Uit mijn jonge jaren herinner ik mij het zeldzame turnuurtje op school waarbij de ringen neergelaten waren. Tot op hoofdhoogte. Je kon dan met je handen de houten ringen vastknijpen zodat ze nooit meer losgingen en via een schopbeweging naar boven kon je ook je beide voeten in de ringen steken. Als je dan ook nog op een onnavolgbare wijze je romp en onderlichaam als het ware kon omkeren, binnenstebuiten kon trekken, ontstond er wat sommigen het zwaantje aan de ringen noemden. Zelf spraken we liever van het vogelnestje. Ik heb het in eeuwen  niet meer gedaan, maar het zou me niet verwonderen dat ik het nog kan, zonder bij de laatste rugwervel af te knappen of door te breken.

Vandaag zit ik te kijken naar de toestelfinales  bij de wereldkampioenschappen turnen in Antwerpen. Net als iedere andere sport heeft ook het turnen een aantal specifieke begrippen nodig om uit te leggen waar alles over gaat en wat je bedoelt. Dat betreft de attributen en voorwerpen waarmee, waarop, waarboven en waaraan geturnd wordt, zoals de brug (met ongelijke en gelijke leggers), het paard, de evenwichtsbalk, de knots, de ringen, het hoogrek en de lange en vierkante mat. Maar natuurlijk ook woorden voor de capriolen die de dames en heren turners met die genoemde zaken allemaal uithalen. Vooropzet, achteropzet, afsprong met nahupje, breedtestand, reuzendraai, kippe (spreek uit: kiep), flic-flac, schroef, salto (enkel, dubbel en driedubbel), ga zo maar door: de kenner en liefhebber weet precies wat ermee bedoeld wordt.

Amplitude (of amplitudo, wat ik eerlijk gezegd een nóg mooier woord vind) is een begrip uit de klassieke mechanica. Het schijnt de afstand te beschrijven tussen een vast nulpunt (draaipunt) en draaiende lichaamsdelen gedurende een omwenteling. Neem de mij onbekende Rus Sascha Abramkowitsch bij zijn oefening aan de rekstok. (Hoogrek, want zijn trainer moet hem optillen om aan de oefening te kunnen beginnen.) Sascha houdt de ijzeren rekstokstang (het draaipunt) stevig vast en zijn lichaam beschrijft ruggelings of buikelings fraaie cirkels en omwentelingen. Hoe groter de afstand tussen zijn polsen en de topjes van zijn gestrekte tenen, hoe groter de amplitude. Dat is belangrijk, want een oefening die met een groot amplitude wordt uitgevoerd is mooier om te zien en wordt daarom hoger gewaardeerd. Vindt het jurylid voor zover het niet is omgekocht.

Kampioenschappen turnen worden in Nederland door NOS-Sport van commentaar voorzien door Hans van Zetten. Hij doet dat al jaren en hij doet het goed en vakkundig. Het belangrijkste is dat je kunt horen dat hij van turnen houdt. Het lievelingswoord van Hans is amplitude. Het hangt van de hoeveelheid zendtijd af, maar normaliter gebruikt Hans het woord amplitude (hóór het hem uitspreken: am-pli-tú-de) minstens vijftien keer. Het record staat op 24 (Olympische Spelen, Athene, 2004, toestelfinale dames).

Als voorlopige afsluiting (afsprong) een mooi gedicht van Driek van Wissen:

                   Het klimrek, knotsen zwaaien op muziek
                   de vloer, het vogelnestje in de ringen
                   en paard en bok om overheen te springen
                   dat is de canon van de gymnastiek

Ook deze op zich heldere uiteenzetting wordt voorzien van enkele spectaculaire beelden.

Het eerste toont Elsje Nooitgedacht-Tochgekregen aan de brug met ongelijkvloerse leggers. Op de laatste serie tekeningen demonstreert rekturner Alphons Doorkruiper een echte Pendelkippe (pendelkiep). Het bijzondere doet zich voor op tekening 3. Door je benen weg te trappen in de richting van de pijl komt je bovenlichaam omhoog in de uitgangspositie zodat je buik weer tegen de rekstokstang rust (laatste tekening).

05-10-2013, 20:06 Geschreven door terra38  
Reageren (0)

Vraag: Kent u het maandelijks verschijnend muziektijdschrift H & W?

