wat anders in het hoofd of het hart blijft steken! Als het mij overvalt, of mij niet loslaat. Maar het kan ook voor het oefenen zijn. Oefenen in waar ik niet in opgeleid ben, oefenen met woorden.
26-06-2012
tussen het onverwachte en het verwachte rust het braakland!
Tevreden, ten vrede, er vrede mee nemen houd soms onvrede in. De relativiteit van mijn denken is daar voortdurend aan onderhevig. Ik ben tevreden met de subsidies die we krijgen van de Vlaamse gemeenschap voor ons kunstenbedrijfje dat educatie als een kern beschouwt. Niet zozeer creatie maar educatie en dat dan breed bekijken is onze opdracht die we voor onszelf mochten stellen. Ontsluiten noemen sommigen het. Maar ik ben ontevreden omdat we nu driftig op zoek moeten naar bijkomende inkomsten omdat, wat we willen realiseren verder gaat dan men van onze plannen wil financieren. Ik ben dus niet slecht gezind en kan niemand als schuldige aanduiden waarom dit proces zo loopt. Ik zit wel met een onevenwichtige balans en dat moeten we niet te lang houden. Ik zou kunnen ingaan op de suggestie om minder te doen zoals sommigen suggereren (scherper keuzes maken noemen sommigen dit). Maar onze keuzes zijn scherp, zeer scherp en worden steeds scherper. We bekijken ze steeds opnieuw en opnieuw en scherpen onze motieven om iets te doen of niet steeds aan! Daar ligt onze tevredenheid, dat we steeds bewuster met ons werk omgaan en het onverwachte weten te behouden in de processen die dat veroorzaakt. In het onverwachte ligt namelijk morgen verscholen want het verwachte van gisteren is voorbij en daar kunnen we enkel op terugkijken. Deze onvrede is geen kwaadheid maar een natuurlijke flow een soort drive ook al maakt het de dag bezorgder en overdenk je alle plannen overnieuw. Wat telt is wat we stap voor stap realiseren en vormgeven. wat niet telt is wat we laten liggen. Maar braakland is vruchtbaar ook dat weten we. Dus we zullen summier bebouwen en zorgzaam laten braak liggen! Tussen het onverwachte en het verwachte rust nu het braakland waar ik op uitkijk, daar ligt ook de toekomst.
Denken over duurzaamheid lijkt een simpeler oefening dan het is. Hoe zorg ik ervoor dat wat ik ook doe geen beslag legt op het voortgaan van morgen. Door mijzelf halt toe te roepen lijkt zowat de enige juiste oplossing, maar niet het leukste idee. Als ik dan toch besta en bij elke stap die ik zet behoedzamer omga, is het dat? Maar wat is dat dan behoedzaam omgaan, moet ik dan behouden of het gevolg laten behouden? Wil ik bij elke stap wel de vraag stellen wat die veroorzaakt? Dat niet doen, lijkt een niet zo verantwoordt gedrag, dat wel doen brengt de twijfel bij elk handelen, bij elke gedachte nog maar aan dat handelen. Als oefening is dat prettig maar bij het tikken van elke letter vandeze tekst weet je dat ik in de onmogelijkheid verkeer. Dat is dan nog op kleine schaal maar met enorme gevolgen, ik durf de grote schaal nog niet bedenken. Het zal dus gaan over balans, over evenwicht tussen bestaan en niet bestaan, tussen er zijn en niet zijn, tussen doen en niet doen. Op persoonlijk vlak kan je daar wel uitkomen maar in een samenleving of werksituatie is dat complex. Ik wil al dan niet stappen maar er worden ondertussen stappen gezet in duizenden richtingen. Met zijn allen niet stappen lijkt me moeilijk en een verspilling van ons bestaan. Dus met zijn allen behoedzamer stappen dan maar! Ik weet zelf nog niet wat het allemaal inhoud en keer mijn wereld om, wat is van wezenlijke betekenis, wat is een toevoeging waar de wereld werkelijk iets aan heeft is de vraag die mij rest. Het vraagt rust in de onrust met als gevolg nog meer onrust. Weliswaar een schoon spanningsveld waar ik niet uit lijk te komen maar die mij aanzet te overwegen en wegen. De maatstaf van het wegen is niet geheel duidelijk en is een vraag meer op de berg van vragen die ik stel. Nu we in onze organisatie stellen dat al onze processen duurzaam moeten zijn hebben we een kluif te pakken waar ik nog wat verder mee kan. Of moet ik zeggen mijn stappen inhoud en mijn dwaasheid berisp met het niet weten?
Kunstendecreet en heldenmoed! Over oordelen en denken!
