Wat denkt u dat erger is: (A)
van de ladder vallen bij het aardbeien plukken, of (B) onderuit gaan bij het
kalverschetsen? Ik zal u een beetje op weg helpen. (A) is een voorbeeldje van
absurde humor, dus dat zal het wel niet zijn. (B) daarentegen is ook maar voor
een gedeelte waar. Juist is de bewering dat je op weg naar het kalverschetsen onderuit kunt gaan. Want dat is mijn
vrouw overkomen, weliswaar jaren geleden maar toch. In een beijzelde, gladde
bocht ging ze met haar brommertje onderuit. Gelukkig zonder ernstig nadelige
gevolgen.
Tegenwoordig moet iedereen
zich kunnen legitimeren, ook de boerderijdieren op het platteland. Daarom
dragen ze ook van die afschuwelijke gele oormerken. Binnenkort staat alle
informatie digitaal op een ingeplant chipje, dan zijn die gele flappen ook niet
meer nodig. Vroeger moest iedere koe of kalf ook al beschikken over een
paspoort. En omdat je met een kalfje niet even naar de drogist kunt gaan om een
pasfoto te laten maken, maakte mijn vrouw een tekening, een schets. Ze deed dat
voor het rundveestamboek of voor de onderlinge veeverzekering. Gewapend met een
voorbedrukt formulier (kijkt u maar naar het plaatje beneden) en tekengereedschap ging ze naar de stal of
een weiland om het pasgeboren nieuw leven te portretteren. Op de grove omtrek
van het dier op het formulier werd ingetekend wat wit en wat zwart was. Niet
tot op de punt en de komma nauwkeurig, en het was ook niet nodig ieder haartje
en rimpeltje te kunnen zien, maar wel zo dat je aan de hand van de getekende
schets uit een kudde van honderd dieren het betreffende kalf kon herkennen. Dát
is m, zie je wel!
Een tweede voorbeeld van een
schets laat ik u in één moeite door - hieronder zien. Dat is van een ander, zij
het niet minder hoog niveau. Het is ook geen schets in de betekenis die wij er
eerder aan gaven als een geschreven stemmingsbeeld waarin niet alle karakters
en situaties tot in de puntjes zijn uitgewerkt. Het is ook geen schets in de strikte
betekenis: een vluchtige tekening met potlood of houtskoolstift.
Dit is een ets, meer precies
een droge-naald ets. Als u klaar bent met het bewonderen ervan zou u wellicht
kunnen opmerken dat zoiets ook in West-Vlaanderen of in de Krimpenerwaard te
zien en te schetsen is. De maker heeft het niet over de geografie en beschrijft
de ets als opklarend landschap na onweer. Maar wij herkennen ogenblikkelijk het
land waar wij wonen en de daarbij horende mentaliteit. Dreigend en somber, op
het melancholische af, maar niet zó dat het totaal overheerst. Wij zijn ons
bewust van de gevaren die ons omringen, maar altijd zijn er hoopvolle signalen
zoals het zonnetje dat door de wolken breekt.In het midden zien we de geploegde voren zich naar de einder spoeden,
waardoor we weten dat de boer klaar is met het winterbed. En in het
boerderijtje maakt de boerin voorbereidselen voor de broodmaaltijd in de
namiddag: het vier-uur-eten.
De ets is gemaakt door mijn
getalenteerde, kunstzinnige jongste broer. Hij (de ets) hangt al jaren op een
opvallende plek in onze woonkamer en hoe langer hij er hangt, hoe mooier hij
wordt.