Antwoord: Natuurlijk. H & W staat voor Hoor & Wederhoor. Het is de opvolger van het roemruchte tijdschrift Melodie & Menskracht. Nagenoeg alle aspecten van de populaire en klassieke muziek hier te lande en omstreken worden op passende, muzikale wijze uit de doeken gedaan. Het eerste wat ik doe nadat ik H&W uit de brievenbus heb gehaald, is pagina 56 opzoeken. Vanaf die plek wordt de lezer in de rubriek ‘Veel gestelde vragen’ verlost van alle klemmende onzekerheid op muzikaal gebied. Het is verbazingwekkend hoe redacteur Frans Mondharpje er steeds weer in slaagt passende antwoorden te vinden op onmogelijke vragen. Hier volgt een kleine, leerzame bloemlezing.

Vraag: In maat 54 van de Nocturne in c-klein, opus 112, van de heer F. Chopin is de tweede noot in de triool een tweedubbel gestreepte bes. Zou een as daar eigenlijk niet beter op zijn plaats zijn? (Mevr. H. te G-H te Winterswijk)

Antwoord: U zou best wel eens gelijk kunnen hebben. Waarschijnlijk weet u dat de nocturne geschreven is toen Chopin en George Sand op Mallorca lagen te zonnebaden en George haar parasolletje vergeten was. Kenners, waaronder de Rus Blefsky, veronderstellen dat dáárdoor – de onenigheid die ontstond omdat Chopin er niet aan dacht om thuis het parasolletje op te gaan halen - een foute noot is genoteerd. De oplossing bestaat hieruit dat de eerste keer een bes en bij de herhaling later een as wordt gespeeld.

Vraag:  Wir, die wir wohnachtig sein in Hamburg Harburg, hören vaak das Niederländer es haben über ‘ein Flötchen von ein Cent’. Wissen Sie missjien wo dieser Ausdruck vondannen kommt? (Frau Katharine Zehlendorff, Hamburg (D))

Antwoord: Gut von Sie Frau Z. das sie probieren eine Frage zu stellen in die deutsche Taal. Das beklemmtoont wiederum das internationale Karakter von unzer Zeitschrift. Sehr früher benutzen die Scheidsrechter beim Fussballspiel in Holland eine goedkaufe Trillerpfeife mit einem Erbse darin. (Soms auch eine Spliterbse.) Die kostete (1938) bei der Hema in Amsterdam ein Cent. Sehr gutkauf also. Darum sprechen wir noch immer von ein Flötchen von einem Cent.

Vraag: Kunt u mij helpen aan het patroon van het mutsje dat  de beroemde pianist Friedrich Gulda (de vooralsnog enige pianist die in het openbaar bekende te zijn overleden en dat later weer introk) tijdens zijn concerten placht te dragen? (H. Onder-de-wijn-gaard te Dordt)

Antwoord: Het mutsje is gemaakt van opgerold koord dat u eerst dient te maken door middel van het bekende punniken (u weet wel, met een leeg, houten garenklosje met spijkers daarop.) Het patroon kan gedownload worden bij www punt guldamuts punt de.  Rekent u wel op een levertijd van minstens drie weken. De vraag is groot.

Vraag: Een verre kennis vertelde mij onlangs dat hij in Wenen een verkleinde midwinterhoorn in leer had gezien die door Beethoven gebruikt werd als gehoorapparaat. Ik heb altijd in de veronderstelling geleefd dat Beethoven geen apparaat gebruikte, maar zich behielp met Boheemse gehoorzalf. Gaarne uw opvatting terzake. (K. de Graal, Berkel zonder Rodenrijs)

Antwoord: Uw kennis heeft ten dele gelijk. In zijn latere leven bediende Beethoven zich inderdaad van een hoortoestel (zie afbeelding beneden). Voordien, en dat weten de meesten niet, was hij Oost-Indisch doof. En daar helpt geen zalfje lief aan.

Vraag: Weet u wat er geworden is van het eens zo bekende Lazerop Trio? Dit drietal maakte in de 70er jaren furore in diverse Nederlandse en Vlaamse popprogramma’s. Ik ben hen uit het oog verloren en kwijt geraakt. (K. Bruinebal, Kortrijk)

Antwoord: Het trio bestaat nog! Het legt zich thans toe op het zingen van madrigalen in drie-kwartsmaat. Een recente foto (zie beneden) levert het bewijs.

Overigens: maar nu is het genoeg! Om nog meer van deze sappige FAQ-teksten te lezen, moet u H&W maar kopen! Het geld groeit ons, ook muzikaal gezien, niet op de rug! En voor niets gaat de zon op.

28-09-2013, 14:04 Geschreven door terra38  
Reageren (0)