Vandaag de doorlichtingsverslagen van het secundair onderwijs in de krant, gisteren de adviezen van de beoordelingscommissie's kunsten op het net. Ranking van goed naar minder goed! Allemaal zogenaamd omdat het openbaar is en het de kwaliteit kan bevorderen. Iemand moet het mij uitleggen hoe dat dan wel zou moeten. Het verhaal gaat veeleer over populair zijn en het nog meer worden, of net niet. Ik krijg er wat verwarde beelden bij, waarom zou artistieke/educatieve kwaliteit populair moeten zijn of waarom zou kwalitatief werk algemeen bekend moeten zijn. Dat zijn immers tegen gestelden. Wat meer cliché is, wat er goed ingaat, wat iedereen begrijpt is populair. Daar is niets mis mee, absoluut niet, het is bij de meeste van ons een start voor meer en verder zoeken .... of hoe we ons leven vormgeven niet meer te bieden heeft. Maar wat minder populair is , omdat bvb. de taal net uitgevonden werd of omdat het nog wat hapert en stottert, heeft niet méér maar evenveel waarde, alleen een kleiner publiek, een kleinere testgroep. Een publiek van nieuwschierigen , van onderzoekers, ontevredenen met het bestaande, zoekers naar waarde, niet-weters ook,...... Soms vinden ze , soms ook niet. Er zijn er ook bij die het zoeken boven het vinden stellen, eeuwige twijfelaars dus. Misschien behoor ik daar wel bij en moet ik mij af en toe dwingen om te rusten bij wat gevonden is! Waarom willen we dan steeds meten en ranken van goed naar slecht, van beter naar minder, van 10 naar 0 . Gaan we eeuwig in de school van de 19-de eeuw blijven ? Zijn we niet (meer) in staat alles vanuit een maatschappelijk bril te bekijken en de nuances om een geheel te vormen aan te brengen, denken we enkel nog in zwart en wit, geen grijswaarden meer ertussen? Saai en verfoeilijk! Dom ook! Neem nu de kunsteducatie in de laatste kunstendecreet beoordeling: wat is het verschil tussen een Art Basic for Childeren en een "Jeugd en muziek" en wie mag dan op 1 en wie op 10 , wie krijgt een tien en wie een nul . Of nog wat is het verschil tussen "De Veerman" en pakweg "De Kunstbank"..... met zijn allen zijn we communicerende vaten die ingrijpen op een samenleven en denken. Soms valt er iemand weg, uitgepraat denk ik dan! Soms komt er iemand bij, een nieuwe gedachte juich ik dan. Maar wie mag bepalen wie al dan niet mag meespelen in de race? Wie heeft het recht aan zijn kant. Ik blijf erbij dat het debat tussen de spelers vanuit een solidaire en maatschappelijke verantwoordelijkheid de beste leidraad is. De minister duid net het gebied van de kunsteducatie aan als een accent in het beleid, maar verder wordt het doodgezwegen, komt het nauwelijks voor in de debatten van de grote (kunst)huizen, we zijn luizen in een pels, onkruid in een mooi aangelegde Engelse of Franse tuin. En toch blijft het onderhuidse debat over kunst, het begrijpen en plaatsen ervan de maatschappelijke functie al dan niet. Al te vaak wordt ons een onderwijsbroekje aangemeten uit gemakkelijkheidszucht. Geef de kinderen wat kunstvakken en klaar. Wij als spelers staan vaak aan de zeilijn van het debat mogen amper meepraten, bloggen dan maar wat, stotteren onder gesmoorde hand. Anderen niet eens met kunst bezig maar met onderwijs weten beter dan wij hoe het verder moet, weet ook wie op 1 dan wel op 10 moet staan, weet wie een 10 krijgt en wie 0. Onze commissie (kunsteducatie) worstelde ook met het fenomeen en besloot gedeeltelijk te volgen en toch te raken maar sloot geen spelers uit met een 0. Moedig maar niet genoeg! Alle kunsteducatieve spelers van vandaag zijn meer dan nodig om nog maar een paar milimeter van de ambities van de nota van de miniter waar te maken, ze zou dat moeten weten!!! ze zou daaruit moet concluderen versterk alle organisaties en geef ze energie door een impulsbeleid in plaats van een strafexpeditie! Ik hoop op verstand, veel verstand en moed natuurlijk! Heldenmoed
Soms is het duister in het landschap om mij heen en net zo in mijn gedachten. Niet omdat er slechte of troosteloze gedachten zijn zoals er wel troosteloze weersomstandigheden zijn, maar omwille van gebrek aan verstilling. En dan ineens gebeurd het toch. Een mooie tekst, een nieuw tijdschrift. Ik las net in "ZAAL Z" een nieuw tijdschrift van het KMSK Antwerpen een korte tekst met als titel "De pater en de Madonna" van Josse De Pauw. Het doet mij waarachtig stilstaan met de veelheid aan drukte die wij maken in de kunsteducatieve wereld. Om dan te merken dat het in een klein hoekje schuilgaat. Het inslaat daar waar je het niet verwacht, zoals een bliksem. Die hier en daar nu ook hierbuiten zijn best doet om mij te bekoren. Het bekoren gebeurd vanuit een volgehouden passie, het vermijden van de drukte daarrond, het opgaan in de passie van een ander en uzelf daar in (h)erkennen. Mijn dag is goed, om te weten dat het dat is wat het is- ons geheugen- en dat net dat ons bestaan interessant maakt. Simpel als dat! Ik kan weer verder! Zoiets als de stilte tussen bliksem en donder, tussen stilstaan en inzicht!
