Veel woorden schrijf je met één medeklinker aan het eind. Een paar hebben er twee en er zijn erbij die je met niet minder dan drie medeklinkers aan het eind schrijft. Zoals de woorden: markt en barst.

Als u een eindje naar beneden 'scrollt' ziet u in voorbeeld 1 hoe jonge Nederlandse basisschoolleerlingen deze bijzondere woorden leren kennen en leren lezen. De juf helpt hen daarbij met behulp van een bladzijde uit een leesmethode. De kinderen leren enkele k/m/k/k/k/-woorden (k = klinker en m = medeklinker). De kinderen leren die woorden in een kort verhaaltje met tekeningetjes. Het is de bedoeling dat de kinderen straks - kijkend naar de plaatjes - vragen kunnen lezen en beantwoorden als: Wie klimt het hoogst? 

Vaak, niet altijd, is het leren lezen op school moeilijk. Maar soms wordt het erg leuk. Bijvoorbeeld wanneer je met woorden spelletjes kunt doen. In voorbeeld 2 heeft een wel heel dom iemand de cijfers en letters verwisseld. Hij schrijft: ik d8 dat het half zeven was, maar het was pas half 6! Je kunt ook zinnetjes bedenken die onzin zijn en helemaal niet kunnen, zoals: de zwaan leest de krant en de kraai zwemt in de vijver. Want zulke dieren bestaan helemaal niet. Maar je kunt er wel om lachen natuurlijk.

Bij het leren lezen op school hoort ook het voorlezen, het luisteren naar verhalen, het zelf schrijven van woorden en zinnen, maar ook het toneelspelen en het zingen. In voorbeeld 3 ziet u een bladzijde uit een prentenboek dat ook bij de leesmethode hoort. We zien hoe Lotte samen met haar grootvader een appeltaart gaat bakken. (Het recept is van grootmoeder.) De juffrouw leest de tekst (links beneden) en legt de moeilijke woorden op de verpakking uit. Wat is "zelfrijzend bakmeel"? Wat betekent: "1 liter"? Het mooiste komt nog. Straks komen er een paar vaders en moeders op school om samen met de klas een echte appeltaart te gaan bakken!

Tot de mooiste herinneringen uit mijn beroepsleven horen de momenten waarop het ons lukte theorie en praktijk met elkaar te verbinden. Zodanig dat grote mensen (de juf op school) en kleine mensen (de kinderen op school) ervan profiteren. Zo heb ik (theoreticus die iets van het leren lezen afweet) jarenlang samengewerkt met een team van leerkrachten en schrijvers (lieden die de praktijk van het leesonderwijs van haver tot gort kenden) bij het ontwikkelen van een goede leesmethode waarmee de juf de kinderen kon leren lezen. En hoe groot was de voldoening wanneer de juffen tegen mij zeiden: "Heus, meneer Terra, als u eens wist hoe zeer wij genieten van deze manieren van lezen leren!" Dan kon ik, een van de auteurs en bedenkers van deze leesmethode, niets beters doen dan bevestigend te knikken en mij terug te trekken in een hoekje om vol trots en verlegenheid te genieten van het succes.

Een goede theorie alleen is niet voldoende. Het is de kunst van het vak een goede theorie uit te werken in een goedwerkende praktijk. En aan de andere kant is er niets zo praktisch als een goede theorie.

Naschrift: De leesmethode waarover het hier gaat heet "De Leessleutel". Niet de enige in het Nederlands/Vlaamse taalgebied, maar zonder twijfel een van de beste.

18-03-2012, 21:35 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Gullivers reis naar Lilliput, Jona in de walvis, het paard van Troje, Ali Baba en de veertig rovers: allemaal verhalen die we klassiek kunnen noemen. Mooie verhalen die we niet vaak genoeg kunnen horen.

Behalve deze min of meer internationale wereldverhalen bestaan er ook binnen onze kleine regionale gezichtskring klassieke verhalen. Wanneer we op een winteravond bij kennissen op bezoek zijn, luisteren we graag naar deze oude, bekende stories, ook al horen we die voor de 102^de keer. Verhalen waarin bekende mensen uit heden en verleden spannende avonturen of iets grappigs ongewoons beleven. “Weet je nog van Karel Pardijs uit de Achterstraat die in de barre winter van 56 op blote voeten over het ijs liep?” Zo’n soort verhaal. We kennen het van haver tot gort, maar we kunnen er altijd nog van genieten.

Een paar dagen geleden hoorde ik voor de zoveelste keer het verhaal van Anna. Het verhaal speelt in de tijd dat de moderne elektronica ook in de boerderij van Anna en haar man intree deed. In dit geval was dat de komst van de telefoon. Hoe vreemd en beangstigend was het voor Anna om de stem van haar dochter uit de stad te horen die zomaar uit de hoorn tot haar kwam! ’Alles went,’ zei de man van de PTT (Post, Telegraaf, Telefoon) die haar alles uitlegde, ‘over een poosje weet je niet beter.’

Hij heeft makkelijk praten, dacht Anna. Maar ik zit er maar mee. Hoe zeer ze ermee zat, bleek een dag later toen de nieuwe telefoon plotseling met veel kabaal en gerinkel overging. ‘Neem hem maar op,’ zei haar man die blij was dat hij het zelf niet hoefde te doen. Anna knikte en verdween meteen naar de keuken om gauw een schoon schort voor te doen en om haar haar voor de spiegel nog vlug even te fatsoeneren. ‘Waar blijf je nou?’ vroeg haar man bij de twaalfde rinkel, ‘schiet toch een beetje op!’

“Rustig maar,’ zei Anna, nog even haar schort recht trekkend en met haar vingers een haartje gladstrijkend, ‘je weet immers niet wie er aan de andere kant van de lijn is. Het kan de burgemeester wel zijn. En je weet dat ik er altijd piekfijn uit wil zien als er bezoek komt!’

Die verhalen bedoel ik. Honderd maal gehoord en honderd keer verteld en iedere keer moeten we er smakelijk om lachen. Als het ons zélf  betreft als een boer met kiespijn.

04-03-2012, 11:18 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Niet dat ik overmatig véél snoep. Of dat ik onmenselijk veel snoep met zakken tegelijk naar binnen werk. Want dat is niet het geval. Maar als u een schoteltje versnaperingen neerzet op de tafel waar ik iedere dag langs loop om ergens te komen waar ik moet zijn, hebt u grote kans dat het schoteltje aan het eind van de dag leeg is. "In het voorbijgaan nam hij telkens even een toffeetje," zou er in de krant kunnen staan. En dat is ook zo. Binnen de snoeperij neemt het drop - zoet zowel als zout - een prominente plaats in. Mijn favoriete kleur is natuurlijk zwart, maar een kleurig Engels dropje is ook niet te versmaden.

