Wandeling in Vladslo : de Handzamevaart en omgeving
De Sint-Martinuskerk te Vladslo, links de merkwaardige herdenkingskapel voor de gesneuvelde soldaten tijdens WO I
Gisterenavond heb ik een zeer mooie wandeling gemaakt in Vladslo. Een natuurvereniging organiseert elke woensdagavond in de grote vakantie een mooie wandeling in het Houtland, de streek tussen Diksmuide en Brugge of zo. Telkens wordt een mooi natuurplekje bezocht. Uitleg over de geschiedenis van die plaats en uitleg over natuur en dieren die er leven. Telkens zijn er een dertig à veertig deelnemers.
Zalig zoveel parkeergelegenheid, een luxe die in Brugge niet bestaat. Ik was ruim een uurtje te vroeg en besloot om een wandeling te maken op het kerkhof. Eerst even het kerkgebouw bekeken. Mooie plaats om eventueel een winkel te beginnen, veel mooier dan de kerk van Kaaskerke. Maar dit gebouw is natuurlijk nog niet ter beschikking. Wanneer ik aan de voorkant van de kerk kom schrik ik me een hoedje. Er ligt een man op de grond aan het portaal. Ik kuch even en de man opent één oog, gelukkig leeft hij nog. De man is gewoon moe na een lange fietstocht, hij neemt straks ook deel aan de wandeling. Eén van de voorgevels van de kerk is er nogal slecht aan toe. De bakstenen zijn er beschadigd, wellicht is de kwaliteit van deze naoorloogse stenen van minder goede kwaliteit. Ik zag vroeger al verschillende boerderijen waarvan zowat alle gevels van het woonhuis en de stallingen zwaar zijn aangetast. Eigenlijk enkel nog het afbreken waard...
Op het kerkhof zie ik een grafmonument voor kloosterzusters, sommigen zijn al overleden eind 19e eeuw. Ik zie geen recente overlijdens dus zal er ergens nog een ander graf bestaan op dit kerkhof. Echt bijzonder waardevolle grafmonumenten zijn er niet, natuurlijk is dit vooral te wijten aan de vernieling van heel het dorp tijdens de eerste wereldoorlog. Mooi is een kapel gebouwd uit een soort steen in dezelfde materie als kasseistenen, de kapel werd gebouwd ter nagedachtenis van de gesneuvelden uit de 'Groote Oorlog'. Van de vele honderden familienamen noteerde ik enkele : Vonderlynck - De-vreker - Decaestecker - Dick - Muylle - D'Haene - Trio - Joye - Annys - familie Proot-Proot - Zwaene-poel - Lammens - De-puydt - Haerynck - Dereepere - Steen - Baert - Leterme - Plaisier - Elisa Gat - Tempelaere - Crevits - Luy-paert - Depestel - Scharlaeken - Ver-hel- le - Devrome - Hoet - Dejaegher - De-wulf - Ryc-landt - Calle-waert - Minne - De-wilde - Vul-steke - Des-rats - Hemeryck - My-ny - Compt-daer - Velle - Perdu - enz. (What's in a name?) Ook het (vernieuwde) grafmonument voor onderpastoor en flamingant Karel Van der Espt. Een groot graf voor familie Kervyn de Lettenhove-de Meeuws. Tijdens mijn kort maar leerrijk verblijf op het kerkhof hoor ik verschillende malen de kerkklok, zo te horen van groot formaat...
In de zijgevel die aan het dorpsplein paalt is een arduinen gedenksteentje gemetseld, wellicht daterend uit eind 19e eeuw. Een familie waarvan verschillenden in de dienst van de kerk gewerkt hebben, hier volgen de namen :
Hosten Petrus, grafmaker 54 jaar hier, kerkbaljuw 58 jaar. Oud Napoleonist (?soldaat onder Napoleon?). °Vladslo 1795 - +Vladslo 1882. gehuwd met Anna '(moet dit 'Covemaecker' zijn?) °Vladslo 1798 - +Vladslo 1877. Hosten Desire, grafmaker 12 jaar, °Vladslo 1826 - +1878, gehuwd met Marie Carbonez, °Koekelare 1820 - +Vladslo 1879. Hosten Emiel, grafmaker 1 jaar (=1878, hij heeft het blijkbaar minder lang 'gerokken' dan zijn vader en grootvader) °Vladslo 1856 en er +1940 Hosten Jules, °Vladslo 1863 en er +1888). Geen enkele verdienste vermeld hier...