Soms is het ergernis of kwaadheid, soms is het frustratie maar ditmaal is het gewoon het gebeuren in het barre kunstenlandschap die mijn veerkracht activeert! Gezaag en geklaag, ongeluk en verderf, verdriet en ongeloof, opluchting en jaloezie, het zijn maar wat begrippen die zich in dit wereldje afspelen. Dit ruikt alvast niet naar harmonie en evenwicht. De kunsten verdienen beter denk ik dan. Ze zijn er en dat moet genoeg zijn! Maar nu is het tegendeel waar, ze zijn er en moeten zich verantwoorden en verdedigen, positioneren en onderscheiden. We hebben dat nochtans aan onszelf te danken, meegaan in een vergaand neoliberaal discours is nefast. Meegaan in welk discours dan ook is nefast. Net die onafhankelijkheid, die vrijplaats is nodig om zuurstof te krijgen. Vermarkten, ver-producten het zij allemaal valkuilen die ons afleiden van het essentiële. Neem nu de gehele subsidie storry.... niemand krijgt op een ernstige manier uitgelegd hoe men rankt, hoe men keurt of afkeurt.... Niets is, of zo lijkt het alvast, getoetst aan een ernstige kritiek of debat. Er is vooral schrik. Laat dat laatste nu vooral een ernstig gevaar zijn voor de vrijplaats. Het is een vlam in de pan, een lucifer in de hooiberg! We zijn er nog en dat moet even genoeg zijn. Een beleid moet dat verdedigen, enkel dat en niets anders: dat we er zijn, en dat dat genoeg is! As we niets meer te vertellen hebben verdwijnen we als druppels op de te hete plaat, als we geen functie meer hebben en geen zuurstof meer zijn voor het bestaan dan sterven we een stille dood. dat alles moet genoeg zijn. Door dit en niets anders heb ik weer veerkracht, omdat er vandaag onrecht wordt aangedaan aan dat bestaan. We zijn onderhevig aan procedures die niet meer gaan over de essentie van dat "zijn". Het gesprek gaat over blijven bestaan, zonder voorrecht, maar enkel op voorspraak van anderen. Wie de andere nodig heeft voor de essentie van zijn bestaan is afhankelijk, laat dat nu niet de positie zijn die we nodig hebben. Veerkracht putten uit onszelf en dan enkel nog een vorm zoeken! Het moet genoeg zijn voor de rechtvaardiging van ons bestaan. Dus laat ons, laat ons onze eigen weg maar gaan!
Je bent sneller 10 jaar bezig dan je denkt! Oud worden is geen kunst, het ouder worden met passie en deze vergroten al evenmin. Het gaat als vanzelf en de relativiteit groeit maar de passie groeit evenzeer, schoon gegeven is dat. Neem nu 10 jaar" De wondere pluim" een schrijfgebeuren voor kinderen wat drijft op lezende en organiserende ouders, een simpele formule waar je meer dan enthousiast of gelukkig van wordt (in deze vallen beide begrippen samen en dan is het schoonheid).
Al tien jaar steken ouders de koppen bijeen en zetten deze literaire manifestatie op, ze wordt ondertussen ook georganiseerd in Hasselt, Maasmechelen en binnenkort ook in Zuid-Oost Vlaanderen. Soms is de eenvoud van de methode zo simpel dat het vanzelf verder vloeit. Hier schrijven kinderen en lezen ouders, dat is de essentie..... Daar bovenop worden spannende, beklijvende of.... verhalen genomineerd en gewaardeerd door een Wondere Pluim, een soort eretitel. Al tien jaar groeit en bloeit dit initiatief in al zijn schoonheid maar ook broosheid. Je moet afblijven van het groot maken van het evenement, je moet het verhaal gewoon het verhaal laten zijn, je moet de lezer gewoon lezer laten zijn, vooral afblijven en aan de zijlijn wat logistiek bijbrengen, centen ook en een paar simpele ideeën over groepsdynamiek, groeien, ontwikkeling van projecten, ... maar niet alles ineens en niet teveel, zachtjes en stap voor stap, soms een stap achteruit.
En ja voor je het weet staan er tien kaarsen op de taart! Soms vraag ik mij af wat er nu komt maar dat is een slechte vraag, het komt vanzelf en als je luistert en kijkt zie je het gebeuren als vanzelf. De stappen worden zelf aangegeven door kinderen, ouders, literatoren die ons mee ondersteunen. De kunst van het luisteren kijken en lezen heb ik geleerd van dit project. ik ben ze allen heel dankbaar, de duizenden kinderen en hun ouders, de literatoren ook, de organisatoren. En af en toe ook de geldschieters want die schoten soms tekort, soms ook niet :)
Ik weet dat er nog tien jaar volgt! iedereen die meewil kan zich moeien, maar niet teveel vooral lezen en schrijven daar is het ons om te doen!
Grijs als een dag begint, zo moet het voelen als je niet weet hoe je de wereld moet ordenen. Alles is hetzelfde en toch is niets gelijk. Enkel de verlossing van -het eeuwige wegzijn- kan dan verlossing brengen. Er zit niets anders op dan voordurend te ordenen en vooral te herordenen. Niets hoeft een vaste plaats en toch we vallen zo snel in gewoontes in het repetitieve en de herhaling. Eén plus één blijft dan twee en gebetoneerd in zijn eigen waarheid en waarde terwijl het net plezierig is om te zeggen (1+1= Verliefd), dan verschuifd de wereld en komt de lach om het gezicht. Er zijn duizenden oplossingen voor een probleem en toch houden we zo snel vast aan het eerst gevondene. Bange wezels, luie konten dat zijn wij! We hebben wel het vermogen maar niet de moed zo blijkt, ons vermogen van voorstelling, fantasie, creativiteit, inventiviteit is groot, zeker als we het al wat trainen (ja ook dat moet getraind). Maar het gaat al langer niet goed met de trainingsmethodes: eentje gevonden en tot norm uitgeroepen en alles blijft op zijn plaats. Scholen staan bol van dat ene gelijk! Leer methodes die een waarheid hebben doen het goed. De kunstvakken dus niet, behalve als ze gereduceerd worden tot juist of erger tot mooi en lelijk. Essentie weg, twijfelen weg, zoeken weg, en meteen het geluk verloren!
