Een familieverhaal met vier foto's.

Ergens tussen oude paperassen lag het en ergens tijdens mijn ontdekkingsreizen naar familiegeheimen vond ik het: een klein, roze-achtig envelopje met breekbare waar. Het was een glazen negatief zoals een fotograaf in prehistorische tijden placht te gebruiken. Misschien kent u uit het kleinbeeldfilmtijdperk nog de stroken met de zes negatieven. Je kreeg ze erbij wanneer je bij de fotograaf je ontwikkelde en afgedrukte foto’s ophaalde. ‘Om later nog eens een herdrukje te kunnen maken,’ zei de fotograaf. ‘Want zelf bewaar ik die dingen niet,’ vervolgde hij dan, ‘want dan kan ik wel aan de gang blijven met mijn tweehonderdtwaalf vaste klanten.’

In ieder geval gaat het om dit soort negatieven, maar dan op glas. Het formaat is 9 bij 12. Het exemplaar dat ik vond was lichtelijk beschadigd met rafelige randen. Wat u op het zwarte glas ziet is niet het negatiefbeeld, maar een spiegeling van een plaat aan de wand. Dat is toeval.

Wat stond er op dit negatief? is uw terechte vraag. Dat was heel moeilijk te zien, ook niet met een lamp op de achtergrond, en zeker niet als je zo kippig bent als ik de laatste tijd. Ik zag heel vaag en heel klein een aantal personen in een landschap. Wie, wat of waar was niet te zeggen.

De moderne tijd staat voor niets, ook niet in dit geval. Dit kolossale en gruwelijke cliché ten spijt heb ik mij vervolgens ingespannen om achter het geheim van de glasplaat te komen. Met mijn linker hand hield ik het glasnegatief voor een werklamp van 500 watt. Lang genoeg om met de digitale camera in de rechter een foto te maken van het object ter zake en kort genoeg om niet te smelten van de hitte. Het resultaat was hoopgevend. Tenminste iets te zien, constateerde ik terwijl ik de werklamp buiten liet afkoelen. Bovendien zag ik mijn linkerhand fraai in beeld gebracht, maar dit terzijde. De zwarte verticale strepen op het nu duidelijker negatief zijn ijzeren beschermdraden die de werklamp tegen schokken en vallen beschermen.

 Op dit punt aangekomen manifesteert zich het genot van de digitaliteit. Want uw en mijn  digitale camera kunnen een negatief omkeren in iets positiefs. Zelf doen wij dat met een programma dat zich photoshop noemt. Normaliter maak ik bezwaren tegen het manipulatief gebruik van dit soort hulpmiddelen. Want je weet niet wat je ziet. Ik bedoel dat nu even letterlijk, want bij veel foto’s weet je niet of en hoe je door photoshop in de maling wordt genomen. Is dit mevrouw Schuurman die we hier in een niet-ordentelijke pose zien afgedrukt? Of is dit het hoofd van mevrouw Schuurman dat door een valsaard-van-een-fotograaf op het lijf van iemand anders is gezet? Dit bedoel ik nou: je weet het niet.

In mijn geval echter is de mogelijkheid tot omkeer (van negatief naar positief) een uitkomst. Eén correctiemogelijkheid aangeklikt en je weet wat je ziet. Razendsnel verandert de optiek van fotograaf en beschouwer. Het geheim van de glasplaat wordt blootgelegd. Het is mijn (schoon)familie die hier wordt  afgebeeld. Dat mijn hand nu ook wordt omgekeerd, nemen we voor lief.

Het klopt: het is mijn schoonfamilie, de familie van mijn vrouw. Zij zelf staat midden-voor en zij kon u nog precies vertellen hoe het jurkje er uitzag dat ze droeg. Achter haar staan haar grootvader en haar ouders. Alle vier intussen overleden. Het zusje op de arm van moeder maakt het nog steeds goed. Het oudere zusje linksvoor is heel jong gestorven: twee jaar later, in 1948.

De foto is een positieve afdruk van het zwarte glasnegatief. Ik neem aan dat de fotograaf tegen mijn schoonouders heeft gezegd: “Hier heb je het glasnegatief. Dan kun je er later altijd nog eens een afdrukje bij laten maken. Ik doe het zolang in een roze-achtig envelopje. Misschien kan iemand het later nog ergens voor gebruiken. Voor een verhaaltje of blogje wellicht?”

14-12-2017, 22:03 Geschreven door terra38  
Reageren (0)