Vroeger woonden we tegenover een drogist annex schoenmaker. Onze buurman runde de drogisterij en een medewerker met twee rechterhanden zorgde ervoor dat uw bijna versleten schoenen uitstekend verzoold werden. In het straatgedeelte van de winkel rook het naar apotheekspullen, lysol en dergelijke vreemdsoortige vloeistoffen, alsook naar drop. Achter in de winkel, waar u de gerepareerde schoenen kon ophalen, rook het naar lijm, bisonkit, leer en pikant zweet. Deze buurman/drogist verkocht het drop waaraan ik alleen met de grootste achting kan terugdenken. Sterker, als ik het woord 'kruisdrop' alleen al uitspreek, loopt mij het water in de mond.

In die dagen was ik tien en kreeg iedere week (meestal op vrijdag of zaterdag) zakgeld van mijn moeder. Voor het gemak een gemakkelijk te onthouden bedrag, namelijk precies één gulden. Dat schreef je zó: f. 1,00 of soms fl. 1,--. Van die ene gulden werd onmiddellijk na de ontvangst ervan 40 cent gebruikt voor het kopen van 100 gram kruisdrop bij de drogist aan de overkant. Een kruisdropje is een smaakvol vierkant dropje met de afbeelding van het Rode Kruis in plechtig zwart. Ik hoefde bij binnenkomst nooit te zeggen waar ik voor kwam, want men was op de hoogte. Met grote ogen keek ik naar de geoefende handen van de drogist die uit een grote voorraadbus met een zilverkleurige schep een naar schatting ons drop omhoog tilde en die liet verdwijnen in een bruingrauwe papieren puntzak. Ik betaalde mijn vier dubbeltjes en verdween met mijn dropschat uit de winkel. Buiten gekomen naam ik meteen een handjevol en stopte dat in mijn wachtende mond. Soms was het zo veel dat ik er bijna in stikte. Het dropschuim omspoelde mijn tanden en mengde zich met mijn speeksel tot een fluimende massa.

Nog altijd ben ik een dropliefhebber. Hoe vaak anderen ook zeggen dat veel drop eten schadelijk is voor je gezondheid, en dat geloof ik ook meteen, ergens in ons huis staat tot op de dag van vandaag een keuls-aardewerken potje met drop. Soms katjesdrop, vaak kruisdrop, meestal zout/zout gemengd. Een enkele keer Engels drop.

Heel soms, als vergeten is de dropvoorraad te controleren en wij tegenover een lege droppot staan, nemen wij onze toevlucht tot een noodoplossing. Dat is in ons geval een kristalglazen kommetje gevuld met kleine chocolade-koffieboontjes. Bij gebrek aan beter.

25-02-2012, 21:48 Geschreven door terra38  
Reageren (2)

Misschien weet u het nog, waarschijnlijk heb ik het u al eens verteld, maar graag herhaal ik dat ik dol ben op kleine audiospeeltjes. Een voorwaarde is wel dat ze van geen of weinig nut zijn en navenant weinig of niets kosten. Ik heb zelfs een verzameling van onnutte dingen. Het zal u niet verbazen dat ik het apparaatje dat ik u laat zien met alle geweld aan mijn verzameling wilde toevoegen. Ik zag het in de speciale aanbiedingenkist in het middenpad van een grote Duitse supermarkt, bij ons net over de grens, waar mijn vrouw mij mee naartoe had getroond. Bij thuiskomst heb ik het terstond gefotografeerd, anders had u mij wellicht niet geloofd. Kijk en verwonder u over wat ik voor een habbekrats heb gekocht.

Om te beginnen zijn alle ingrediënten zo luchtdicht en quasi-deugdelijk ingepakt (natuurlijk geseald), voor de eeuwigheid verzegeld mag je wel zeggen, dat ik slechts met de grootste moeite de verpakking kan verwijderen. Maar de inhoud maakt dat weer goed. In het pakket zit/zitten:

·                         twee als aparte koptelefoontjes vermomde luidsprekertjes die aan elkaar verbonden zijn (tot de dood hen scheidt) met een zwartkleurig kabeltje; beide met afstelbare oorhaken;

·                         een linker luidsprekertje met ruimte voor één AAA-alkaline batterijtje (niet bijgeleverd, tot mijn spijt);

·                         een rechter speakertje dat een complete MP3-speler (Flash Memory – 256MB) herbergt, ook te gebruiken als USB-geheugenstickje. Op de bovenkant in piepkleine nochtans duidelijke tekens een viertal functieaanwijzingen: trackje vooruit-achteruit, volume plus/min, mode en een minuscuul aan/uit- knopje;

·                         een smaakvol, zwart stoffen opberghoesje;

·                         een clip om loshangende draden op je mouw en aan je kraag te spelden;

·                         een USB-kabeltje om geluiden vanuit je pc naar het apparaat te transporteren;

·                         een inlegvel in rose met aanwijzingen om de levensduur van je batterij te verlengen;

·                         een extra inlegvel in charmant crème om problemen met het clipje de baas te worden; en last but not least

·                         een cd-rom met daarop in niet minder dan acht talen de complete gebruiksaanwijzing. Plus een driver voor de prehistorische gebruikers van Windows-98.

Ongelooflijk, maar alles is nóg niet gezegd. De cd-rom biedt de mogelijkheid om spraakgestuurde instructies te laden. Kunt u zich dat voorstellen? Een hoorbare gebruiksaanwijzing! Je voert niet alleen alle aanbevolen handelingen uit, maar je krijgt daar ook commentaar bij. Zoals een stem die zegt: “De stroom is nu afgesloten”, als je het luisterdingetje uitzet. Of: “Tijd om de batterij te vervangen, vindt u ook niet?”

U begrijpt dat ik met angst en beven dit wonder der techniek heb uitgepakt, van haver tot gort heb bestudeerd, heb aangesloten aan mijn pc, een nummertje sprankelende volksmuziek heb gekopieerd naar mijn luisteroortjes, en daarna barstens vol spanning op het vervolg heb zitten wachten, en  …… Niet wat u denkt: het apparaat werkt wel degelijk. Toen ik zover was dat de beide kussentjes zich met behulp van de verstelbare oorhaken tegen mijn (flap)oren vleiden en ik het apparaat aanzette, hoorde ik een stem van ergens tussen mijn oren (daar zit het altijd) zeggen dat de stroom aangesloten was. Waarop vervolgens sprankelende muziek weerklonk! Tweezijdig, in stereo.

Niet te geloven waarop de nieuwe (digitale) hoor- en luistertechniek ons steeds weer opnieuw trakteert. En dat alles (van een gerenommeerd merk bovendien) voor het luttele bedrag van € 10.-- ! Tien euro voor zo’n grandioos ontwerp, dat kun je niet laten schieten. Weliswaar draag je het ding niet, want wie loopt er nu te koop met zulke op den duur knellende, achterlijke oordingen? Maar voor je verzameling onnutte dingen van weinig waarde is het onbetaalbaar.