Het is door de Unesco uitgeroepen week van de kunsteducatie, een week bij uitstek om bij wijze van oefening het eens te proberen. De dag steeds herordenen, opnieuw bekijken alsof er geen vorige was en geen volgende, wat in wezen ook zo is. Stap in dat grote proces van chaos en orde, geef een vorm aan uw moment en laat het daarna los om opnieuw te beginnen. De herinnering zal een harde zijn om niets steeds terug te willen, maar geluk is nu en niet gisteren of morgen! Hun u vandaag de twijfel en twijfel dan aan de twijfel, je zal merken uw ongerustheid zal rust zoeken in een nieuwe orde! Vergeet ze vooral niet aan dingel en tringel te slagen, na wat momenten van rust en gelukzaligheid!
Berlijn mei //2012//1 De stad lacht en ik lach terug.
Berlijn mei //2012//1
De stad
lacht en ik lach terug. Vrolijk is het in een stad die als zeer progressief
omschreven wordt maar ook conservatief is. Niets zal hier veranderen alvorens
de gemeenschap zich uitgesproken heeft, dat ze het betekenis hebben kunnen geven.
Burgeractie is hier een regel en geen uitzondering. Stadsgerillia op vreedzame
manier ook. Veelal gaat het over de invulling van de openbare ruimte, de
bestemming van leegstand, afbreken of renoveren .. Maar de stad lacht, meer
dan de stad waar ik woon. Ook daar is veel commentaar maar dan vooral gezaag,
omdat men niet doet waten hoe
de zageman of vouw het zou willen. Maar beiden vallen onder de noemer
participatie. De één eerder actief de ander eerder passief. Ik lach deze stad
toe en merk dat mijn energie stijgt. De collegas die ik bezoek doen eenzelfde
soort werk als ikzelf en onze visies sluiten nauw bij elkaar aan. De stad
verschilt, grondig!Hier valt veel
te leren, ik blijf nog een poosje , ga terug om dan weer te keren en weer terug
te gaan . Tot mijn stad lacht en ik kan terug lachen.
Het is voor de tweede maal dat
ik hier kom, het is ook wel thuiskomen. Wat De Veerman (www.veerman.be) doet gebeurt ook hier en
andersom en toch weer anders. Dat is meer dan prettig en interessant het is
zuurstof en dus adem. Soms heb je genoeg van het eenzame vechten tegen de
schaduwen van een bestaan, tegen de wind die op elk ogenblijk vanuit eender
welk richting kan toeslaan, vechten tegen de rommel en de rotzooi die we er
steeds weer van maken. En dan ineens blijk alleen niet zo alleen. Daarom alleen
al is reizen goed, is het kijken naar elkaars werk goed, is de kritiek die we
hebben op elkaar plezierig. Het groeien inelkaars nabijheid om dan elkeen verder te gaan, de wegen te
laten ontstaanen af en toe ons
pad door elkaar laten kruisen, geheel onvoorspelbaar en toch weer niet!
Een witte
zaal met witte doeken. Mijn eerste reactie: zut, het is weer van je dat!.
Toch loop ik naar binnen. Ik kijk en dan is er iets wat erom vraagt, ik kijk
terug en terug. Langzaam geeft het zich prijs, heel langzaam is ook mijn
stappen en mijn kijken geworden, traan over mijn wang en dan nog en nog één.Alles lijkt te stromen nu, het kijken
mijn tranen mijn gedachten. Dit is een wonderbaarlijke tentoonstelling.
Aquarellen met vage grijstinten onder het wit, landschappen, menselijke
bezigheden,landbouw, . Het beweegt zich als van nature en ik beweeg mee. Ik
blijf en ik verstil, het stil en toch zo vol van beweging.
Hoe lang
weet ik niet, maar mijn dagen zijn goed, ik kan weer tegen wat, dit moemnt van
ontmoeting is een rustplaats voor altijd.
International week van de kunsteducatie!!!Ook in Vlaanderen???
