Pas geleden stuurde een neef mij een fotootje. We zien (als u even naar beneden scrolt en stopt bij het eerste plaatje) een onzichtbaar iemand die met één ferme handbeweging de datum op de scheurkalender een dag voorwaarts brengt. Toeval of niet: vandaag, op de 25^ste september zien we een postzegel van 25 eurocent. Twaalf miraculeus geordende kubusjes, bedacht door de Zweedse graficus Oskar Reutersvärd.

Er klopt iets niet. Je ziet het, maar je wilt het niet zien, niet erkennen. Want het brengt je in verlegenheid, je raakt in de war. De kubusjes laten een driedimensioneel figuur zien dat tweedimensioneel wordt afgebeeld.

Reutersvärd noemt deze manier van afbeelden ‘perspectives japonaise”.  Wij spreken van onmogelijke figuren. Reutersvärd heeft er talloze bedacht. Deze, met de twaalf kubussen in een driehoek, is wel zijn bekendste.

Een aantal jaren geleden had ik dit figuur nodig voor de omslag van mijn boek. Ik schreef de ondertussen beroemd geworden graficus een brief met het verzoek om toestemming. Die kreeg ik. Ik kreeg nog meer: Reutersvärd had de tijd en moeite genomen om speciaal voor mij een nieuw onmogelijk figuur te ontwerpen. Perspective japonaise No. 442.

Sommigen die deze figuren voor het eerst zien, denken aan de Nederlander M.C. Escher die wij allemaal kennen van zijn ingenieuze prenten met figuren die van de ene vorm in de andere overgaan. Maar nu weten wij beter. Zien we zó’n onmogelijk figuur, dan is de maker vast en zeker (zeker en vast) Reutersvärd.