbaarste zaken mee naar huis, maandag kwam ik met een grotere wagen de grote stukken ophalen. Maandag tegen de middag was een groot deel van de standen al afgebroken. Grappig was dat één standhouder zijn stand blijkbaaar niet wilde ontruimen. Zijn stand met moderne 'kunst' kreeg niet de minste aandacht van de bezoekers en heel terecht ook : het was echt waardeloze rommel. Wellicht vond hij het de moeite niet waard om zijn schilderijen op te halen. Ik noem het : sluikstorten...
Om eventjes een idee te geven van de verkoop : de eerste drie dagen raakte ik net uit de kosten, de laatste zeven dagen verkocht ik precies 370 euro...
Eigenlijk was de beurs zelf geen succes, ik kon meer verdienen door in mijn winkel te blijven. En dus geen standgeld en hotel betalen...
Belangrijk is echter dat velen mijn getijdenboek bekeken, velen kwmen daarvoor speciaal naar de beurs want ze wilden het boek zien dat op tv werd getoond en in de kranten afgebeeld werd. Ik ontmoette er veel nieuwe mensen, allemaal potentiële klanten.