20-02-2012, 21:54 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Het kan nog net. Nu ons na een vorstperiode van veertien dagen strenge nachtvorsten en matige vorst overdag door allerhande weerprofeten dooi wordt voorspeld, is het goed nog even te kijken naar twee prachtige etsen van Rembrandt uit 1634. Hij ziet - ergens in de weilanden rond Leiden -  de eerste boer verkleumd uitroepen: "'t Is vinnig koud!" Waarop de aangesproken tweede boer antwoordt met "Dat's niet." (In de betekenis van 'helemaal niet!')

Je kunt de twee juweeltjes (in het echt zijn ze beide ongeveer 4,5 bij 11 centimeter) ook naast elkaar laten zien. De dialoog wordt dan als volgt gevoerd:

A: "Koud hè!"

B: "Zeg, stel je niet aan!"

12-02-2012, 00:00 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Huisnamen - de meeste staan niet eens met letters op muren geschreven - daarentegen dragen sporen van het verleden en van de bewoners. Het zijn bovendien tekenen des onderscheids, wat handig is wanneer veel mensen in een bepaalde streek dezelfde naam dragen. En dat is in onze Achterhoekse boerenstreek het geval. Mijn schoonvader heette evenals mijn schoongrootvader Westerveld van zijn achternaam. Om het onderscheid aan te geven zeg je dan bijvoorbeeld: ik bedoel niet de Westerveld van de Terborgsestraatweg, maar de Westerveld van de Runderlaan.

Of je noemt de huisnaam. Zoals bij ons. Ons huis heet Beesterni-jhuus en mijn schoonvader was derhalve Hendrik Westerveld van Beesterni-jhuus. Ikzelf ben dus eigenlijk Terra van Beesterni-jhuus. Hoewel, als ik déze naam noem, weten zelfs mijn naaste buren niet wie ik bedoel. Dat is maar goed ook, want Terra is immers een schuilnaam en een pseudoniem. Maar Beesterni-jhuus bestaat echt.

Huisnamen komen niet uit de lucht vallen. Ze vertellen iets over de kenmerken (bijvoorbeeld over de grondslag waarop het huis is gebouwd,) over de vroeger bewoners (hun naam, hun bijnaam, hun beroep) of over typische bijzonderheden in of rondom het huis. In het rijtje huisnamen hieronder, allemaal boerderijen uit onze streek, kunt u soms ontdekken tot welke categorie de naam behoort. Maar niet zelden is de huisnaam een groot vraagteken. Waarom heet dit huis De Prange? Wie het weet mag het zeggen. Het woord bestaat niet in ons dialect, anders had ik er een prangende vraag over gesteld.

Hesselink, de Linde, de Steeg, de Hónke (Hónkerbós), De Stand, De Kwerre, Gäönenhuus, De Riete, Schreur, Oldenhof, Raoterink, Ormel,’t Beester, Beesternijhuus, Fi-jenhuus, AorendterMaotshuus, de Welsker, de Voornekamp, de Steengroeve, Geertshuus, ’t Barger, Garritshuus, Aaldershuus, de Meijne, Olfjanshuus, de Klós, de Krul …

De Krul, wie bedenkt nou zoiets? En De Klos, wie is op het idee gekomen zijn huis en erf zó te noemen? Heet het huis misschien zo omdat een van de vroegere bewoners ooit domme pech heeft gehad? Vaak is de aanleiding om een huis zó te noemen  - in tegenstelling tot de naam zelf - mettertijd verdwenen. Neem nou De Klós. Een mooi huis, gebouwd in 1840 of daaromtrent. Het heet misschien zo omdat de eerste bewoonster Hermina Klos heette. Zij is overigens in 1855 tijdens de eerste emigratiegolf met negen gezinsleden naar Amerika vertrokken. In die dagen een afscheid voor eeuwig. In ieder geval is het een huisnaam om nooit te vergeten. Maar dat geldt ook voor de Krul.  

Voor iedereen die zoiets leuk vindt, volgt een kleine toegift. Het gaat over de huisnamen aan wat vroeger een modderige zandweg was, tegenwoordig een keurig geasfalteerde straatweg. De straat heet de Nijmansdijk (terwijl er  zover het oog reikt geen water van betekenis te zien is).

Aan deze Nijmansdijk staan veel boerderijen met echte, authentieke huisnamen. Ik noem ze u even: De Stand, De Kwerre, Gäönenhuus, De Riete, De Hónke, Schreur. De bewoner: eigenaar of huurder, werd vaak met zijn huisnaam aangesproken. Men zei bijvoorbeeld: ‘Daar komt De Riete aan.’ (En iedereen begreep dat de persoon in kwestie Arie Gosselink was die in de boerderij met de huisnaam De Riete woonde.)

Ruim honderd jaar geleden is een versje ontstaan dat mondeling is overgeleverd aan volgende generaties. Het gaat zo:

Bi-j De Stand

hadden ze gebrek an brand;                (brand = brandhout)

toem kwam Kwerren Jenne                   (boerin Jenne die op De Kwerre woont)

met sprieken in de benne;                       (sprieken = aanmaakhoutjes;  benne = mand)

toen kwam de Gäöne                               (de boer van Gäönenhuus)

en bracht een karre met späöne;          (späöne = spaanders)

daor kwam De Riete

en zei: dat grei is nat as driete;             (drijfnat)

toen kwam De Hónke

en dén sloeg gauw een vónke;

en Schreur,

den hield de hand d’rveur.

Zo kwammen ze bi-j De Stand

toch weer an brand.

Hieronder twee boerderijen met huisnamen:

boven 't Beester (geheel herbouwd in 2003). Daaronder Beesterni-jhuus (bouwjaar 1896).

04-02-2012, 12:02 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

29-01-2012, 11:08 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

22-01-2012, 12:53 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Ik zit geknield voor een ongeordende berg gezaagd en gekloofd hout met een camera in de hand als mijn alter-ego me betrapt en me iets vraagt:

- Wat zit jij daar nou te doen? Ben je een huisaltaartje aan het knutselen om het daarna te fotograferen?

- Nee, ik zit de boeiende houtstructuren te bekijken. Daar maak ik foto's van.

- Boeiende houtstructuren, ja dat zal wel! Is dat een bijzonder soort hout soms?

- Zeker! Dit is notenhout. Van een walnotenboom. Vorig jaar na een rijk leven van 75 jaar doodgegaan en vorige week gekapt, gezaagd en gekloofd. Dit zijn een paar restanten.

- Wat is er zo mooi aan dood notenhout?

- Dit notenhout is enkel geschikt om naar te kijken: zo'n blokje in je hand en later zo'n brandend blokje in de houtkachel. Maar echt goed notenhout wordt voor van alles gebruikt. Voor mooie meubels bijvoorbeeld.

- Hoe komt het dat dit hout zo nat is? In de regen laten liggen? En waar is de schors?

