Waarschijnlijk weet u wel wat een broodschool is. Anders zeg ik het nog even. Een broodschool was een buitenschoolse voorziening die zich desalniettemin ín de school afspeelde, en wel tussen de middag, tussen twaalf en half twee, in de overgang van de morgen- naar de middagsessie, in het overblijflokaal. In ons karakteristieke dialect spraken wij van de ‘botterramschole’.

Kinderen van het platteland waren er vroeger aan gewend dat de school niet naast de deur lag. Integendeel, je moest een aantal kilometers fietsen en dat gold even goed voor het lager (basis-)onderwijs als voor de voortgezette versie. Met nadruk schrijf ik hier ‘fietsen’, want moeders die je even met de auto naar school brachten bestonden nog niet. Fietsen naar school was een zaak van vanzelfsprekendheid, ook voor de jongsten onder ons. Mijn vrouw fietste twee keer met onze kinderen drie kilometer naar de kleuterschool en zei toen tegen hen dat ze het nu zélf wel konden. En dat was ook zo, tenminste op onze destijds nog karakteristieke plattelandswegen met weinig interlokaal verkeer.

Zo’n broodschool was meestal erg gezellig. Je begon met het inspecteren van je meegebrachte etenswaar en het ruilen van een eigen boterham met kaas tegen een boterham met hagelslag van je buurvrouw. Ook dronk je vaak het restant melk van iemand die absoluut geen melk lustte. Trouwens, heel veel melkresten verdwenen in de gootsteen. Was je klaar met eten, dan was het wachten op de trage kauwers en herkauwers die hun droge bood met geen mogelijkheid zoals ze zeiden ‘konden wegkrijgen’. De juffrouw intussen at haar eigen broodjes, gadegeslagen door veel leerlingen die wilden weten wat voor rare dingen de juf nu weer op haar brood had gesmeerd. Als je geluk had, kreeg je een tomaatje van haar. Zo’n kleintje die ze óver had.

Nadat iedereen klaar was met eten werd de maaltijd plechtig afgesloten. Daarna begon het mooiste deel van de schooldag. Je kroop in de klassenbibliotheek en las daar alle mooie boeken. Of je vroeg om een stuk blanco tekenpapier en tekende een zomerlandschap waar iedereen warm van werd. Soms kwam de juf en hielp je even met dingen die je ’s morgens niet goed had begrepen. Meestal gingen we naar buiten om te spelen.

Mijn mooiste herinnering aan de broodschool dank ik mijn moeder. Het gebeurde in een van de strenge winters die je vroeger nog wel eens had. Wij, de groep twaalf- tot zestienjarigen die in het naburige dorp A. naar de Mulo gingen, fietsten iedere dag tien kilometer heen en terug door weer en wind naar school. Met in onze tas het trommeltje voor de broodschool.

Op zekere dag, om half tien ’s morgens, merkte mijn moeder dat ik mijn stapeltje boterhammen vergeten was: ze lagen nog op de keukentafel. Ma trok daarop met het pakje brood naar het aanpalende busstation en vroeg de chauffeur van de streekbus naar A. of deze zo vriendelijk wilde zijn het pakje brood voor mij op de school in A. af te leveren. “U komt er toch in de buurt,” zo was haar buitengewoon plausibele redenering. Ik neem aan dat de chauffeur zo verbouwereerd was door dit ongewone verzoek dat hij inwilligde. Zo kon het gebeuren dat er die morgen om elf uur bij de grote voordeur van de Mulo te A. werd aangebeld door iemand die meldde dat hij een pakje brood bracht voor een zekere Terra. Hij had er nog voor moeten omrijden. U begrijpt dat mijn aanzien op school door deze gebeurtenis aanmerkelijk steeg. Op de broodschool en daarbuiten.

11-02-2010, 09:50 Geschreven door Louise

05-02-2010, 22:09 Geschreven door Jaclien