In deze voor mijn doen korte
bijdrage gaat onze aandacht uit naar het ouderwetse kopje koffie. Ik presenteer
u op een dienblaadje in vier taferelen enkele koffietradities die anders in de
vergetelheid dreigen te belanden. Bij elk tafereel hoort natuurlijk een plaatje
dat u onderaan deze bijdrage aantreft. Even naar beneden scrollen, het passende
plaatje bestuderen en u begrijpt wat ik bedoel.
Tafereel 1. Dit is het
koffieservies van mijn vrouws oma, althans wat er nog van over is (van het servies
bedoel ik). Bouwjaar 1896 of daaromtrent. In Duitsland heet het: Säcksisches
Steingut, bij ons: blauw sacks. In de familie gaat nog altijd het verhaal dat
oma het servies 's winters, in een wilgentenen draagmand, verborgen onder een
theedoek, meenam naar de buurtvisites, omdat men anders geen kopjes genoeg had.
Het servies bestaat uit een aantal koppen en schotels, een melkkannetje, een
suikerpot, voor deze gelegenheid aangevuld met een bord met speculaasjes of wat
oma zou zeggen sinterkläöskes. Bij een echt kopje koffie hoort immers een versnapering:
een biskwietje, kaakje of koekje.
Tafereel 2. Een ouderwets
kopje koffie. U als goed observator hebt ongetwijfeld al gezien dat het kopje nagenoeg
boordevol is. Niet erg handig, want nu word je gedwongen het kopje op tafel te
laten staan en met losse handen - je voorzichtig voorover buigend enkele
teugen te nippen. Een dergelijk tot aan de rand gevuld kopje noemen wij
Borkelose maote. Genoemd naar het Oost-Nederlandse dorp Borculo waar men van
oudsher geen maat kent en niet op iets meer of minder kijkt.
Tafereel 3. Koffie wordt niet
zo heet gedronken als ze wordt ingeschonken. Nee, en lieden voor wie de koffie
dan nog te warm is gieten hun koffie uit hun kopje op het schoteltje. Dat
pakken ze met twee handen aan en slurpen vervolgens de koffie naar binnen. Deze
methode werd ook vaak toegepast door mensen die haast hadden boeren in de
juli-zon wanneer de rogge moest worden gemaaid! - en zich geen tijd gunden voor
een ontspannend koffiekwartiertje.
Tafereel 4. Wat we hier zien,
doen mensen die op de vraag van de gastvrouw: "Zal ik nog een keer
inschenken?" geen zin hebben om te antwoorden. Zij draaien, nadat zij met
smaak hun kopje leeggedronken hebben, eenvoudigweg hun kopje om en zetten het omgekeerd
op hun schoteltje. Mijn eigen opa heb ik het vaak zien doen. Genoeg is genoeg, dacht hij. En ik met hem. Dat geldt voor koffie, dat geldt ook voor dit blogje.
|