- Niks in de regen laten liggen. Dit hout is vochtig van nature. Om het als brandhout te kunnen gebruiken moet je het zeker een jaar of twee laten drogen. En de groene schors heb ik er afgehaald. Dat gaat nu nog heel gemakkelijk.

- Wat fascineert je zo aan zo'n stukje walnoot?

- De kleur, de structuur en het lijnenspel. Maar dat kan ik jou als cultuurbarbaar moeilijk uitleggen.

- Gaan we liggen katten? Laat eens wat moois zien!

- Nou, kijk dan. Naar de onverwachte patronen die achter de schors tevoorschijn komen. Naar de golvende lijnen. Dat laatste plaatje: een fantastisch zeegezicht. Of niet soms?

- En wat doe je als je op het hout uitgekeken bent?

- Dan schrijf ik er een blogverhaaltje over.

14-01-2012, 17:30 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

                     bedroefd en verslagen

                     geven wij kennis

                     van de vermissing van

                     onze trouwe

                  STALO

                     lengte inwendig 200 cm

                     doorsnede uitwendig 5 cm

                     kleur: zwart met geel

                     zo iets ongeveer

                           is hij in lucht opgegaan?

                          de weg naar huis verloren,

                          of ontvoerd?

                          tijdelijk op water en brood,

                          wie zal het zeggen?

                          mijn metgezel,

                          mijn steun en toeverlaat

                          in bange tijden,

                          mijn vriendje

                          altijd eerlijk, onbaatzuchtig,

                          rechtlijnig, recht door zee,

                          flexibel ondanks ruggengraat,

                          tegenstribbelend, tegelijk meegaand

                          nooit achterbaks, altijd koöperatief,

                          geen mitsen en maren,

                          de leugen verloochenend,

                          trouw aan de waarheid

                          mijn opgerold geweten

                          mijn maatje

                          mijn rolmaatje

                          mijn maat                           

                          de maat aller dingen

10-01-2012, 17:47 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Onder het voortdurend genot van een oliebol,

een poffertje of een appelflap

hebben wij enkele dagen geleden het oude jaar afgesloten

en tegelijkertijd 2012 voor geopend verklaard.

Wij hopen dat iedere lezer en lezeres van dit blog

een prettige jaarwisseling heeft gehad

en wensen u veel geluk, gezondheid en (enige) voorspoed

in het nieuwe jaar!

30-12-2011, 00:00 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Tien tegen één dat je niet weet wat een spiegelboek is, zei ik tegen mijn spiegelbeeld. Wedden om een kratje bier? Dat heb je dan verloren, antwoordde mijn konterfeitsel met een zegevierend, gespiegeld gezicht. Natuurlijk weet ik wat een spiegelboek is. Maar je moet het wel met een hoofdletter schrijven. Een Spiegelboek is … en toen kwam het volgende relaas waar geen speld tussen te krijgen is.

« Er was eens een tijd dat de Nederlandse verzuiling zichtbaar werd in de dag- en weekbladen die men las. Laten we ons voor het gemak even beperken tot de wekelijkse leesgenoegens. Lieden van roomsen huize lazen de Katholieke Illustratie. Mensen met agnostische neigingen die zo op het oog nergens meer aan deden, waren geabonneerd op Panorama. (Ze zeiden altijd  dat ze het deden om de diepgravende achtergrondartikelen, maar natuurlijk ging het hen om de mooie platen van de niet minder mooie dames, pin-ups genaamd, en de Lach-moppen achterin.) Protestanten zoals mijn ouders lazen De Spiegel, volgens de omslag een ‘Christelijk Nationaal Weekblad’. De gehechtheid aan het weekblad was ook concreet zichtbaar: vaak werd bij ons thuis een complete jaargang De Spiegel ingebonden en zo voor het nageslacht bewaard. Dát is een Spiegelboek, » besloot mijn glazen zelfbeeld. Hij had de weddenschap gewonnen en samen hebben we er een vrolijke avond van gemaakt.

Hoewel er méér in De Spiegel stond, waren voor mij zonder enige twijfel de zwart-wit beelden het belangrijkst. Honderden malen heb ik ze bekeken: die foto’s uit die oude Spiegels. Gefotografeerde illustraties uit de politieke en sociale wereld. Geografisch getinte foto’s (IJslandse geisers, wijnvelden in de Dordogne), foto’s van mensen bij het werk (theepluksters bij Bandoeng genietend van een welverdiende rustpauze). Beelden uit de politieke alledag (de beroemde Belgische minister Paul Henri Spaak) en plaatjes van een hoog streekromangehalte (dominee Visser uit Kerkambacht die na 45½ jaar trouwe dienst toegezongen wordt door zijn gemeente en meteen daarna met verdiend emeritaat gaat).

Voor sportfoto’s hoefde je niet bij De Spiegel aan te komen. Dat was een blinde vlek die wij opvulden door voetbalwedstrijden te bezoeken en de foto’s dan maar zelf te maken.

Veel Spiegelfoto’s heb ik zo vaak gezien dat ik ze onmiddellijk herken. Toen in 2003 de Ramp zijn 50-jarig jubileum vierde, werd er nogal eens teruggegrepen op foto’s uit dat jaar. (De beroemdste is die van koningin Juliana in levensgrote kaplaarzen die het verdronken Zeeland bezoekt.) Ik zie meteen of het een Spiegelfoto is of niet. Op een of andere manier hebben al die oude zwart-wit plaatjes een plekje weten te bemachtigen in mijn lange-termijngeheugen.

Tenslotte wil ik u nog even een gewetensvraag voorleggen.

Denkt u ook, zoals mij altijd geleerd is, dat de mens óf auditief óf visueel ingesteld is? En dat een combinatie uitgesloten moet worden geacht? Ligt het dan aan aangeboren fysieke kenmerken of worden wij terzake geconditioneerd? Ik bedoel, heeft het te maken met de ontwikkeling van de laterale frontaalkwab – of hoe het deel van mijn hersenen dat verantwoordelijk is voor de opname en verwerking van visuele informatie ook mag heten – of met het feit dat ik vroeger ben doodgegooid met Spiegelfoto’s dat ik denk voornamelijk visueel ingesteld te zijn?

Als u de volgende keer weer eens in de spiegel kijkt, zou u misschien een ogenblik uw aandacht aan dit probleem kunnen geven. Wedden dat u tot de slotsom komt dat uzelf in aanleg visueel bent en uw spiegelbeeld auditief ingesteld is? Of andersom natuurlijk.

Hieronder een voorblad en een stukje reclame uit een Spiegel van maart 1947.

