Deze keer was een van de oude bijgebouwen aan de beurt. Wij noemen dat het ‘mantelpotshuusken’. (Een mantelpot was vroeger een grote kookketel met bijbehorende houtkachel, waarin voer (meest aardappels) voor de varkens werd gekookt.) In dezelfde ruimte bevindt zich ook een grote steenoven waarin wij heel af en toe zelf ons brood bakken.

Bij het opruimen van deze ruimte, dus bij het optillen en verplaatsen naar een andere plek, ontmoette ik een tweetal oeroude gebruiksvoorwerpen met één gemeenschappelijk kenmerk: beide zijn ze voorzien van spits uitlopende houten of metalen pennen. Ik laat ze u hieronder even zien.

De eerste is van hout. Het is een hand-eg. Hij ligt hier eigenlijk op zijn kop met de houten pennen naar boven. Aan een van de hoeken zit een stevig touw vastgemaakt met aan het eind een dwarsbalkje. Hoe werkt het? Je bent met z’n tweeën, pakt ieder een kant van dat dwarsbalkje, legt de eg met de punten naar beneden op de pas geploegde akker en trekt vervolgens de eg over de voren zodat de kluiten verkruimeld worden en er een mooi zaadbed ontstaat. De pennen staan een beetje schuin, dat egt beter. Zwaar werk, dat wel.

Aan het tweede voorwerp heb ik een gruwelijke hekel. (Ik meen er natuurlijk niets van, het is een wat flauwe woordspeling.) Want dit is werkelijk een hekel. Een stevig houten blok dat je op de ondergrond kunt bevestigen met in het midden een rij kolossale ijzeren pennen. De pennen zijn niet rond zoals normale spijkers, maar oud en vierkant gesmeed. Val er niet pardoes met je gezicht op, want dan is het leed niet te overzien. Wat doe je ermee en wat kun je ermee? Je kunt er vlas mee braken, dat wil zeggen je kunt een bos droge vlas tussen de pennen doortrekken om die zacht, dun en soepel te maken. Later wordt dan van dit gewas linnen gemaakt.

Je kunt ook iemand over de hekel halen, figuurlijk gesproken. Maar dat doe ik niet. Ik hecht teveel aan de tastbare, aan het échte, aan de lijnen en vormen die je kunt voelen, aan de spitsvondigheden waar je voorzichtig mee moet omgaan.

10-04-2011, 11:23 Geschreven door terra38  
Reageren (1)

Wie zal de wedstrijd winnen? De boer die uit alle macht en al touwtrekkend probeert de koe in de stal te loodsen? Of de koe die daar geen enkele trek in heeft? De jonge boer leunt achterover om enigszins tegenwicht te bieden. Jenny zet zich schrap. Je hoort haar denken: wat wil die man nu weer van me?

Ik wed met u dat de foto geënsceneerd is. De fotograaf heeft aan de boer gevraagd op déze manier aan de koe te trekken. Zo, met zo’n lang touw, uit zogenaamd alle macht. Misschien heeft de fotograaf ook een dealtje gemaakt met Jenny door haar een lekkere lijnkoek te beloven wanneer zij daar blijft staan zoals zij daar nu staat.

Waarom denk ik dat er theater gespeeld wordt? Omdat geen enkele boer een koe op deze manier, met zo’n lang touw, zal proberen een koe naar de bestemde plaats te leiden. Een koe naar de stal leiden doe je voorzichtig, met verleidende praatjes, met lekkere voedselbrokken, met een kort touw. Nog beter: je doet het met z’n tweeën. De ene voert het leidzame beest aan het touw mee en de andere duwt een beetje van achteren tegen de koe waarbij hij diens staart enigszins linksom draait. De koe raakt daardoor in de war en verzet zijn poot. De voorste boer zorgt er dan voor dat het in de goede richting gebeurt. 

Zo doe je dat. Dat zal iedereen die wel eens een koe aan een touw van de wei naar de stal heeft gebracht beamen. Wij, mens en koe, laten ons niets wijsmaken.  

05-04-2011, 18:11 Geschreven door terra38  
Reageren (0)