De vierde week van mei is door UNESCO uitgeroepen totInternationale Week van de Kunsteducatie. Als vervolg op de Tweede UNESCO Wereldconferentie over Kunsteducatie die een jaar geleden in Seoul plaatsvond is dit een schoongegevn lijkt mij. In Nederland kan je alvast in Amsterdam gaan mee discussiëren hoe het verder moet, wat er dient ontwikkeld, versterkt, afgeschaft, vermeden, ..... welke kwaliteit men beoogt enhoe je dat bereikt, meet, ....... Zeer mooi, we kunnen dus naar Amsterdam! Schone stad, gemakkelijk bereikbaar met openbaar vervoer, prettige collega's aldaar,... schone dag van maken! En hier in Vlaanderen waar de kunsteducatie ook sterk is uitgebouwd en waar ook evenveel vragen dan antwoorden zijn? Gaan wij iets doen met deze week? Tot nu toe kreeg ik enkel uitnodigingen van de noorderburen maar ik zag nog geen Vlaams initiatief, of ik werd niet uitgenodigd, dat kan ook. Niet iedereen wil mij in zijn nabijheid als het over kunsteducatie gaat:) Deze week is in Vlaanderen de week van de amateurkunsten bezig, binnenkort nog een kinderkunsten dag, er is ook nog de dag van het DKO.... Prof. Bramfort had in één ding zeker gelijk, wij snipperen graag en zijn graag versnipperd. Moet het dan allemaal op een hoop? Niet voor mi,j maar enige afstemming en coördinatie lijkt mij handig en zeg dat deze anarchist het gezegd heeft. Men schreef alvast een rapport "Groeien in Cultuur" bij onderwijs (jawel bij onderwijs) waar nu de replieken langer zijn dan het rapport zelf. Ook daar zijn we voor gekend, als iemand al een voorstel probeert uit te werken vliegen we met zijn allen daarop. Het eigenbelang gaat dan (soms) primeren. Het rapport wilde zelfs niet volledig zijn alleen ruimte creëren om verder te geraken. Had ik dan geen kritiek, o jawel, maar ik leer relativeren als het over beleid gaat, we moeten immers vooruit, dringend vooruit, zeker met kunsteducatie. En nog dit: Ik ben gelukkig dat Unesco de term Kunsteducatie (arteducation): gebruikt en niet Cultuureducatie anders werd het nog ingewikkelder voor meer info:http://www.unesco.org/new/en/unesco/events/all-events/?tx_browser_pi1[showUid]=6430&cHash=e310a00b21
fantasie en voorstellingsvermogen in het hanenkot!
Van allen die zeggen en doen alsof ze progressief zijn, zijn de zwijgers dat soms het meest. Dat schiet door mijn hoofd tijdens een vergadering van een stel hanen die proberen hun gelijk te halen tot beter weten in. Wat hunker ik dan om naar een stel her-kouwende koeien in een wei te kijken, of een stormachtige zee, een groen landschap ergens onder mij, twee viool spelende dochters..... . Wat houd me tegen, wie kan mij tegenhouden? In mijn fantasie en met mijn zeer groot arsenaal aan voorstellingsvermogen kan ik mij naar waar dan ook verplaatsen. Het is een noodzaak geworden om te overleven, hier en nu, maar misschien was het dat al altijd. Waarom zouden we anders de gave van de verbeelding en de fantasie zo ruim ontwikkeld hebben. Noodzaak om te overleven toch. En dat vermogen dan zo ondergeschikt maken in onderwijs, opvoeding, groei,.... is dat dan wel verstandig? Het lijkt mij zelfs een misdaad tegen menselijkheid. We zijn echter goed in weggaan van hier en nu, het bezorgd mij alvast in de meest vervelende situaties verpozing, rust, ideeën voor straks en later, oplossingen die ik nog nooit zag. Soms ook gemoedsrust. Niets heerlijker dan de haan van dienst veranderen in een afschuwelijk aftands monster of een nietszeggend hoopje onbenul. Het kan allemaal met voorstellingsvermogen en toegevoegde fantasie. Daarom willen en durven we nooit al onze fantasieën openbaar maken. De wereld waarin alles kan en mag, de schoonheid en de lelijkheid, de waarde en waardeloosheid, de zachtheid en agressie, .... alles, werkelijk alles kan en mag daar. Ik vertoef er graag en het brengt mij veel, zeer veel. Ik overleef ermee. Waarom ik niet reageer op de hanen en komaf maak in plaats van mij te verplaatsen in tijd,ruimte en wereld, zal u zich afvragen. Omdat verveling en irritatie een grote drijfveer zijn voor mijn vermogen te veranderen. Soms heb ik de hanen en de kraaien met hun eentonig gekwetter nodig om mij weg te sturen van het alledaagse van het banale, ik moet ze dankbaar zijn, soms, heel soms dan toch.
Even opletten ze gaan besluiten en dan is de werkelijkheid wat ze moet zijn, het haalbare bevruchten met het onhaalbare!
We flirten steeds met gevaar, soms ongewild uit drang te vernieuwen, avontuurzucht, uit verveling, uit drang naar iets anders....... Maar soms gewild omdat het oude ons kwaad maakt, dat er verandering dient te komen, dat n we ons willen en kunnen waar-maken. Maar soms treden we ook de verandering van de anderen bij.... dat gaat zonder angst, de kastanjes zijn al uit het vuur, ik zal mij niet verbranden, ik volg gedwee maar met enthousiasme! Het na-denken in plaats van het denken is wel erg veel aan de hand, laat de anderen maar denken en doen, ik zal wel mee-doen en meedenken oftewel nadien-denken. Dat speelt zich in het kleine en het grote af, in mijn dagdagelijks bezig zijn en op het grote maatschappelijke, politieke en economische schouwspel. Ondanks de vele TED-presentaties over creativity en innovation ten spijt, de stimuli om creatiever en innovatiever te zijn,..... we zijn conservatiever dan we ons voordoen. Wat gisteren bedacht was houden we graag vast. En is dat erg, ach neen, het heeft zekerheid en rust maar weinig oplossing voor vandaag natuurlijk. We zijn met zijn allen minder innovatief dan we zouden willen zijn in onze dromen, want tussen daad en werkelijkheid....... Maar we doen wel alsof, we horen bij de vernieuwers, bij de vooruitgang... zolang het mij niet al te zeer raakt behalve mij succesrijk maakt. Raar die wereld van vooruit en toch stilstaan, van "wel willen" maar vooral "niet durven" raken aan de zekerheid die ik net verworven heb. Ik zie jonge artiesten in ons atelier (4711/De Veerman) bezig met een strijd tegen zichzelf. Om het met Bram Vermeulen te zeggen- een wedstrijd die je niet winnen kan- Maar laat ons wel strijden denk ik dan steeds , en de rust en de zekerheid vinden in het onzekere dat is pas "schoonheid".
