Al zeg ik het zelf: ik heb een goed geheugen. Weliswaar is het overdreven om van een geheugen-als-een-pot te spreken, want daarvoor vertoont de geheugenklei waarin mijn herinneringen zijn opgeslagen recentelijk teveel scheurtjes.  Zo kon ik laatst met geen mogelijkheid een naam bij een bekend gezicht bedenken. En ook ontviel mij op een ongelegen moment de titel van een lied. Terwijl toch zowel naam als titel al die jaren daarvoor op afroep beschikbaar waren.

Maar ik dwaal af. Ik wilde u eigenlijk vertellen dat ik mij uit de eerste jaren van mijn leven nog veel kan herinneren. Bijvoorbeeld dat in de tuin naast de onze vroeger tabak werd verbouwd. Ik moest eraan denken toen ik laatst een interessant artikel las over tabaksteelt in Nederland. In de jaren in en na de oorlog (ik bedoel WO II en niet de Boerenoorlog of de Vietnamoorlog), toen buitenlandse tabak een schaars goed was, werd in de tuin van de buren tabak aangeplant. Na het oogsten van de bladen moest je met een scherp mes een sneetje maken in de brede nerf aan de voet van het blad. Daar doorheen kwam een ijzerdraadje.  Vervolgens werden de tabaksbladeren aaneengeregen en op de grote zolder ter droging opgehangen. Samen met de bijbehorende geur is het beeld van de rij tabaksbladeren voor altijd in mijn geheugen geprent.

Het gebeurde ook in die dagen dat mijn latere schoonvader, een eenvoudige Achterhoekse boer met een groot technisch vernuft, een machientje maakte om eigenverbouwde tabak te snijden. Op een van de de foto’s ziet u het apparaatje. Het bestaat uit een buis waarin een zwengel draait. Aan het uiteinde van de zwengel zit een rond stuk ijzer dat precies in de buis past.  De buis kan aan de andere kant met het snijmes afgesloten worden. Het procédé is vernuftig door zijn eenvoud. Je stopt een hoeveelheid gedroogde tabak in de buis, sluit de achterkant met de schuif en draait langzaam de zwengel aan. De tabak wordt in elkaar geperst. Als u het snijmes omhoog beweegt, zoekt de tabak die zich het dichtst bij de uitgang bevindt een uitweg en treedt naar buiten. Je beweegt dan het snijmes naar beneden en snijdt kleine krulletjes tabak af.

De materie rechts beneden is – geloof het of niet -  tabak uit de jaren vlak na de oorlog. Die hebben wij bewaard. Geur en smaak zijn verdwenen en als je de tabak in je handen wrijft , blijft er alleen tabaksstof over dat wegwaait in de wind.

Hoe de tabak geconsumeerd werd, weet ik niet precies. Het is niet waarschijnlijk dat er sigaren van werden gemaakt. Dat vraagt toch een specifiek vakmanschap. Ik weet wel dat sommigen de tabak in een pijp rookten. Je ziet het voor je:  twee mensen bij elkaar. Zegt de een tegen de ander: hier, stop nog maar eens een pijpje van ons merk Eigenbouw.

---------------

Op de andere foto ziet u een deel van de ruimte waarin wij onze tabakssnijder bewaren. Met aan de muur oud klompenmakersgereedschap. Op de achtergrond onze stenen broodbakoven.

27-02-2010, 14:32 Geschreven door Terra

Ook weer een verhaal om van te genieten, en wat bij te leren. Ik ben een beetje jonger dan u, maar ook al oud genoeg om nog voorwerpen en geuren van (veel) vroeger tijden te herinneren, een een stukje van die heel andere tijd nog te hebben beleefd.
Tabaksteelt hoort niet bij die herinneringen, leuk om er iets over te lezen. En genieten doe ik ook van uw mooie schrijfstijl. 

27-02-2010, 11:01 Geschreven door Jaclien