Je hebt van die begrippenparen die niet zonder elkaar kunnen. Het een ontleent zijn bestaansrecht aan het ander. Zoals het koppel spaakbeen en ellepijp. Heel af en toe tref je ze apart aan, bijvoorbeeld in het krantenbericht van de plaatselijke correspondent volgens hetwelk ‘mevrouw K. ten gevolge van een verkeersongeluk haar spaakbeen heeft gebroken’. Maar als je de zin uit de krant ’s morgens aan het ontbijt voorleest aan je vrouw, vraagt die onmiddellijk: ‘Ja, en hoe zit het met de ellepijp?’

Sommige woordparen lijken ook qua lengte, vorm en intonatie op elkaar. Zoals het stel ꞌbrutoꞌ en ꞌnettoꞌ (allebei vijf letters, twee klinkers waarvan de laatste een /o/, twee lettergrepen). Het inhoudelijk verschil hebben we vroeger op school geleerd aan de hand van het voorbeeld van de hagelslag. Het hoopje chocoladehagel op je hand weegt schoon aan de haak 15 gram; dat is netto. Reken je het dunne verpakkingsvliesje en het omringende kartonnen doosje erbij, dan weegt het zaakje bij elkaar bruto 25 gram, alzo sprak de meester.

Er zijn begrippenparen in omloop die althans bij mij steeds een zweem van verwarring oproepen. Neem nou het in zeilkringen ongetwijfeld bekende en beminde koppel ꞌkrimpenꞌ en ꞌruimenꞌ. Van iemand als ik die geboortig is op de hoge zandgrond (en in zijn leven weinig anders heeft gezien) is het al een hele prestatie te weten dat het iets met wind en windrichtingen te maken heeft. ‘De wind ruimt naar het zuidwesten’ is een saaie, maar mogelijk ware uitspraak. Ik bedien mij in dergelijke gevallen altijd van een ezelsbruggetje. De eerste letter van ruimen is de r en toevallig begint het woord rechts  met dezelfde letter. Als ik dus een windroos in mijn gedachten neem en de naald wijst naar boven, naar het noorden, dan ruimt de wind rechtsom, dus via het noordoosten naar het oosten. Zou de wind krimpen, dan krijgen we eerst noordwesten- en later westenwind. Ja toch? Of is het andersom?

Het kan geen toeval zijn dat ik zonder lang na te denken nog zo’n paartje kan noemen: ꞌstuurboordꞌ en ꞌbakboordꞌ. Het moet iets te maken hebben met de Hollandse zeevaarders van vroeger die gemakkelijk te begrijpen zaken nodeloos moeilijk maakten. Volgens mij deden ze dat om de concurrentie de wind uit de zeilen te nemen. Maar wij in het nabije en verre oosten van het land plukken daar nu nog de wrange vruchten van. Stel: ik sta aan het roer van een fraaie platbodem. Zegt de kapitein tegen mij, de stuurman: ietsje meer bakboord, alsjeblieft! Welke kant moet ik dan op, naar links of naar rechts?

Het moeilijkst te begrijpen woordpaar is zonder twijfel het stel ꞌvervoegenꞌ en ꞌverbuigenꞌ dat op de middelbare school om de haverklap opdook in een of andere grammaticaoefening. Wanneer de leraar Nederlands mij vroeg om het woord kopen te vervoegen, werd van mij verwacht dat ik onmiddellijk begon te dreunen: ik koop, jij koopt, hij/zij/het koopt, wij kopen, jullie kopen, zij kopen. Onthoud het nu eens en voor altijd! zegt mijn leraar Nederlands. Vervoegen doe je met werkwoorden, verbuigen doe je met naamwoorden. Maar hoe dat laatste moet ben ik vergeten.