27-12-2011, 19:19 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

In onze straat, schuin tegenover ons huis, stond een kleine fabriek. De oprichter, een schoenmaker, maakte er met enkele getrouwe personeelsleden voorwerpen van leer. Vooral riemen en knopen. Dat kwam goed uit, want in die tijd kwamen kakikleurige jassen met grote leren knopen in de mode. De knopen werden door vlijtige thuiswerkers gevlochten uit smalle, geurig ruikende stroken leer.  In de fabriek werden eerst de stroken op de juiste lengte, breedte en dikte gebracht. Dan bracht een persoonslid met een volkswagenbusje het materiaal naar de huizen met thuiswerkers en haalde de gisteren gemaakte kant en klare knopen meteen op. Terug in de fabriek werden de knopen nog voorzien van een metalen ringetje, gepoetst en ingepakt. Ze waren dan letterlijk om door een ringetje te halen.

Ik was veertien, ging naar de middelbare school en had veertien dagen kerstvakantie. Zoals in meer vakanties was ik dit keer aan het werk in het knopenfabriekje schuin tegenover ons ouderlijk huis. 's Morgens om half acht stopte ik mijn kaart in de klok en ging aan het werk. Met een onderbreking van een uur wegens middagpauze en een koffiepauze van een kwartier werd er tot vijf uur doorgewerkt.

De eerste dag werd ik door de voorwerker aan een stansmachine gezet. Met een stevige tred op een pedaal kwam er een vlijmscherp mes naar beneden dat stroken leer - die ik met mijn twee handen precies op de goede afstand en de juiste maat gereed hield - doormidden sneed.  Links stond de mand met ongesorteerd leer, rechts de mand met lange repen leer, alle in de juiste lengte en breedte, klaar om door de thuiswerkers gebruikt te kunnen worden.

Op de middag van de eerste dag gebeurde het onvermijdelijke. Mijn voet, al een beetje gewend geraakt aan het ritme van de tred, had er even niet op gerekend dat mijn handen nog niet zo ver waren. Met andere woorden: het mes sneed behalve de strook leer ook een flardje van mijn  rechterduim af. De voorwerker zei dat ik buitengewoon veel geluk had gehad. Ik had mijn hele rechterduim wel kunnen afhakken! De toegang tot de stansmachine werd mij ogenblikkelijk streng verboden.

De kersttijd, vlak voor het einde van het jaar, is de tijd om de balans op te maken. Hoeveel winst is er dit jaar gemaakt? Hoe groot is de voorraad riemen van het type Blauw A4? Ook deze vragen dienen te worden beantwoord.

De plaatsvervangend hulpdirecteur van de fabriek verplaatste mij van de stansmachine naar de zolder van het bedrijf. Daar lagen bergen leren knopen en stapels riemen in alle mogelijke maten en soorten. De hulpdirecteur wees naar een berg knopen en zei: "Ga die maar eens tellen. Schrijf het getal op een briefje en leg dat er bovenop. Ben je klaar met de ene berg, ga je naar de volgende."

Daar zat ik dan. Op de ijskoude zolder van een knopenfabriek. Op een dag in december. Te tellen tot ik een ons woog. Op de eerste berg kwam een briefje met het getal 2356. Ik wist het zeker, want ik had eerlijk, oprecht en zonder fout geteld.

Drie bergen deed ik die dag. 's Avonds thuis en 's nachts in bed lag ik nóg te tellen: 202, 204, 206, 208. De volgende morgen begon ik met berg numero 4.

Maar ik had net als Tom Poes een list verzonnen. Ik pakte een klein ijzeren bakje dat ik in een hoekje van de zolder had zien staan. Hoeveel knopen zouden er in zo'n bakje kunnen? Een afgestreken bakje bevatte 78 knopen. Daarna ging ik bakjes vullen, telde in plaats van het aantal knopen het aantal bakjes, - bij ieder vol bakje een streepje in het stof - en vermenigvuldigde dat getal met 78. Ik werkte langzaam, omdat ik niet wilde dat men zou merken hoe ik zo vlug kon tellen.

Na veertien dagen kwam er een einde aan het tellen. Overal op zolder lagen bergen knopen  en stapels riemen met briefjes erop. Alles was geteld en de voorraad was tot in de puntjes bekend. Alles in kannen en kruiken. Het nieuwe jaar kon beginnen.

17-12-2011, 22:16 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Wat een stelling is, weet u natuurlijk wel. Dat is een steigerwerk waarmee de buitenschilder zelfs de bovenste ramen op de derde verdieping bereikt. Een stelling is nog meer: het is ook een ferme uitspraak met een stellig karakter waarover je prachtig kunt discussiëren. Vooral ook omdat je een stelling meestal niet kunt bewijzen. Je bent het ermee eens of niet.

Onlangs promoveerde Drs. Paul Tangram aan de Technische Hogeschool van Haarlem. Het onderwerp doet niet ter zake; het was in elk geval iets ingewikkelds. Heel bijzonder was de verzameling stellingen die hij bij zijn proefschrift had gevoegd. Elke stelling was bovendien geïllustreerd op een manier die de naam van de bedenker grote eer aandoet.

Hieronder staan de geschreven stellingen in een willekeurige volgorde. Daaronder staan de illustraties. Aan u de eer de juiste uitspraak bij de juiste tangram te zoeken. Een mooi werkje in deze donkere dagen voor kerst!

(1) De bank die er niet in slaagt alle zeven onderdelen van een tangram in zijn logo op te nemen, de ABN-AMRO dus, is geen knip voor de neus waard.

(2) Het is helemaal niet belangrijk of een tekst op bloggen.be inhoudelijk iets voorstelt. Als hij maar virtuoos in elkaar is gezet.

(3) Zolang een hoofddoekje ook gebruikt kan worden als brillenpoetsdoekje is er niets aan de hand.

(4) Dat zoveel misdrijven onopgelost blijven, komt doordat de rechercheurs in hun jeugd niet geleerd hebben hoe ze legpuzzels moeten leggen.

(5) Het verschil tussen een pers en een siamees is dat de tweede niet als tapijt kan worden gebruikt.

(6) Ook een minister-president moet af en toe een minister uit zijn kabinet kunnen trappen.

(7) Mijn naam is haas, zei het konijn en ging vervolgens in het leger.

(8) Alleen opgeborgen in een doosje is het geheel meer dan de optelsom van de delen.

12-12-2011, 12:16 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Zolang ik mij kan herinneren heb ik gefotografeerd. Niet bijzonder goed, niet buitengewoon slecht, gemiddeld, zoals veel van mijn doen en laten. Mijn eerste toestel was een Kodak Brownie, een boxje. Zo’n rechthoekig doosje met op twee zijden twee glaasjes. Eén voor het formaat 6*9 (panorama) en het andere voor 9*6 (staand). Het rolfilmpje dat alleen maar zwart/wit-beelden opsloeg, kon zegge en schrijve acht foto’s aan. Je bedacht je wel honderd keer voordat je een foto nam, want een mislukte foto kon je je niet permitteren. Na elke opname was het draaien geblazen aan de enige aanwezige knop, totdat achter een heel klein derde glaasje een nieuw cijfer verscheen waaraan je kon zien hoeveel foto’s je al had gemaakt.