Studenten vallen deze periode met bosjes mijn werkplek binnen. Eindwerken over kunst, cultuur al dan niet in combinatie met leeftijdsgroep of bijzondere doelgroep. Dat is allemaal niet erg en ik werk met plezier mee aan het verbreden van de gedachten. Want de vragen zijn soms determinerend of doen vermoeden dat er weinig kans op rondkijken was en is. Instituten laten hun studenten los op thema's die ze zelf niet kunnen waarmaken. Het denken over cultuur en de al dan niet functie van iets als kunst is mager en soms triest dat moet ik afleiden uit de vragen en sturing van de vragen. In hoeverre is men in onderwijs daar daadwerkelijk mee bezig als wezenlijk onderdeel van het programma? Neen dit is geen uniek Vlaamse discussie maar een veel ruimer gebeuren moet ik merken op tal van fora. Wat is er mis met vooral een kunstgebeuren te integreren in onderwijs, daadwerkelijk kunstgebeuren in het centrum van onderwijs! Niet de rand, niet de versiering, niet af en toe maar midden in het centrum en altijd. Kunst, wetenschap (alfa en beta) en taal als een trilogie in een schone balans naast maar ook verbonden met elkaar. Ik vermoed meer schoonheid, meer vragen , meer twijfel, meer leren dus.... en vooral ruimer dan het louter voorbereiden op iets wat niet te vatten is namelijk "de toekomst"! Weerbaarheid ook, weerbaar tegen de weerbarstigheid van het bestaan dat niet gespaard blijft van de wonden die het leven met zich meebrengt. Maar vooral het steeds weer in vragen durven denken en daar dan antwoorden geven die niets meer moeten zijn dan een voorlopige formulering van een antwoordt dat we weer in vraag zullen stellen en opnieuxw en opnieuw tot onze laatste adem.... en af en toe even de adem inhouden omdat de schoonheid zo overweldigend is dat we die willen bijhouden terwijl we weten dat enkel de dood daartoe in staat is. zolang we leven zullen we stappen steeds verder en verder tot er niets meer overblijft, dat is pas de echte schoonheid.
de zin van on-zin (of net aan die kant gaan staan)
Soms slaat het toe, zoiets als een zwaar hoofd, lood in de benen maar dan mentaal. Vermoeid noemen we het. Maar er is meer aan de hand. We werken met zijn allen aan een wereld die ons ontglipt, zand die je probeert bij te houden in een vuist, water in een kommetje in beide handen. Je weet dat je de strijd verliest en toch verder gaan. Het mijden van nieuwsberichten en zeker on-duidende duidingsprogramma's te spijt, we weten beter. T'is naar de kloten, culturele ontwikkeling ten spijt we slagen niet het bij het schone te houden!
Gelukkig was er deze morgen de zon en is er muziek die mij redden kon, of was het die ene zin uit een dichtbundel die mij bekoorde. Een beeld, een dartelende vogel in de lucht.... dat is wat mij recht doet lopen, het lood uit mijn benen drijft, de muizenissen uit mijn hoofd laat verwelken. T'is kunst mijnheer, ik heb er niet om gevraagd maar het is kunst mevrouw die mij redde van een sombere dag.
En dan komt een dag op gang zoals elke dag op gang komt en toch weer anders. Wat zich aankondigde als een stuk verderf en ellende ontwikkeld zich in weemoedig vooruitziend verdriet en plezier, of hoe wou je dat noemen? Het effect van dat wat onzinnig leek tothet vanzelf zijn zingeving prijsgaf aan hij die verloren was.
Het
zijn vage herinneringen met her en der mijlpalen: een beeld dat is blijven
hangen, een uitspraak om niet te vergeten, een gevoel dat we koesteren, een
moment dat elk ogenblik mag terugkomen, een paar inzichten waar je wat mee kan,
ook al is het niet altijd duidelijk wat, vrienden .
Er
is uiteraard ook een keerzijde: de frustraties van de weg die niet vlak genoeg
was of net niet ovontuurlijk genoeg of niet naar mijn of de ander zijn zin,
teveel van hetzelfde onderweg en af en toe ook ongeduld.
Maar
terugblikkend weten we dat de weg wel ontstaan is als uit het niets, enkel door
hem te stappen, stap voor stap zonder ooit stil te staan.
Ik
zag hen gaan, langzaam maar zeker, ze werden steeds sterker, groter ook en mondiger,
nog meer eigen wil, nog meer goesting, nog meer van meer en meer. Ze waren niet
te temmen en werden ook ongeduldiger in het geduld, het leven lag immers daar verderop
en niet hier. Hier blijven was nooit een optie: het was daar en ginder. En nu
komt het besef dat daar hier is en hier ook daar. Dat het is wat je ervan maakt
.