Rond de jaren 1960 of 1970 was er hier een (onder)pastoor Foulon. Hij leefde blijkbaar in onmin met andere geestelijken van het bisdom, waaronder bisschop Desmedt en met de bewoners van het kasteel van Vladslo. Hij schreef enkele boeken en boekjes waarin hij een en ander hekelt en aan de kaak stelt. In eentje beweert hij dat voornoemde bisschop kinderen zou hebben en mogelijks met bepaalde religieuzen van het zusterklooster van het dorp... Wat er ook van aan is, in elk geval zouden zijn boeken niet verspreid mogen worden wegens laster en eerroof. Ik herinner me nog dat een jaar of 10-15 geleden op de rommelmarkt hier in het dorp een klein rood autootje arriveerde, volgeladen met boeken geschreven door Foulon. Ik kon me enkel één exemplaar veroorloven toen. Volgens mijn schreef Foulon vier boekjes waaronder 'Kikkerwijsheid' en 'Moordhol van Gods Herders'...
Intussen arriveren uit alle windrichtingen wagens met wandelaars. Vanuit richting Esen, vanuit richting Beerst en vanuit richting Koekelare. Aan het café aan de overkant van de kerk staan enkele interessante infoborden. Ze leren ons heel wat over het verleden van Vladslo en over de eerste wereldoorlog uiteraard. We steken het plein over en volgen een betonbaantje, dat we na een kilometer ruilen voor een aardeweg die naar de dijk van de Handzamevaart loopt. Blijkbaar was dit een belangrijke waterweg, bevaarbaar bovendien. We wandelen op de dijk en zien er allerlei mooie en soms zeldzame planten en bomen. Vooral de 'kardinaalsmuts' valt me op. De bessen/vruchten zijn (kardinaals)rood en bestaan uit een viertal deeltjes die doen denken aan een priester en door zijn rode kleur aan een kardinaalshoed. Langs de vaart ligt een populierenbosje dat illegaal zou zijn. De gids zegt dat populieren hier in dit landschap eigenlijk niet passen. Ik vraag me af wat de bedoeling is van het aanplanten van dit bos, volgens mij zou het meer opbrengen en zou het meer opbrengen als weide of maaigras. Na een heel eind wandelen komen we aan een bruggetje, een ferme betonnen balk met metalen leuningen. Hier verlaten we de dijk en volgens de gids lag hier in de middeleeuwen een soort haventje. En inderdaad, ik zie een stuk weide dat beduidend lager ligt dan de omgevende gronden.
Een zichtje op de Handzamevaart.
Aan de overkant van de vaart zien we de kerk van Esen. Diksmuide en nog andere parochies ontstonden uit die van Esen. Esen is vooral gekend van zijn brouwerij 'De dolle brouwers' met zijn Boskeun, Oerbier, Arabier, Stille Nacht en Dulle Teve. Een kleinschalige brouwerij maar met lekker gerstenat! Meer info op www.dedollebrouwers.be
Esen, met binnenin een mooi schilderij door Esenaar Theunynck, de IJzervlakte afbeeldend.
Een overgrootmoeder van mij, Elisa Desmyter, werd in Esen geboren. Familie van de gekende drukkersfamilie uit Diksmuide en Veurne. Ze huwde met mijn overgrootvader Henri Sanders. Ze boerden in Ramskapelle nabij de Ijzer en vluchtten met het hele gezin naar Normandië toen de grond (letterlijk ) te heet onder hun voeten werd. Na de oorlog rentierde ze met haar man in de Witte Brigadelaan te Nieuwpoort. Weduwe geworden en op hoge leeftijd kwam ze wonen op de boerderij te Eggewaartskapelle, bij haar dochter en schoonzoon, mijn grootouders Gerard Moenaert en Alice Sanders. Een andere dochter van Elisa, Julia Sanders, huwde met Marcel Declerck en boerde te Koksijde. De andere kinderen van Elisa bleven in Frankrijk en bouwden er een nieuw bestaan op. Van de hoeve te Ramskapelle schoot er na de eerste wereldoorlog natuurlijk niets meer over en er werd een volledig nieuwe hoeve opgetrokken. Van die gebouwen is vandaag maar weinig meer over en de hoeve is nu in handen van de familie Dhondt afkomstig van Knokke.
Nu keren we in een grote boog terug naar het dorp van Vladslo, dwars door velden en daarna weer een betonbaantje volgend tot op de grote baan van Werken naar Vladslo. De dag wordt beëindigd met een frisse pint. Tussen pot en pint wordt nog wat nagekaart over van alles en nog wat. Heel gezellig. En zoals gewoonlijk hadden de afwezigen weer ongelijk.