Ik was veertien, betaalde aan de fotograaf fl. 28,-- want zoveel kostte het toestelletje. Zelf verdiend met kerstvakantiewerk. Ontwikkelen en afdrukken liet ik aanvankelijk ook door de fotograaf doen, maar na een paar jaar nam ik dat werkje van hem over. De badkamer werd daartoe omgebouwd tot een donkere kamer. Zelf ontwikkelen, fixeren, drogen, vergroten, afdrukken: als ik mij een beetje inspan kan ik de zurige geur van de fixeer nog ruiken.

De eerste foto die ik laat zien is er eentje uit die vroegere tijden. De Kodak Brownie was intussen vervangen door een heuse kleinbeeldcamera, een Adox. U ziet waarschijnlijk dat dit de romantische periode is. Nog net geen vurige liefdesverklaringen, maar verzuchtingen over een onaanraakbaar ideaal. Over het geluk dat zich dáár bevindt waar jij toevallig net níet bent. En dan meestal verbeeld in landschappen met veel bomen, struikgewas  en modderige bospaden.

Tegenwoordig gaat mijn fotografische voorkeur vaak uit naar meer van hetzelfde. Afbeeldingen van allemaal dezelfde dingen en voorwerpen. Een foto met louter drogende walnoten, een rij fietssturen in de stalling, gemetselde stenen in een muur. Geen wirwar van kleuren en objecten, maar series en rijen van één-en-hetzelfde. Simpele patronen en dan het liefst met veel ritmische herhalingen. Vruchten, boomstammen, wolken, golven. Desnoods ijsberg- of krulsla. Het is niets bijzonders en u moet er ook niets achter zoeken, dat doe ik zelf ook niet. Ik vind het gewoon en mooi, gewoon mooi.

04-12-2011, 21:16 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Wanneer u de moeite neemt om even naar beneden te scrollen, ziet u daar een aantal oude katoenen beddentijken. Wat een prachtig woord trouwens. Nu schrijf je het met een tussen-n, zonder n is het nóg mooier: beddetijk. Het zijn overtreksels ter bescherming en verfraaiing. Mijn echtgenote, mevrouw Terra dus, kwam ermee aanlopen om er tafellakens van te maken. (Zij vierde onlangs haar verjaardag en de tafelkleden annex beddetijken op de tafels in de hobbyschuur dienden tot vergroting van de feestvreugde.)

De tijken zijn naar schatting meer dan vijftig jaar oud. Sommige zijn veel gebruikt, veel gewassen, en daardoor een beetje bleker dan hun lotgenoten die in de kast bleven liggen. Mevrouw Terra en ik komen er nu pas achter dat we beiden in onze jeugd bij het naar bed gaan gebruik gemaakt hebben van dit soort tijken, maar op verschillende manieren. Op de boerderij waar mevrouw Terra opgroeide, sliep men aanvankelijk nog op stromatrassen. Dat waren jute zakken, met stro gevuld en op gezette plaatsen gecapitonneerd met grote knopen zodat het stro enigszins op zijn plaats bleef. Deze stromatrassen lagen gewoon op een rij planken. Op die planken lag een ruwe onderdoek en daarbovenop kwam de stromatras. En weer daarop lag, in een tijk gehuld, een dunne linnen zak vol donsveren. Je sliep ónder dekens, tússen de lakens en óp de beddetijk met veren en de stromatras.

In het huis waar ikzelf opgroeide, wist men beter en was men wel wijzer. Wij hadden thuis van die kolossen van tweepersoonsledikanten (koetsen bedoel ik eigenlijk) met daarin als beweegbaar, verend element een netwerk van spiralen, ingeklemd in een gietijzeren frame. Omdat de spiraal loodzwaar was, werd hij alleen bij hoge uitzondering verplaatst. Soms werd het complete beddengoed buiten gelucht. Een mooie gelegenheid voor de kinderen in huize Terra Sr. om de spiraal te gebruiken als trampoline.

Op de spiraal kwam een matrasdek en daar weer bovenop een matras. De inhoud was kapok en de meester op school beweerde bij hoog en bij laag dat kapok van de kleine Soenda-eilanden kwam waar het werd verbouwd zoals de boeren bij ons haver verbouwen. Hoe het ook zij, je sliep er prima op. Waar blijft nou de beddetijk? zult u vragen nadat ik gezegd heb dat we tussen blanke, witte lakens sliepen. Wij sliepen niet óp maar ónder de tijk. Onze familie lag onder een zak met donsveren waaroverheen de beddetijk werd geschoven. De tijk werd af en toe gewassen en gewisseld. De binnenzak werd op dezelfde gezette tijden gevuld met nieuwe, verse dons- en andere veren.

Twee zaken zullen mij tot op de jongste dag bijblijven. Het eerste is de herinnering eraan hoe heerlijk je sliep onder zo’n veren bed. En het tweede is de narigheid die je ermee had. Aanvankelijk was er geen vuiltje aan de lucht. Ma bracht je naar bed en schudde net als wijlen Vrouw Holle eerst nog even het verenbed op. Van achteren naar voren, en daarna stopte zij de achterpanden goed in. Jammer was het dat door je slaapbewegingen de veren echter altijd naar het voeteneinde schoven, zodat je in barre winters ’s morgens vroeg vernikkelde van de kou. Dat wil zeggen: van boven.

Sprekend over stromatrassen zal menigeen denken: ‘wat een armoedig zootje daar!’ of ‘hoe kan iemand nou op een zak stro slapen?’ Maar u vergist zich: strozakken slapen heerlijk!

Dat weet ik uit mijn militaire dienst, toen ik vol bravoure het vaderland verdedigde. Wij sliepen op authentieke, dienstplichtige strozakken. Die moest je inslapen, net zoals je een nieuwe auto moest inrijden. Maar als die fase achter de rug was (veertien dagen) sliep je als een roos. De strozak had zich de vormen van jouw lichaam aangemeten.

Af en toe moest je voor de nieuwe lichting, de verse rekruten, strozakken vullen. Wij togen gezamenlijk naar het strohok en propten daar de zakken vol nieuw stro. Niet zelden stopte ik daar – heel gemeen - een baksteen bij in.

26-11-2011, 21:38 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Zoals u ongetwijfeld weet, is het zelfportret een  belangrijk genre in de beeldende kunst. Iedereen kent de serie zelfportretten van Rembrandt van Rijn die uitmuntend zijn levensloop weergeeft. Van flamboyante jongeling die de hele wereld aandurft tot en met de ziekelijke ogende oude man met de vragende oogopslag. Of wij zien in gedachten hoe Charlie Toorop - om maar iemand te noemen wier zelfportret tamelijk bekend is - zichzelf in de spiegel aankijkt en tegelijk die vragende blik in een portret vastlegt waarmee zij de beschouwer aan het denken zet. Met name schilders hebben zichzelf met genoegen geportretteerd: alleen of als deelgenoot in een massascène.