En
dan staan ze even stil, kijken achterom, tijd om te beslissen wat ze echt meenemen
voor de volgende tocht: wat laten we achter, hebben we iets overbodigs,
onnodigs in de rugzak?Ze dralen wat,
want ze moeten beslissen over de volgende stap. Sommigen uit de groep kunnen niet
wachten, blaken van zelfzekerheid, maar weten ook dat elke stap de misstap kan
inhouden, en weten ook dat elke misstap een oefening in oriëntatie is, in
rechtblijven, in evenwicht zoeken. Anderen zijn voorzichtiger want zij weten
dat er evenveel mogelijkheden zijn als je kan bedenken, en dat is wel erg veel.
De gedachten zijn immers gegroeid en verbreed.
Vroeger,
net voor de tocht, was het simpeler: je bedacht en je
deed, nu is het complexer, je doet of bedenkt een plaats in een geheel en
datgeheel antwoordt dan met iets
onverwachts, iets wat wijst op nog meer onwetenheid.
Nu,
na deze tocht, ben je daar aantoe. Je weet dat de weg nooit ophoudt zolang je blijft wandelen. Dat
niets is wat het was en dat alles onderweg in beweging blijft.
Nog
even stilstaan, diep ademhalen en dan stap. Enkel het ophouden kan ons nog tegenhouden,
maar daar denken we nu niet aan. We zetten nog een stap en nog ..
Eenvoudiger zou het niet worden, zeker niet door het formuleren uit te stellen, dus hier gaan we weer:
Als we nu eens het sociaal artistieke niet meer zouden benoemen, de kunsteducatie niet meer zouden benoemen, het woord kunst zouden afschaffen, dan waren we van een hoop ellende verlost. Door alles zo specifiek te maken is de duidelijkheid van onze poging om het onduidelijke te verbeelden, verwoorden ,verklanken,.... zoek. Wat is nu het verschil? Vertel het mij. Wat is het verschil tussen een theater, film, tentoonstelling,....... gemaakt door groep X of kunstinstelling Y? wat is het verschil tussen een pubkiek uit de middenklasse of als je wil hoger opgeleid dat naar museum Z gaat of de minder hoog opgeleide die naar museum Z gaat. Het mag zelfs "M" in Leuven zijn? Vertel mij dat verschil, in essentie is er geen, nada, niets! Het gaat toch om kunst als gebeuren, want dat is de essentie. Dat heeft de kunstensector zo langzamerhand begrepen en de kunstenaar wit al eeuwen niets beter. Kunst is geen tafereel aan de muur, een scene in een film of schouwburg, geen hoofdstuk in een boek. Kunst voltrekt zich tussen mensen, tussen creator en publiek als je wil. Daarom is kunst niet koopbaar nog verkoopbaar. Bij verkoop verliest het zijn ziel en dus zijn bestaan als gebeuren, het is als kunst waardeloos, het is louter product geworden. Het gebeuren daarentegen is een proces van formuleren en begrijpen of niet begrijpen van stotteren en soms van ronde formuleringen. Het brengt ons in dialoog of in verwarring of in vervoering of in kwaadheid, dat mag ook allemaal... het gaat immers om het zoeken naar betekenisgeving, aan het vinden van elkaar in een dialoog met elkaar en daar waar wij in leven. en langzamerhand wordt men er ook door opgeleid, symbolen worden ontstloten, we begrijpen een taal, we bevragen een context en zien iets nieuws..... Het lijkt lastig maar het is het niet! Het begint met waar-nemen, met plaatsen, met niet begrijpen en dan toch weer wel, met de kwaliteit van de vraag met de vraag te kunne beantwoorden en dan verder zoeken...... waarom zouden we daar niet veel op inzetten? Op zo een gebeuren, het is nooit af en blijft boien en we vinden elkaar ergens in het zoeken of formuleren! dus laat ons het elkaar in het oor fluisteren: "het is aan het gebeuren"
Het was aan zee, Oostende dan nog , met zicht op Zee die zich op verre afstand terugtrok, de horizont in mist vervaagt. En daar zaten ze een handvol politici die de kunsten een warm hart toedragen en onze verdedigers zijn. Dorian van der Brempt gaf ze een voorzet in zijn eeuwige missie de mens tot denken aan te zetten. Hij haalde als vanouds zijn wit paard boven en reed ridderlijk de clash van de gedachten tegemoet. Helaas het veld bleef leeg en eenzaam mocht hij verder draven op zoek naar een notoir tegen stander waar waar waar???? Ik hoor hem steeds weer roepen uit die woestijn. De rest was voorspelbaar. Kunst werd weer verward met een product en was geen gebeuren voor de dames en heren. Het was én ecomomisch én schoonheid en hoe die niet te rijmen waren, maar wel een product. Nooit of te nimmer denkt men aan de maatschappelijk verschuivingen die de kunst al onderging. Een VLD politicus probeerde sympathiek een nieuw partijstandpunt uit: "iedereen weet dat kunst te weinig geld krijgt". Zelf geen applaus tenzij iemand uit ongeloof over zoveel afwijking van wat we nu al jaren horen. Ook over cijfers en optelsommen hoorden we niets nieuws, enkel dat die er niet exact zijn. En dan dat eeuwige gezeur over keuzes maken. Dat liedje gaat ook al decennia mee. Ja we moeten keuze maken! Dat doen