Al zeg ik het zelf: ik ben
geboren en opgegroeid in een harmonieus gezin. Natuurlijk waren er wel eens
ondergrondse perikelen en bovenhuidse spanningen, maar over het algemeen was
mijn jeugd wat men noemt gelukkig. Het harmonieuze heeft niet alleen
betrekking op de verstandhouding tussen de gezinsleden, maar letterlijk genomen
vooral op de muzikale connotatie.
Moeder zowel als vader
hielden van een actieve en passieve muziekbeoefening. Pa was jaren lid en
voorzitter van de fanfare en mijn moeder had als jong meisje haar ouders
overgehaald een muziekinstrument aan te schaffen waarop zij haar muzikale
kwaliteiten kon botvieren. En nu bereikt het harmonieuze het toppunt van
tastbaarheid: wij waren thuis in het bezit van zon muziekinstrument: een echt harmonium.
Sommigen betitelen een
harmonium als een mislukte piano of als een schreeuwlelijk dat alleen maar
quasi geestelijke klanken kan voortbrengen. Dat is een schromelijke vergissing.
Een harmonium, mits goed bespeeld door een vakvrouw of door iemand met een aan
professioneel grenzende amateurisme, klinkt verrassend origineel, helder en
overtuigend. Vergelijk het met een harmonica of een accordeon. Mits goed en
kundig bespeeld een weldaad voor ieder oor.
Zelf heb ik als zevenjarige
drie en een halve week les gehad. Men trachtte mij het harmonium-spelen bij te
brengen. Dat het niet gelukt is, is te wijten aan mijn luiheid en
halsstarrigheid, niet aan de degene die les gaf. Ook niet aan het lesboek dat
ik gebruikte. Als ik destijds mijn best had gedaan, kon ik nu spelen als
Lang-Lang, alleen niet zó lang.
Pas geleden vond ik het: een
boekje Die Harmonium-Schule, het
aloude lesboek. Ook voor zelfstudie, schrijft de auteur van dit aan te bevelen
oefenboek in zijn inleidend woord. Ik vond het terug, in een oude doos op de
schuurzolder, enigszins aangevreten door muzikale muizen, maar verder nog heel
goed bruikbaar. Ik sloeg bladzijde 60 op waar ik oefening nummer 120 terugvond:
het fraaie lied van de waldhoorn. Wie lieblich schallt
. In het Nederlands: Langs berg en dal klinkt
hoorngeschal. Met frissen, vollen toon.
Interessant, leerzaam en
handig is het feit dat de teksten bij de notenbalken in zowel Duits als Engels
geschreven staan. Bij het kerstlied Stille
Nacht staat Silent Night, Hallowed
Night. En iets verder raadt de schrijver aan om het stuk zachtjes te
spelen: mit sanften Stimmen, with soft stops. Een buitengewoon boek
dus. Je leert er niet alleen harmonium spelen mee, je leert ongemerkt ook nog
eens twee talen.
Genoeg gepraat en geschreven.
Ik pak de Harmonium-Schule, loop naar
de schuur waar in een hoekje nog steeds het oude harmonium van mijn ouders
staat, sla bladzijde 79 op en speel met twee handen en twee voeten (die laatste
zorgen voor voldoende wind in de blaasbalg) het schone lied van een zekere
Wolfgang A. Mozart. Het heet: Broeders,
reikt elkaar de hand, of in het Duits: Brüder,
reicht die Hand zum Bunde. En in het Engels: Song of Society. Een lied van de gemeenschap, een lied voor en van ons
allen.


|