Het misverstand is snel opgelost: Ronald Venetiaan, in 2006 president van Suriname, is dat vijftien jaar geleden al eens eerder geweest. Ik was erbij toen hij in 1991 voor de eerste keer president werd. Daarvóór was hij Minister van Onderwijs en Volksontwikkeling. Zijn ministerie, afgekort MINOV, had iemand uit Nederland gevraagd ter plekke een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden van een zogenaamd Core Curriculum. Dat betekent kort door de bocht gezegd het opstellen van een lijstje van zaken die ieder kind op school in principe zou moeten hebben kunnen leren. Toentertijd was dat een internationaal zeer gewild onderwerp en de regering van Suriname wilde niet achterblijven. Zodoende ben ik twee keer gedurende een maand in Suriname geweest. Niet om er lekker vakantie te houden, maar om er te werken. Omdat ik een meester ben in het combineren van vakantie en werk, denk ik nog steeds met buitengewoon veel plezier aan mijn Surinaamse avontuur terug.

Het gebouw waar ik kom te werken staat aan de Commewijne-straat. Hier zetelt de Afdeling Curriculumontwikkeling. Dat is de instantie die bepaalt wat elk Surinaams kind op school moet kennen en kunnen. Het begin is wat stroef. Het hoofd van de Afdeling blijkt plotseling minister van economische zaken geworden te zijn en de collega die me zou bijpraten en inwerken, is er ook niet, want die is lid geworden van de Assemblee, het Surinaamse parlement. Ik leer snel gebruik te maken van twee handige Surinaamse deugden: improviseren en regelen. Later leer ik ook ritselen en hosselen. Men praat met veel ontzag over mijn Nederlandse voorganger in het project. Deze had de gewoonte vrijwel dagelijks iedereen te verblijden met talrijke interim- en andere tussenrapporten en verslagen. Hij schreef zo veel (ik heb het nu even over de kwantiteit) dat iemand van het instituut er een onnavolgbaar mooie Surinaamse uitdrukking voor bedacht, namelijk: zijn pen heeft altijd diarree. Wanneer men merkt dat ik, zijn opvolger, eerst allerlei katten uit de boom kijk voordat ik iets opschrijf, wordt mijn populariteit bij de Surinaamse opdrachtgevers allengs minder.

Over de talen van Surinamers raak je niet uitgepraat. Het Nederlands dat men spreekt, is van een grote, ouderwetse schoonheid. Een collega met wie ik op vrijdagmiddag naar huis rijd, zegt plotseling, in de Domineestraat aangekomen: “Ik ga even een ruiker bloemen voor mijn vrouw kopen.”  Iedereen spreekt zo’n mooi, zorgvuldig Nederlands. Ook de mevrouw uit het motel die ’s morgens voor mijn ontbijt zorgt. “Ach meneer, het spijt me toch zo, maar de meelfabriek heeft geen grondstoffen en de bakker heeft geen meel, zodat wij vanochtend geen brood hebben.” Na zo’n zin verbijt ik mijn hongergevoel.

Natuurlijk spreekt iedereen zijn eigen taal. Hindoestanen, Creolen, Javanen, Chinezen, Indianen, iedereen. Natuurlijk merk je wel iets van onderhuidse spanningen tussen de diverse culturele gemeenschappen. En toch: Suriname is een voorbeeld van een geslaagde multi-culti samenleving, vind ik.

Heel bijzonder is het sranantongo. Natuurlijk versta ik die taal niet, hoogstens enkele woorden en flarden. Ik begrijp wel iets van het geschreven sranantongo, zoals in dit gedicht van de Surinaamse dichter Trefossa.

Mi go – m’e kon,

Sowtwatra bradi.

Tak wan mofo,

Ala mi mati,

Tak wan mofo.

M’go,

M’e kon …

Een gedicht over komen-en-gaan, over het verlangen naar het andere land (bedoeld is natuurlijk Nederland) waarvan je door het zoute zeewater gescheiden wordt. Van toepassing op bijna iedere Surinamer, want iedereen heeft wel familie en vrienden in het verre Nederland. Het geldt ook voor de Surinamers in Nederland die heimwee hebben naar hun geboorteland.

Het verlangen komt ’s avonds terug. Ik luister af en toe naar Radio Apinti, met zijn overlijdensberichten en zijn verzoekplaatjes. Een zo te horen jong meisje belt de studio. “Meneer, ik wil graag een plaatje aanvragen voor mijn nichtje Sheila en al mijn familie en vrienden in Nederland. Graag het plaatje Kon ik maar even bij je zijn van Gordon. Het wordt de achtste keer dat dit plaatje vanavond wordt gedraaid, want in Suriname is de muziekwens heilig, net als Gordon.

Op de afbeeldingen hieronder ziet u achtereenvolgens de auteur te midden van zijn Surinaamse collega’s, kinderen op een schooltje in het binnenland, en Gordon, het belangrijke titelpersonage.