Als fotograaf is het een koud kunstje jezelf te portretteren. Je stelt de zelfontspanner van je camera in werking, zodanig dat tien seconden nadat je hem op een statief of een ander vast standpunt hebt verankerd en in zijn blikveld bent gaan staan, de sluiter open en weer dicht gaat. Al of niet begeleid door een flits van heb ik jou daar.

Je kunt natuurlijk ook iemand anders vragen een foto van jou te maken en dan net te doen of jijzelf die foto hebt gemaakt, maar dat is natuurlijk geen stijl en geen echt zelfportret.

De beste manier is de volgende. Je neemt de camera achterstevoren vast, strekt je armen, richt de lens en zoeker op jezelf, geeft de camera gelegenheid om automatisch scherp te stellen op je neus, en drukt voorzichtig maar vastberaden op de ontspanknop. Het resultaat is een zelfportret dat niet is om over naar huis te schrijven.

Zelf houd ik er niet van om gefotografeerd te worden. En zeker niet door mezelf. Dat een fractie van mijn zelfportret aan het begin van mijn allereerste blog hier op deze site te zien is, is een welwillende gunst mijnerzijds aan het lezende publiek dat dan tenminste een béétje weet met wie het te doen heeft.

Wat ik wel leuk vind, is het fotograferen van mijzelf in tamelijk raadselachtige situaties. Ik maak graag een zelfportret dat buitengewoon veel te wensen en te raden overlaat. Als voorbeeld kunnen de twee onderstaande foto's dienen. Kijkt u svp even naar de bovenste van de twee en zeg mij (virtueel) wat u hier ziet.

De menselijke figuur, in een decent zwart, ben ik. Aan de rechterkant is het silhouet van een boom te herkennen. Is dit een zelfportret? Hoezo is dit een zelfportret?

De zaak zit zo. Ik loop met mijn camera te wandelen langs een sloot. Aan deze kant van de sloot is een bosrand met daarachter akkers. In deze bosrand staat een boom, déze boom, met een hoogzit. Vlak bij het hoofd van de menselijke figuur zit u een soort stoeltje. Daarop kan een jager plaatsnemen om het wild te bespieden. Hij komt bij die hoogzit via een ijzeren ladder die tegen de boom geleund staat.

Nu komt de oplossing van het raadsel. Ik klim langs het laddertje naar boven en ben bijna boven gekomen. Met mijn rechtervoet sta ik op een trede van het laddertje. Mijn linkerbeen zwaait enigszins door de lucht. De zon schijnt in mijn rug en werpt een schaduw op de grond voor mij. Ik fotografeer niet mijzelf, ik fotografeer mijn schaduw! Met enige fantasie ziet u dat ik het fototoestel met twee handen vast en voor mijn gezicht houd. Ik kijk door de zoeker en zie mijn schaduw. Ik zie mijzelf en maak een zelfportret.

Zo simpel kan een zelfportret zijn. Het is de kunst overal ergens iets in te zien.

20-11-2011, 13:58 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Fietsers genoeg, hier bij ons op de grindweg die zich slingerend door het mooie Achterhoekse landschap van A naar B spoedt. Scholieren, toeristen, dagjesmensen, toerrenners (zoals de leden van de club De Nijvere Peddelaars) werknemers van en naar hun arbeid, kortom een gemêleerd gezelschap. Soms voegt Terra (dat ben ik dus) zich bij hen op zijn hybride rijwiel met vierentwintig versnellingen, maar zonder kettingkast, vandaar de ordinaire broekklemmen. Met u verbaast hij zich over het groeiend aantal fietsers dat gebruik maakt van een elektrische hulpmotor. Zo’n fiets met accu bedoel ik die alleen helpt wanneer je zelf ook meetrapt, want voor niets gaat de zon op. Hoe meer je meewerkt, hoe meer de elektrische aandrijving iets terugdoet. Geloof maar dat het een genot is, zegt mijn buurman, tegenwindkracht tien kan mij niet meer deren. Ik geloof het graag.

Vroeger – ik heb het nu over het midden van de vorige eeuw - had je bromfietsen, echte bromfietsen, die je hielpen de tegenwind te overwinnen. Bij ons thuis deed op een goede dag de Berini zijn intrede. Ik zie het nog voor me. Ma had besloten dat de tijd voor een bromfiets gekomen was en gunde de opdracht aan een van de twee fietsenmakers die dichtbij ons huis woonden. Zij gaf de opdracht aan de fietsenmaker met de minste klandizie. Want, zei ze, die moet ook eens iets verdienen. Dat de weinige klandizie ook iets met het vakmanschap te maken had, werd later pas duidelijk.

Wij kregen een Berini, een echte Berini. Een hulpmotor boven je voorwiel aan het frame gemonteerd, die je met een vernuftige hendel op je voorband kon laten zakken. Met een beetje geluk ging het motortje lopen en dreef daardoor op zijn beurt het voorwiel en dus de gehele fiets aan. Op een van de foto's ziet u hoe onze Berini er ongeveer uitzag. Het meest opvallend was de eivormige benzinetank en de uitlaat die parallel aan de spaken langs het voorwiel naar beneden wees. Gas geven deed je met een onnozele schuifhendel bij je rechterhand. Liep het ding, dan kon bij een beetje wind mee de respectabele snelheid van 25 km/uur worden bereikt. Liep het kreng eens een keer niet, dan kon je de motor optillen van de voorband en vervolgens op eigen menskracht verder fietsen. De tijd van de Berini was ook de tijd dat ik per fiets naar de kweekschool reed om mij aldaar te vervelen. Een enkele keer tijdens de laatste jaren mocht ik van ma de brommer meenemen. Dat heeft mij bijna voor het gehele leven getekend en dat kwam zo.

Om een of andere reden zat de uitlaat van onze Berini niet al te stevig vast. Wij hadden het trouwens nooit over de ’uitlaat’, maar altijd over de ‘knalpijp’. Het kon geen kwestie zijn van slijtage, want zo lang hadden wij de brommer nog niet en zoveel werd hij niet gebruikt.

Ik kan u vandaag de dag de plaats nog aanwijzen waar het gebeurde. Op het fietspad tussen Terborg en Gaanderen, ongeveer daar waar je rechtsaf over het spoor naar Oud-Gaanderen gaat en rechtdoor via de Hoofdstraat naar Doetinchem. Plotseling werd ik door een onzichtbare hand met brommer en al hoog opgetild aan het achterwiel, terwijl het voorwiel met geen mogelijkheid verder wilde. Met andere woorden: ik sloeg finaal over de kop omdat de uitlaat losraakte en tussen de spaken van het voorwiel kwam. Golven van medeleven en hulpvaardigheid trokken vervolgens over het fietspad. Half Gaanderen kwam uitgelopen om te zien hoe het met me ging. Ik constateerde dat ik weliswaar enkele lappen huid verloren, maar verder waarschijnlijk niets gebroken had. Waarop ik mij omdraaide, op de brommer ging zitten en terug naar huis reed. Wonder boven wonder deed de brommer het nog. Vergezeld van een geweldig kabaal, want het geluid van onze Berini werd niet langer geblokkeerd door een demper. ‘Jongen,’ zei mijn moeder toen ik thuis was, ‘je had wel kunnen verongelukken. Zet de brommer maar in de schuur.’

