Boven de voordeur van het statige huis, dat u op de bovenste foto hierbeneden ziet, bevindt zich een gevelsteen met daarin gekerfd de jaartallen 1673 en 1766. In het eerst genoemde jaar werd dit huis gebouwd; in het tweede werd het voor de eerste keer gerenoveerd en kreeg het zijn uiteindelijke vorm zoals die nu nog steeds bestaat. Het is het oudste huis van mijn geboortedorp, ondertussen een monument, en gelegen in het oude centrum vlakbij de (nog oudere) dorpskerk.

Honderd meter achter dit huis ben ik geboren en getogen. Tot mijn twintigste, toen ik huis en haard verliet, waren de twee ongehuwd gebleven dames te Beest, respectievelijk Dora en Stina, die destijds in het stokoude huis woonden onze naaste buren. Hun huis was niet alleen oud en groot, het wemelde er ook van geheimzinnige hoekjes en raadselachtige plekken. Via de achterdeur kwam je op een grote deel met links een deur naar de kleine keuken en de bijkeuken en rechtdoor een deur naar de prachtige woonkeuken met wandborden en een even prachtige schouw met witblauwe Delftse tegeltjes. Rechts was een deur naar de opkamer (boven de kelder) die vooral gebruikt werd als bloemenkamer. Zondags tegen tien uur nestelden de twee dames zich daar tussen de cactussen en clivia’s om door de ramen te kunnen zien wie er naar de kerk ging. Over de deur naar de bloemenkamer kom ik nog nader te spreken. Op de deel trof je ook een houten trap aan met behulp waarvan  je de zolder en enkele slaapkamers boven bereikte.   

Rondom het huis bevonden zich twee tuinen: vóor het huis een immense bloementuin met rotspartijen en een keur van vaste planten; opzij een groentetuin met aspergebedden naast een boomgaard met de lekkerste appels die er bestonden. De boomgaard grensde aan ons huis. Het werk werd gedaan door tuinman Hendrik V. die ook bij ons wel eens een stukje groentetuin omspitte.

Anno 2015 staat het huis leeg. De dames te Beest uit mijn jeugdjaren zijn al lang gestorven en ook de latere bewoners leven niet meer. Wanneer U wilt kunt u het huis kopen. Wel twee zakken met geld meebrengen, namelijk één om het huis te kopen en één om het te restaureren.

Het is misschien wel veertig jaar geleden dat ik voor het laatst het huis ben binnengegaan. Maar deze zondag, de dag waarop in ons land Monumentendag gevierd wordt en veel oude, antieke gebouwen publiekelijk bezocht kunnen worden, heb ik de gelegenheid te zien hoe het oude huis de laatste veertig jaren heeft doorstaan.

Veel is anders, veel is hetzelfde. Het huis is leeg, koud en verlaten, maar de indeling klopt nog steeds. De kelder onder de bloemenkamer is nog immer kil en klam; de raampjes van de bijkeuken bieden net als vroeger een uitzicht op de nu haveloze groentetuin. De trap naar de zolder zit er nog en van de delftsblauwe tegeltjes uit de schouw in de voorkamer ontbreekt maar een enkele. Ook de tekening is er nog.

De tekening (zie hieronder) kunt u vinden op de deur die vanaf de deel naar de bloemenkamer leidt. Met wit krijt heeft iemand twee personen getekend. Rechts een Pruisische officier die tegen de Franse soldaat links zegt: Weisst du noch von 70? Hij doelt op de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871, beëindigd met de vrede van Versailles. Boven de spreuk kun je met pijn en moeite de datum lezen: 2 september 1914, dus aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Wie de tekening gemaakt heeft, is onbekend. Iemand heeft uit voorzorg de tekening verstopt achter doorzichtig plastic. Want het kan zomaar gebeuren dat een Monumentendagbezoeker per ongeluk een deel van de tekening afwrijft en dat is zonde.

De tekening maakt dat heel wat herinneringen, die zich ergens in mijn hersenholten – daar waar mijn geheugen zetelt -  ophouden, plotseling weer opduiken. In mijn herinnering was de spreuk boven de tekening oorspronkelijk geschreven in het hakerige Duitse Süterlin-schrift dat wij niet konden lezen. Ik denk dat iemand het uitgewist heeft en vervangen door leesbare tekens. Ook moet ik er plotseling weer aan denken dat, als je het hebt over Weisst du noch von siebzig?, er een uitgebreidere versie bestaat die luidt: ꞌSiebzig und Einundsiebzig, alles mitgemachtꞌ. (Oftewel: 70 en 71, alles meegemaakt.) Een uitspraak die wij, ondeugende buurjongens, veranderden in ꞌSiebzig und Einundsiebzig, alles natgemiegt.ꞌ (70 en 71, alles natge…..)

Tenslotte zie ik nog voor mijn ogen hoe op zaterdagmiddagen, wanneer de dames te Beest het huis reinigen en tenslotte de deel vegen, als laatste een van de dames een wit krijtje pakt, naar de tekening loopt en een lijntje dat dreigt verloren te gaan natrekt en zodoende voor de eeuwigheid bewaart.