we elke seconde, elke minuut bij elke ademhaling. De kunstenaar kiest steeds opnieuw en deelt zijn keuze in een gebeuren onder mensen! Dus laat ons niet zeggen dat we moeten kiezen. Politici moeten duidelijker zijn dan het hanteren van vage en liefst populaire begrippen en houdingen. De kunst van het verstaan begint bij de uitspraak, het duidelijke teken, de uitgesproken woorden, het gebaar..... niet bij de vaagheid van een herhaalde gedachte. Men moet niet na-denken maar denken! Wat troosteloos keek ik opzij naar de zee... kon er iemand een lied aanheffen of een gedicht, was er geen muzikant in de zaal die dit alles kon laten vergeten? Een acteur mocht ons nog even opeoepen tot wat we altijd al doen en daarna receptie, de zon was er niet en zelden werd het zo snel duister, sterren bestonden niet meer, ... ik moest hier weg , waar is er zuurstof? De zee was aantrekkelijker dan verwacht, je zag ze steeds aangroeien de mensen die naar daar keken en hoopten dat ze aan de andere kant waren. Mijn veerboot was ook reeds afgevaren en geen storm kon hem tegenhouden. De keuze was gemaakt! OKO debat Oostende 17 maart 2012
Minstens 90% van wat ik leerde gebeurde niet op school. Ik leerde overleven, eten, ordenen, denken en had daarbij de school niet nodig. Ik leerde praten, dansen, duwen en trekken, stappen en lopen, tanden poetsen en emmers vullen, lief zijn en van mij afbijten.... allemaal zonder school. En dan ging ik toch, ze vertelden mij dat - 1+1gelijk was aan 2 - maar ze vertelden er niet bij dat dat relatief was, dat het ook verliefd kon zijn of gewoon appelmoes. Ze bedrogen mij elke keer weer opnieuw en zetten mij in een vastlopende baan. Ze vertelden mij over een wereld alsof het de grote waarheid was en sloten mij op in de cocon van een eng bestaan. Gelukkig wist ik te ontsnappen uit dat enge veld van verdorven denken. Ik kan ze niet dankbaar zijn de scholen waar ik kwam. Ja ze leerden mij letters en zinnen maar niet dat ik iets te vertellen had, ze leerden mij turnen en Frans en slecht Nederlands maar niet wat zoeken was of hoe verwonderend de maan is of de geur van appels als ze van boom worden geplukt. Ik heb ze verbannen uit mijn denken de enge opvoedrs die mij uren in een bank of aan een tafel lieten zitten met een boek voor mijn neus. Ik kijk vandaag verwonderd dorr ramen van sommige scholen en wat zie ik..... juist! Vandaag kom ik ook nog op lerarenopleidingen.... ook daar gaat het er nog best eng aan toe. Ik kom daar voor iets wat cultuureducatie heet. alsof cultuur niet is wat we zijn en wat we doen! Ik heb enkel iets over kunsteducatie in mijn gedachten, dat lijkt me een mooie ontsnappingsroute uit die enge wereld van alles altijd zo als het gisteren was, eng! Dus vooruit met het onbekende in mijn brein en mijn zijn, kunst dus, niets anders. en soms heel soms zijn er omgevingen die leeromgevingen zijn die mij kunnen bekoren, uitzonderingen heet dat dan! uit-zonder!
Lijstjes krijgen we meer af dan toe. Lijstjes met categorieën van kinderen, jongeren tot volwassenen van hoog tot laag begaafd, maar dan in allerlei gekunstelde bewoordingen. Kromme tenen krijg ik ervan, voor mij blijft een groep kinderen een groep kinderen. De diversiteit mag een weldaad heten en geen probleem. Bij al te grote problemen groeperen we ze ook, dan krijg je bijzondere groepen die dan meteen een doelgroep moeten worden. Krullen doen nu niet alleen mijn tenen maar mijn hele zijn. Het moet ook allemaal nog eens gelijke kansen krijgen, hoezo gelijke kansen? Ons startpunt is verschillend en er zijn toch afdwingbare rechten, kinderrechten, mensenrechten of niet soms? Mijn wereld is verwrongen! Complexloos als ik ben ken ik mijzelf geen label toe en ga samen met Stefan Perceval, Dommelhof, Takt en met ondersteuning van de provincie Limburg de uitdaging aan om een Paltform voor ontwikkeling van Talent te starten onder de naam -PONT-. In dat Platform geen opdeling in min of meer behaafd of in min of meer kunnen. Gewoon zoeken naar waar je gelukkig van wordt, gewoon zoeken om in je element (naar Ken Robinsons boek) te zijn en dan dat doen waar anderen naar kijken en zeggen "goed gedaan". 8 maart 2012 starten we het op, en je kan komen en meedenken vanaf 9u30 in het Dommelhof te Neerpelt. Enkel schoon gedachten van schoon volk! En dan stoppen we met lijstjes lezen en interpretaties over wat die en de andere dan wel kan of moet. Gewoon vragen "hoe is het?" en "wat had je gedacht te doen?". Het lijkt me een mooie start. En als dan iemand zegt "niets" dan is dat zo, ook bij het "iets" zal ik met mijn volle respekt proberen te begrijpen! Verder is er de solidariteit en het engagement om samen een weg af te leggen waar die ook naartoe gaat. En je ooit zal die spiltsen in meerdere wegen. Ook dan zullen we weer kiezen en dan vervolgen!