Daar heeft hij gestaan totdat de rijwielhandelaar hem ophaalde. Hij had er een koper voor gevonden, zei hij. En de Berini, op de uitlaat na, was immers weinig gebruikt en nog zo goed als nieuw. Zowel Pa als Ma slaakten zuchten van verlichting toen hij weg was.

Hieronder ziet u niet minder dan vier Berini’s van het type dat wij thuis hadden. Ze worden op een foto van Ben van Meerendonk (AHF) uit de serie Het Geheugen van Nederland getest door Amerikaanse militairen. Typisch Koude Oorlog (1953).

16-11-2011, 21:36 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Over verslavingen kunnen we kort zijn. Het is geen onderwerp om grapjes, of wat daarvoor door moet gaan, over te maken. Je hebt trouwens ook mildere vormen. Ik noem u als voorbeeld de schrijfverslaving. Ik weet er het fijne niet van, ik lijd er niet aan, ik heb het ook maar van horen zeggen, maar naar verluid zijn er mensen voor wie de dag niet geslaagd is wanneer zij niet op enig ogenblik op dit of ander weblog hebben rondgedwaald en ergens een schriftelijke bijdrage hebben achtergelaten. Voor hen is alleen al het idee van een computer- en dus weblogloze dag een verschrikking.

Over verslavingen gesproken, zelf ben ik jaren lang verslaafd geweest. Aan drop. Voor mij was een dag zonder greep uit de droppot een verloren dag. Het begon al op jeugdige leeftijd. Van het wekelijkse zakgeld (fl. 1.00) werd 40 cent gereserveerd voor een gang naar de drogist aan de overkant. Deze verkocht namelijk het lekkerste drop dat er bestond en ooit bestaan heeft. Dat is kruisdrop: zwart, plat vierkantig van vorm, met de beeltenis van het Zwitserse Rode Kruis erin geboetseerd, maar dan in zwart. Voor het gereserveerde bedrag van vier dubbeltjes kreeg je een ons, oftewel op de kop af 100 gram. Kenners en liefhebbers zullen ongetwijfeld met instemming en genoegen aan het beeld herinneren willen worden van iemand die, buiten gekomen, meteen een greep in het lichtbruine puntzakje doet en een handjevol drop in zijn mond propt.  Het dropwater loopt je om je tanden!

De dropverslaving is met het verstrijken van de jaren verminderd, maar niet geheel en al uitgestorven. Misschien is het mijn maagwand, die langzamerhand met een dikke droplaag moet zijn bedekt, die parten speelt. Maar u kunt zich niet voorstellen hoe graag ik nog steeds een ruitvormig stuk drop in mijn handen draai tot het scheurt – waarbij een fantastisch aroma vrijkomt - en dan vervolgens de verscheurde resten in mijn mond steek totdat ik er bijna ziek van word.

Het behoort niet tot mijn favorieten, maar, bij gebrek aan beter, koop ik wel eens een zakje gemengde Engelse drop. Dat bestaat onder vele andere uit lichtbruine dobbelsteentjes bestrooid met kleine suikertjes, witte stukjes krijt die niet geschikt zijn om een sommetje op het schoolbord te schrijven maar wel om achter de kiezen te worden gestoken, ronde toverballetjes die van kleur kunnen verschieten, of dropsteentjes die uit verschillend gekleurde laagjes zijn opgebouwd. Het is, met andere woorden, ook een beetje drop om naar te kijken, zo mooi! Om slaaf van te worden!

05-11-2011, 21:52 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Meteen maar met de deur in huis: ik heb jaren gerookt en niet zo zuinig ook. Ik ben er niet trots op, ik schaam me diep, ik begrijp niet dat ik geen weerstand heb kunnen bieden aan de nicotine. En met terugwerkende kracht bied ik mijn vroegere collega’s mijn excuses aan omdat zij, bij het binnengaan van mijn werkkamer, zich eerst met behulp van de vlinderslag een weg moesten banen door vieze rook-, reuk- en smaakflarden die je ook nog het uitzicht ontnamen. Mijn (auto)biograaf zal schrijven dat ik de eerste … jaren van mijn leven niet heb gerookt en de laatste … ook niet. (Op de plaats van de puntjes komen straks getallen, maar daar is het nu nog te vroeg voor.) Wat daartussen zit, is in elk geval blauw van de rook en zwart van de nicotine. 

Wat de zonde tot een doodzonde maakt is de pijp. Jawel, ik heb een tijdje gehoorzaamd aan een innerlijke stem die zei dat het de hoogste tijd was de pijp ter hand te nemen. Nadat ik een keuze gemaakt voor een bepaald type pijp en tabak, waarover later meer, voltrok zich het grandioze ritueel. Hoe ik de pijp liefkozend uit het rekje haalde, een plukje tabak uit de doos nam en dat voorzichtig en toch kordaat in de pijpenkop vlijde als ware het hooi, er met een lucifer (áltijd met een lucifer, nooit met een aansteker!) de brand in stak, en de eerste teugen tot mij nam. Wat een genot, die geur en smaak! De rook enigszins laten golven in je mond en die dan met een gerichte straal naar het plafond linksboven blazen. Natuurlijk niet inhaleren, want dat is helemaal zonde. Op een van de foto’s laat ik u mijn pijpenverzameling zien. Van alles wat: oud en jong, groot en klein.

De tabakskeuze was een verhaal apart. Eerst wilde ik – het was in mijn storm-en-drang periode - aan de karameltabak (van het merk Clan) met die weeïge geur die u waarschijnlijk wel kent. Maar die tabak was alleen goed om te ruiken, niet om te roken. Via de Friese Herenbaai ben ik tenslotte beland bij de Voortrekker. Van Theodorus Niemeyer uit Groningen. Op het pakje ziet u een Boer met een hoofdletter en een ossewa die naar Transvaal trekt, onderweg almaar zingend van Bobbejaan en Sarie Marais.

Op een goede dag was het afgelopen met de pijp. Ook met de sigaret trouwens. Na een waarschuwend hartinfarct zei mijn cardiologe dat het toch beter was om de pijp aan Maarten te geven, rigoureus met roken te stoppen. Dat hebben we gedaan, van de ene dag op de andere, nu al weer jaren geleden. Mijn vrouw was solidair en is ook gestopt. We zijn tegenwoordig niet-rokers. Maar u zult mij nooit rokers horen beschimpen of op een andere manier in de verdomhoek zetten. Want ik ben ook zwart van binnen, onder andere van de Voortrekker. Bovendien heb ik boter op mijn hoofd.

29-10-2011, 21:48 Geschreven door terra38  
Reageren (0)